སྤྱི་ཚོགས་བརྟག་དཔྱད།
སྤྱི་ཚོགས་ལས་ཁུངས་ནི་བརྟག་དཔྱད་ལས་ཁུངས་སམ་རྩ་འཛུགས་མཁན་དེ་གཞུང་ཕྱོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནུས་ཤུགས་མ་ཡིན་ཞིང་། སྤྱི་ཚོགས་ནུས་ཤུགས་ཀྱི་སློབ་སྒྲུབ་ཀྱི་དོན་སྤྱི་ལ་ཁྱབ་པ་དང་རིགས་མཚུངས། དེ་ཡང་དམངས་ཀྱི་འདོད་བློ་དང་དམངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ལ་བརྟག་དཔྱད་ཀྱི་ལས་ཁུངས་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཐུན་མོང་གི་ལས་དོན་བརྟག་དཔྱད་ཞིབ་འཇུག་ལས་ཁུངས། སྤྱི་ཚོགས་བརྟག་དཔྱད་ཀུང་སི། དམངས་ཁྲོད་བརྟག་དཔྱད་ཀུང་སི། ཚོང་ལས་བརྟག་དཔྱད་ཀུང་སི། ཚོང་དོན་བརྟག་དཔྱད་ཀུང་སི་སོགས་སྤྱི་ཚོགས་བརྟག་དཔྱད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཤིང་། དེའི་ཞབས་ཞུའི་རྣམ་གྲངས་གཙོ་བོ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ལས་དོན་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཆ་འཕྲིན་བརྟག་དཔྱད་ཁོ་ན་ཙམ་ཡིན།
ཁྲོམ་རའི་དཔལ་འབྱོར།
ཁྲོམ་རའི་དཔལ་འབྱོར(དེར་ལ་རང་དབང་ཁྲོམ་རའི་དཔལ་འབྱོར་དང་ཡང་ན་རང་དབང་ཁེ་ལས་དཔལ་འབྱོར་ཞེས་ཀྱང་ཟེར) ནི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་མ་ལག་ཅིག་ཡིན་པ་དང་། མ་ལག་འདི་ལྟ་བུའི་ཆ་རྐྱེན་འོག་ཐོན་རྫས་དང་ཞབས་ཞུའི་ཐོན་སྐྱེད་དང་ཉོ་ཚོང་དེ་རང་དབང་ཁྲོམ་རའི་རང་དབང་རིན་གོང་གི་སྒྲིག་གཞི་ཁོ་ནར་བརྟེན་ནས་བྱུང་གི་ཡོད་པ་ལས། འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་དཔལ་འབྱོར་ལྟར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲིད་སྟོན་ལ་བརྟེན་པ་ཞིག་མིན།
ཀུང་ཟི།
ཀུང་ཟི་ནི་བཅའ་ཁྲིམས་ལ་བརྟེན་ནས་གསར་འཛུགས་བྱས་པ་དང་། རང་ཚུགས་ཀྱི་ཁྲིམས་མིའི་རྒྱུ་ནོར་ཡོད་ཅིང་། ཁེ་བཟང་འཚོལ་བ་གཙོ་བོར་དམིགས་པའི་ཁེ་ལས་ཀྱི་ཁྲིམས་མི་ལ་གོ དེང་རབས་ཀྱི་ཀྲུང་གོ་ཀུང་ཟིའི་སྒྲིག་ཁྲིམས་ལྟར་ཀུང་ཟིའི་རྣམ་པ་གཙོ་བོ་གཉིས་ནི་ཚད་ཡོད་འགན་ལེན་ཀུང་ཟི་དང་མ་རྐང་ཚད་ཡོད་ཀུང་ཟི་གཉིས་ཡིན། ཀུང་ཟི་རིགས་འདི་གཉིས་ཁྲིམས་མི་ཡིན་ཞིང་། མ་དངུལ་འཇོག་པའི་མི་ལ་ཚད་ཡོད་འགན་ལེན་གྱི་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོབ་ངེས་པ་ཡིན།
ཀྲུང་གོ་ཁེ་ལས་པའི་མཐུན་ཚོགས།
ཀྲུང་གོ་ཁེ་ལས་པའི་མཐུན་ཚོགས་ནི་སྤྱི་ལོ1984ལོའི་ཟླ་གསུམ་པར་གསར་འཛུགས་བྱས་པ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་རང་རྒྱལ་གྱི་བཅོས་བསྒྱུར་སྒོ་འབྱེད་བྱས་པ་ནས་བཟུང་། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་ཆོག་མཆན་གནང་བའི་གསར་འཛུགས་བྱས་པ་ཅུང་སྔ་བ་དང་གཞི་ཁྱོན་ཅུང་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཡོངས་རང་བཞིན་གྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྣམ་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན། མཐུན་ཚོགས་ལ་ཚོགས་མི་ཁེ་ལས་ཁྲི་ལྔ་བཅུ་ལྷག་ཡོད་པ་དང་རྒྱལ་ཡོངས་ཐད་གཏོགས་ཁེ་ལས་ལས་ཁུངས་སྟོང་བཞི་དང་ལྔ་བརྒྱ་ལྷག་ཡོད།
ཀྲུང་གོ་ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས།
ཀྲུང་གོ་ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས་ནི་ཀྲུང་གོའི་མི་རིགས་སོ་སོའི་ནང་བསྟན་སློབ་མ་རྣམས་མཉམ་འབྲེལ་བྱས་པའི་རྒྱལ་གཅེས་ཚོགས་པ་དང་སློབ་དོན་རྩ་འཛུགས་ཤིག་ཡིན། དེའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི་མི་རིགས་སོ་སོའི་ནང་བསྟན་སློབ་མ་རྣམས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་སྒོ་ནས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ནང་དུ་ཞུགས་པ་དང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་ལ་གཞོགས་འདེགས་བྱས་ནས་ཆོས་ལུགས་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱེད་པ། ནང་བསྟན་རིག་པའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་པ། ནང་བསྟན་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོང་དང་ལེགས་སྒྲིག་བྱེད་པ། ནང་བསྟན་གྱི་དགོན་པ་དང་མཛེས་ལྗོངས་སོགས་ཞིག་གསོ་བྱེད་པ་སོགས་ཡིན།
ཀྲུང་གོ་མི་འབོར་མཐུན་ཚོགས།
ཀྲུང་གོ་མི་འབོར་མཐུན་ཚོགས་ནི་མི་འབོར་དང་འཆར་ལྡན་བུ་སྐྱེས་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་དོ་དམ་སྡེ་ཁག་དང་ལག་རྩལ་ཞབས་ཞུ་སྡེ་ཁག ཆེད་ལས་མཁས་པ། ལག་རྩལ་མི་སྣ། ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ལས་རིགས་ཀྱི་མི་སྣ་རང་འཐད་ཀྱིས་ནང་དུ་ཞུགས་ནས་གྲུབ་པ་མ་ཟད། མི་འབོར་དང་འཆར་ལྡན་བུ་སྐྱེས་ཚན་རྩལ་བརྗེ་རེས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན། མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་མི་འབོར་གྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་རུ་བཏང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་འཆམ་མཐུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དམིགས་སུ་བཟུང་སྟེ་སློབ་གསོ་བརྗེ་རེས་དང་རྣམ་གྲངས་མཉམ་ལས་སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་གང་མང་སྤེལ་ནས་རང་རྒྱལ་གྱི་འཆར་ལྡན་ལས་དོན་སླར་ཡང་སྐས་རིམ་གསར་བ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་ཡིན།
ཁེ་ལས།
ཁེ་ལས་ནི་ཁེ་སྤོགས་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོར་བཟུང་སྟེ་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས（ས་ཞིང་དང་ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས། མ་རྩ། ལག་རྩལ་དང་ཁེ་ལས་པའི་འཇོན་ཐང་སོགས）བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་ནས་ཁྲོམ་རར་ཚོང་ཟོག་དང་ཞབས་ཞུ་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་པ་དང་། གཉེར་སྐྱོང་རང་བདག་དང་ཁེ་གྱོང་རང་ཁུར། རང་ཚུགས་རྩིས་ཞིབ་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་ཁྲིམས་མི་དང་དེ་ལས་གཞན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྩ་འཛུགས་ཤིག་ཡིན།
ཁོར་ཡུག་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་།
ཁོར་ཡུག་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་གི་འོས་འགན་གཙོ་བོ་ནི། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་འཕྲོད་བསྟེན་དོ་དམ་གྱི་བྱེད་ཕྱོགས་དང་སྲིད་ཇུས། ཁྲིམས་ལུགས་དང་སྒྲིག་ཁྲིམས་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞིང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས།
ཁྲལ་དོན་ཅུའུ།
རྒྱལ་ཁབ་ཁྲལ་དོན་སྤྱི་ཁྱབ་ཅུའུ་ནི་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་གཙོ་གཉེར་ཁྲལ་ལེན་བྱ་བའི་ཐད་གཏོགས་ལས་ཁུངས་ཤིག་ཡིན། ཁྲལ་ལེན་བཅའ་ཁྲིམས་ཁྲིམས་སྲོལ་གཏན་འབེབས་བྱས་ཏེ། ཁྲལ་ལེན་ཁྲལ་བསྡུ་དོ་དམ་ལམ་ལུགས་བཅོས་བསྒྱུར་རྩ་འཛུགས་ལག་བསྟར་དང་། ནང་འདྲེན་ཕྱིར་གཏོང་གི་ཚོང་ཟོག་གི་ཁྲལ་ལེན་དང་ཕྱིར་གཏོང་ཁྲལ་སློག་གི་བྱེད་སྒོ་བསྒྲུབ་པ་སོགས་ཀྱི་ལས་སྒོ་ཞིག་ཡིན།
ཁྲིམས་ཁང་།
ཁྲིམས་ཁང་ནི་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོ་རུ་སྤྱི་ཁྱབ་ཏུ་གསར་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལས་ཁུངས་ཤིག་ཡིན། གཙོ་བོ་འདྲི་གཅོད་བྱེད་སྒོ་བརྒྱུད་ནས་ཉེས་ཆད་གཅོད་པ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགལ་བ་དང་རྩོད་གཞི་ཐག་གཅོད་བྱས་ནས་དྲང་བཞག་དྲང་བདེན་ཡོང་བར་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་ཡིན།
བརྡ་ཁྱབ་ཀུང་ཟི།
བརྡ་ཁྱབ་ཀུང་ཟི་ནི་ཆེད་དུ་བརྡ་ཁྱབ་ལས་རིགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་གཙོ་བོ་གཉེར་བའི་ཁེ་ལས་ལ་གོ་ཞིང་། དེ་ནི་བརྡ་ཁྱབ་ལས་ཚབ་ཀུང་ཟི་ཡི་ཐ་སྙད་ཕལ་བའི་འབོད་སྟངས་ཤིག་ཡིན།
གསོལ་མགྲོན་ཁང་།
གསོལ་མགྲོན་ཁང་ནི་གཙོ་བོ་གནས་སྐོར་པ་རྣམས་ལ་དུས་ཡུན་ཐུང་ངུའི་ཞག་སྡོད་བྱེད་ས་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་སའི་ས་གནས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། གསོལ་མགྲོན་ཁང་གིས་ཞག་སྡོད་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་པ་ལས་གཞན། གནས་སྐོར་པ་རྣམས་ལ་གསོལ་ཁང་དང་ཆུ་རྐྱལ་རྫིང་བུ། བྱིས་པ་གཉོར་བ་སོགས་ཀྱི་ཞབས་ཞུ་ཡང་བསྒྲུབ་པ་རེད། གསོལ་མགྲོན་ཁང་ལ་ལ་རུ་ཚོགས་འདུའི་སྒྲིག་ཆས་ཀྱང་ཡོད་ཅིང་། ཚོང་དོན་སྡེ་ཁག་གི་ཚོགས་འདུ་འཚོགས་པའམ་ཡང་ན་གསར་འགོད་པའི་ཚོགས་འདུ་སོགས་ཀྱི་བྱ་འགུལ་སྤེལ་ཆོག་ལ། གསོལ་མགྲོན་ཁང་གི་གསོལ་སྟོན་ཁང་དུ་གཉེན་སྟོན་གྱི་མཛད་སྒོ་དང་གར་ཚོགས་སོགས་ཀྱི་བྱ་འགུལ་ཡང་སྤེལ་ཆོག་པ་ཡིན།
གྱོན་ཆས་བཟོ་གྲྭ།
གྱོན་ཆས་བཟོ་གྲྭ་ལ་དེང་རབས་ཅན་གྱི་གྱོན་ཆས་བཟོ་བའི་སྒྲིག་ཆས་ཁ་ཚང་དགོས་པ་དང་། དེའི་ཁོངས་སུ་འཚེམ་འཁོར་དང་དྲ་གྲི་སོགས་འཕྲུལ་ཆས་བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ་ལྷག་འདུ་བ་ཡིན། གྱོན་ཆས་བཟོ་གྲྭ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་ངེས་པར་དུ་ཐོན་སྐྱེད་དང་སློབ་སྦྱོང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ནས་སྤྱོད་ཡོན་གཉིས་ལྡན་གྱི་མི་དང་སྒྲིག་ཆས་ལག་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ནུས་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཏེ། ཁེ་ལས་ལ་ལག་རྩལ་གྱི་ཕྱོགས་ནས་འདོན་སྤྲོད་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ནས་འཁལ་འཐག་གྱོན་ཆས་ཁེ་ལས་ཏེ་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ཀྱི་ལག་རྩལ་གྱི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས།
སྡེ་དམངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་།
སྡེ་དམངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ནི་ཀྲུང་གོ་སྐམ་སའི་ས་ཁུལ་གྱི་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཁོངས་གཏོགས་སྲིད་འཛིན་གྲོང་སྡེ་ཡི་གྲོང་གསེབ་པའི་འདེམས་བསྐོ་བྱས་ནས་བྱུང་བའི་མང་ཚོགས་རང་བཞིན་གྱི་རང་སྐྱོང་རྩ་འཛུགས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། སྡེ་དམངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ནི་གྲོང་གསེབ་པས་རང་ཉིད་དོ་དམ་དང་རང་གིས་རང་ལ་སློབ་གསོ་གཏོང་བ། རང་གིས་རང་ལ་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་པའི་གཞི་རིམ་གྱི་མང་ཚོགས་རང་བཞིན་གྱི་རྩ་འཛུགས་ཤིག་ཡིན། སྡེ་དམངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ནི་ཀྲུའུ་རིན་དང་ཀྲུའུ་རིན་གཞོན་པ། ཨུ་ཡོན་གསུམ་ནས་བདུན་བཅས་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། ལོ་གསུམ་གྱི་ནང་ནས་ཐེངས་གཅིག་ལ་འདེམས་བསྐོ་བྱེད་པ་ཡིན།
ཇུས་འགོད་ཀུང་ཟི།
ཇུས་འགོད་ཀུང་ཟི་ནི་ངོས་མཉམ་དང་བར་གསེང་། འགུལ་བརྙན། སྣོལ་རེས་རྣམ་པ། བཟོ་ལས། ཨར་ལས་སོགས་གསར་གཏོད་བྱེད་པའི་ཆེད་ལས་རང་བཞིན་གྱི་ཀུང་ཟི་ཞིག་ཡིན། ཇུས་འགོད་ཀུང་ཟི་ནི་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཚོང་འགྲུལ་པར་ཇུས་འགོད་ཕྱོགས་ཀྱི་ལག་རྩལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་པ་ཡིན་ཞིང་། ཆེད་ལས་ཀྱི་ཇུས་འགོད་དང་མངོན་འགྱུར་བྱུང་ཆོག་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཐད་ནས་ཚོང་འགྲུལ་པར་ཇུས་འགོད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཞབས་ཞུ་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་ཁེ་ལས་སྡེ་ཁག་ཅིག་ཡིན། ཁེ་ལས་འདིའི་རིགས་ལ་སྤྱིར་བཏང་དུ་ཚོང་ལས་དང་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རྣམ་པ་ཡོད་ཅིང་། ངེས་གཏན་གྱི་འགལ་ཟླའི་ངོ་བོའང་ཡོད་ལ། གཙོ་བོ་ཀུང་ཟིའི་ལས་སྒོ་ཡི་རང་བཞིན་དང་ཚོགས་པའི་གྲུབ་ཚུལ་གྱིས་ཀུང་ཟིའི་ངོ་བོ་མངོན་པ་ཡིན།
ཏང་ཨུ།
ཏང་ཨུ་ནི་ཏང་གི་རིམ་པ་སོ་སོའི་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་བསྡུས་མིང་ཡིན། རང་རྒྱལ་དུ། ཏང་ཨུ་ནི་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་རིམ་པ་སོ་སོའི་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ཡིན་ཞིང་། ཁྱད་དུ་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་ས་གནས་རིམ་པ་ཁག་གི་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་དང་གཞི་རིམ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ལ་གོ་བ་ཡིན།
ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པ།
ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པ་ནི་རང་བྱུང་མི་དང་ཁྲིམས་མི། ཡང་ན་དེ་ལས་གཞན་པའི་རྩ་འཛུགས་ཀྱིས་རོགས་སྐྱོར་བྱས་པའི་རྒྱུ་ནོར་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་ནས་སྤྱི་ཕན་ལས་དོན་བསྒྲུབ་པ་གཙོ་བོར་དམིགས་པའི་ཁེ་བཟང་འཚོལ་བ་མིན་པའི་ཁྲིམས་མི་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པར་དབྱེ་ན་སྤྱི་དམངས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་ཞལ་འདེབས་བསྡུ་བའི་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པ་དང་སྤྱི་དམངས་ལ་ཁ་མི་ཕྱོགས་པའི་ཞལ་འདེབས་བསྡུ་བའི་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པ་གཉིས་ཡོད། སྤྱིའི་ཞལ་འདེབས་བསྡུ་བའི་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པར་ཞལ་འདེབས་བསྡུ་བའི་ས་གནས་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་དབྱེ་ན་རྒྱལ་ཡོངས་རང་བཞིན་གྱི་སྤྱིའི་ཞལ་འདེབས་བསྡུ་བའི་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པ་དང་ས་གནས་རང་བཞིན་གྱི་སྤྱིའི་ཞལ་འདེབས་བསྡུ་བའི་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པ་གཉིས་ཡོད། 《ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པའི་དོ་དམ་ཁྲིམས་སྲོལ》གྱི་སྒྲིག་ཁྲིམས་ལྟར་ན། ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པ་ནི་ངེས་པར་དུ་དམངས་སྲིད་ལས་ཁུངས་སུ་ཐོ་འགོད་བྱས་རྗེས་ད་གཟོད་གཉེར་ན་ཆོག་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེའི་ངོ་བོ་ནི་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ཁེ་བཟང་འཚོལ་བ་མ་ཡིན་པའི་རྩ་འཛུགས་ཤིག་ཡིན།
དཔེ་མཛོད་ཁང་།
དཔེ་མཛོད་ཁང་ནི་དཔེ་ཆ་དང་ཡིག་ཚང་འཚོལ་སྡུད་དང་ལེགས་སྒྲིག ཉར་ཚགས་བྱས་ནས་མི་རྣམས་ལ་ལྟ་ཀློག་བྱེད་སའི་སྡེ་ཁག་ཅིག་ཡིན། སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ་ངོ་སུམ་སྟོང་གི་སྔོན་དུ་ཆེས་སྔ་བའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། དཔེ་མཛོད་ཁང་ལ་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་དང་ཆ་འཕྲིན་ནུས་ཁུངས་འདོན་སྤེལ། སྤྱི་ཚོགས་སློབ་གསོ་ལ་ཞུགས་པའི་འགན་ནུས་ཡོད། སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ་སུམ་སྟོང་གི་ལོར་ཆེས་སྔ་བའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་བྱུང་ལ། 1877ལོར་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཞེས་པའི་མིང་འདི་འཇར་པན་ནས་ཐོག་དང་པོར་བྱུང་བ་དང1894ལོར་འཇན་པར་ནས་རང་རྒྱལ་དུ་དར་བ་མ་ཟད། 1904ལོར་རང་རྒྱལ་གྱི་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཐོག་མ་ཧུའུ་པེ་ཞིང་ཆེན་དཔེ་མཛོད་ཁང་གསར་དུ་བཙུགས།
དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།
དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནི་དཔེ་ཆ་དང་རི་མོ། ཚགས་པར། དུས་དེབ་དང་གློག་རྡུལ་དངོས་པོ་སོགས་པར་དབང་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་དག་པར་སྐྲུན་བྱེད་པའི་རྩ་འཛུགས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། ཀྲུང་གོའི་སྐམ་ས་ཆེན་པོ་རུ་དཔེར་ན་མི་དམངས་སློབ་གསོ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་དང་ཀྲུང་གོ་ཞིང་ལས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀྲུང་གོ་ནགས་ལས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་སོགས་ཡོད་ཅིང་། ཐའེ་ཝན་ས་ཁུལ་དུ་དཔེར་ན་ཏུང་ལི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ཡོད་པ་དང་། འཇར་པན་དུ་ཅི་ཡིང་ཧྲེ（集英社）དང་ཞའོ་ཞུའེ་ཀོན（小学馆）སོགས་ཡོད།
ཀྲུང་གོ་ན་ཆུང་གདོང་ལེན་རུ་ཁག
ཀྲུང་གོ་ན་ཆུང་གདོང་ལེན་རུ་ཁག་ནི་ཀྲུང་གོ་ན་ཆུང་བྱིས་པའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་རྩ་འཛུགས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་ན་ཆུང་བྱིས་པས་གུང་ཁྲན་རིང་ལུགས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སའི་གནས་ཡིན་ལ། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དང་གུང་ཁྲན་རིང་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་གྲྭ་སྒྲིག་རུ་ཁག་ཡིན། སྤྱི་ལོ1949ལོའི་ཟླ10བའི་ཚེས13ཉིན་ནི་ཀྲུང་གོ་ན་ཆུང་གདོང་ལེན་རུ་ཁག་གསར་འཛུགས་བྱས་པའི་ཉིན་མོ་ཡིན་པ་དང་སློབ་གྲྭ་སོ་སོའི་གདོང་ལེན་རུ་མི་གསར་བ་འདེམས་སྒྲུག་བྱེད་པའི་ཉིན་མོའང་ཡིན།
དམངས་བདེ་ཞབས་ཞུ་ལྟེ་གནས།
དམངས་བདེ་ཞབས་ཞུ་ལྟེ་གནས་ནི་ཉེ་བའི་ལོ་འགའི་རིང་ལ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཞིང་སྡེ་རུ་གསར་དར་གྱི་མི་དམངས་ལ་ཞབས་ཞུ་དང་ཞིང་ལས་ལ་ཞབས་ཞུ། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ས་ཁུལ་ལ་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་པའི་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་སྡེ་ཁག་ཅིག་ཡིན། ཞབས་ཞུའི་རྣམ་གྲངས་ནི་ཁྱིམ་སྤྱོད་གློག་ཆས་གྲོང་གསེབ་ཏུ་སྐྱེལ་བའི་ཁ་གསབ་དང་ཞིང་སྐྱོར་ཞིང་ཕན། ཞིང་དར་གྱི་མ་དངུལ་ཁ་གསབ། དབང་བོ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་དབང་ཡིག་ལེན་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རོགས་སྐྱོར། ལག་རྩལ་གསོ་སྦྱོང་། འཆར་ལྡན་བུ་སྐྱེས་ཀྱི་ཞབས་ཞུ། ལས་ཞུགས་ལ་རོགས་སྐྱོར། བྱེད་སྒོ་གསར་སྤེལ། ཞིང་ལས་ཚན་རྩལ་ཁྱབ་སྤེལ་སོགས་ཡོད་དོ། །
ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དམངས་སྲིད་པུའུ།
ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དམངས་སྲིད་པུའུ་ནི་སྤྱི་ལོ1978ལོར་གསར་འཛུགས་བྱས་པ་དང་ད་ལྟའི་བར་དུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཤིང་། འབྲེལ་ཡོད་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་ལས་རིགས་འོས་འགན་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་སྡེ་ཁག་ཅིག་ཡིན། དམངས་སྲིད་ཀྱི་བྱ་བ་ནི་མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བ་འགན་སྲུང་དང་བཅོས་བསྒྱུར་བྱས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་དོ་དམ་ཤུགས་སྣོན་དང་གསར་གཏོད་བྱེད་པ། མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བ་ཇེ་རྒྱས་ཇེ་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱ་བར་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་ནས་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་དང་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས་ལ་སྐུལ་འདེད་བྱེད་པ་ཡིན།
ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་དྲིལ་བསྒྲགས་པུའུ།
ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་དྲིལ་བསྒྲགས་པུའུ་ནི་ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་འདུ་ཤེས་རྣམ་པའི་སྐོར་གྱི་བྱ་བའི་ཕྱོགས་བསྡུས་འགན་འཁྲི་གཙོ་གཉེར་བྱེད་པའི་ལས་ཁུངས་ཤིག་ཡིན། ལས་ཁུངས་འདི་རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་སྐབས་སུ་མེད་པར་བཟོས་པ་དང་། སྤྱི་ལོ1976ལོའི་ཟླ་བཅུ་བར་ཀྲུང་དབྱང་གིས་ཐག་གཅོད་བྱས་ནས་སླར་ཡང་སླར་གསོ་བྱས་པ་ཡིན།
ན་ཆུང་ཕོ་བྲང་།
ན་ཆུང་ཕོ་བྲང་ནི་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁྲལ་འཇལ་མཁན་ལ་འདོན་སྤྲོད་བྱས་པའི་ན་གཞོན་སྤྱི་བའི་ཞབས་ཞུའི་རྣམ་པ་དང་གནས་གཞི་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། དལ་གྱིས་འཕེལ་རྒྱས་སུ་སོང་ནས་སྲིད་གཞུང་གིས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནུས་ཁུངས་སྣ་ཚོགས་གཅིག་གྱུར་འཆར་འགོད་བྱས་ནས་ན་གཞོན་རྣམས་ལ་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་པའི་སྟེགས་བུ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། ཅུང་སྟབས་བདེ་བའི་སྒོ་ནས་བཤད་ན། ན་ཆུང་ཕོ་བྲང་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལྟད་མོར་བལྟ་ས་དང་རོལ་རྩེད་བྱེད་ས། ལུས་ཤེས་དང་ཚན་རིག་ལག་རྩལ་སོགས་སློབ་སའི་ས་གནས་ཤིག་ཡིན།
ཀྲུང་གོ་པར་ལེན་མཐུན་ཚོགས།
ཀྲུང་གོ་པར་ལེན་མཐུན་ཚོགས་ནི་སྤྱི་ལོ1956ལོའི་ཟླ12པར་གསར་འཛུགས་བྱས་པ་དང་དེ་ནི་ཀྲུང་གོ་གསར་བའི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་རྒྱལ་ཡོངས་རང་བཞིན་གྱི་པར་ལེན་རྩ་འཛུགས་ཐོག་མ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་དབུ་ཁྲིད་མཛད་ནས་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མི་རིགས་སོ་སོའི་པར་ལེན་མཁན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཆེད་ལས་རང་བཞིན་གྱི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ནི་ཀྲུང་གོའི་པར་ལེན་ལས་དོན་དར་རྒྱས་སུ་གཏོང་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་སྔོན་ཐོན་རིག་གནས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་ནུས་ཤུགས་གཙོ་བོ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན།
པེ་ཅིང་གསར་གཏོད་མཐུན་ཚོགས།
པེ་ཅིང་གསར་གཏོད་མཐུན་ཚོགས་ནི་པེ་ཅིང་གྲོང་ཁྱེར་ཚན་རིག་ལག་རྩལ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་དབུ་ཁྲིད་འོག་གི་པེ་ཅིང་ས་ཁུལ་གྱི་གསར་གཏོད་པ་དང་གསར་གཏོད་ཀྱི་བྱ་བ་གཉེར་བའི་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་མི་སྣ། ཚོགས་པ་དང་རྩ་འཛུགས་བཅས་ཀྲུང་གོ་གསར་གཏོད་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་ཡིན་ཞིང་། པེ་ཅིང་གྲོང་ཁྱེར་ཚོགས་པའི་སྲིད་འཛིན་གཙོ་གཉེར་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཆོག་མཆན་གནང་ནས་གཞུང་སར་ཐོ་འགོད་བྱས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཚོགས་པའི་ཁྲིམས་མི་ཡིན།
ཕན་བདེ་ཁང་།
ཕན་བདེ་ཁང་ནི་རྒྱལ་ཁབ་དང་སྤྱི་ཚོགས། ཚོགས་པ་སོ་སོས་སྤྱི་ཚོགས་ཐོག་གི་དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་མི་དང་ནད་པ། དབང་བོ་སྐྱོན་ཅན་སོགས་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པར་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ཏེ། དེ་ཚོ་ལ་ལྟོ་གོས་དང་ཞག་སྡོད། སྨན་བཅོས་ཆ་རྐྱེན་སོགས་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་པའི་བྱམས་སེམས་ཡོད་པའི་ཕན་བདེ་ས་གནས་ཤིག་ཡིན། ཁོ་ཚོས་སྤྱི་ཚོགས་འཆམ་མཐུན་གྱི་ཆེད་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་འབུལ་བ་ཡིན།
ཕྱི་ཕྱོགས་ཉོ་ཚོང་ཀུང་ཟི།
ཕྱི་ཕྱོགས་ཉོ་ཚོང་ཀུང་ཟི་ནི་ཕྱི་ཕྱོགས་ཉོ་ཚོང་གཉེར་སྐྱོང་གི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པའི་ཉོ་ཚོང་ཀུང་ཟི་ལ་ཟེར་ཞིང་། དེའི་ལས་སྒོའི་ཐད་ཀྱི་འགྲོ་འོང་གཙོ་བོ་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་ཡོད། ཁྲོམ་རར་ཞིབ་འཇུག་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཚོང་ཟོག་རྒྱལ་ནང་དུ་ནང་འདྲེན་བྱས་ནས་བཙོང་བའམ་ཡང་ན་རྒྱལ་ནང་གི་ཚོང་ཟོག་ཉོས་ནས་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་བཙོང་ཏེ་བར་ནས་ཁེ་སྤོགས་ལེན་པ་ཞིག་ཡིན།
ཕྱི་འབྲེལ།
ཕྱི་འབྲེལ་ནི་རྒྱུན་པར་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་གི་བྱེད་སྒོ་ལ་གོ་ཞིང་། དཔེར་ན་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩ་འཛུགས་དང་ཚོགས་འདུ་ལ་ཞུགས་སྐབས་སུ་ཕན་ཚུན་ཕོ་ཉ་མངགས་ནས་གྲོས་མོལ་བྱེད་པ་དང་ཆིངས་ཡིག་འཇོག་པ་སོགས་ཡིན། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ཞི་བདེའི་ཐབས་ཤེས་ཀྱིས་ཕྱི་ཕྱོགས་ལ་བདག་དབང་གི་བྱེད་སྒོ་སྤྱོད་པ་ཡིན་ཞིང་། རྒྱུན་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགོ་གཙོ་དང་སྲིད་གཞུང་གི་འགོ་གཙོ། ཕྱི་འབྲེལ་པུའུ་ཡི་པུའུ་ཀྲང་། ཕྱི་འབྲེལ་སྡེ་ཁག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཚབ་བྱས་ཏེ་ཕྱི་ཕྱོགས་ལ་འབྲེལ་འདྲིས་བྱེད་པའི་བྱེད་སྒོ་ལ་གོ་བ་ཡིན།
བཟོ་ཚོང་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་ཅུའུ།
བཟོ་ཚོང་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་ཅུའུ་ནི་སྲིད་གཞུང་གིས་ཚོང་རའི་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་དང་སྲིད་འཛིན་ཁྲིམས་འཛིན་གྱི་བྱ་བ་གཙོ་བོ་གཉེར་བའི་སྡེ་ཁག་ཅིག་ཡིན། 《རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ལས་ཁུངས་བཀོད་སྒྲིག་སྐོར་གྱི་བརྡ་ཐོ》གཞིར་བཟུང་ནས་རྒྱལ་ཁབ་བཟོ་ཚོང་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་ཅུའུ་གསར་འཛུགས་བྱས་པ་དང་དེ་ནི་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཐད་གཏོགས་ལས་ཁུངས་ཤིག་ཡིན།
| ལས་ཁུངས། བརྡ་འགྲེལ 2661 ཡོད། |