གནའ་རབས་ཀེ་རུ་སུའི་དཔལ་ཡོན་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་དཔལ་ཡོན་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཡིན། གནའ་རབས་ཀེ་རུ་སུ་དཔལ་ཡོན་ལོ650རིང་ལ་རྒྱུན་བསྐྱངས་པ་རེད(སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི800ལོ་ནས་སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི146ལོ་ཡིན)དེ་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་དཔལ་ཡོན་གྱི་ཆེས་གཙོ་བོ་དང་ཐད་ཀར་འབྱུང་ཡུལ་ཡིན། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 古希腊 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། Greece ཁོངས་གཏོགས་གླིང་། ཡོ་རོབ་གླིང་། རྒྱལ་ས། ཡཱ་ཏེན། གྲོང་ཁྱེར་གཙོ་བོ། སའེ་སཱ་ལུའོ་ཉི་ཅི། ཕཱ་ཐི་ལེ། གཞུང་ཕྱོགས་སྐད་རིགས། ཀེ་རུ་སུའི་སྐད། དུས་ཁུལ། ཤར་གཉིས་ཁུལ། ཆབ་སྲིད་སྒྲིག་ཁྲིམས།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
བཟོ་ལས་གསར་བརྗེ་ཐེངས་གཉིས་པ་ནི་དུས་རབས19དཀྱིལ། ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཨ་རི། འཇར་པན་སོགས་འབྱོར་ལྡན་གྲལ་རིམ་གྱིས་གསར་བརྗེའམ་བཅོས་བསྒྱུར་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བ་དང་། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཐོབ་པའི་ལས་འགུལ་ཞིག་ཡིན། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 第二次工业革命 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། Second Industrial Revolution ཁོངས་གཏོགས་རིག་ཚན། ལོ་རྒྱུས། ཁོངས་གཏོགས་ཁྱབ་ཁོངས། དོན་རྐྱེན། བྱུང་བའི་དུས་ཚོད། དུས་རབས19ལོ་རབས70ནང་། མཚོན་རྟགས་གཙོ་བོ། གློག་ཤུགས་གསར་གཏོད་བྱས་པ་དང་བེད་སྤྱོད་བཏང་བ།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་ཆོས་ལུགས་ཆེན་པོ་གསུམ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ལུགས་དང་། དབྱི་སི་ལན་ཆོས་ལུགས། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བཅས་རེད། དེ་དག་གི་འབྱུང་གནས་ཡ་གླིང་ཡིན་པ་དང་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་རིང་གི་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་བརྒྱུད་རིམ་ནང་དམག་འཁྲུག་དང་། གནས་སྤོས་ཡུལ་མི། ཚོང་ལས་བྱེད་སྒོ། རིག་གནས་སྤེལ་རེས་བཅས་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་རྒྱ་ཆེའི་ས་ཁུལ་དུ་ཁྱབ་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 世界三大宗教 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང། The three major religions ཡེ་ཤུའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཁྱབ་སྟངས།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་གསར་བའི་ལྷོ་མཐའི་ཁ་ཆེ་དགོན་པའི་ར་བའི་ཤར་ལྷོའི་གནས་སུ། རྒྱ་གར་མངའ་ཁོངས་ཀྱི་ཆེས་མཐོ་བའི་དབྱི་སི་ལན་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཏེ། ཁུ་ཏུའུ་མར་མཆོད་རྟེན་ཞེས་པ་ཀྲོང་ངེར་འགྱིངས་ཡོད་ལ། མཆོད་རྟེན་ཐོག་གི་བརྐོས་ཡིག་ཏུ། མགོན་པོ་གང་གི་གྲིབ་གཟུགས་ཤར་ནུབ་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་འཕྲོ་བར་ཤོག་ཅེས་བྲིས་ཡོད། དེ་ནི་ལྡི་ལི་སུའུ་ཏན་གྱི་དུས་སྐབས་སུ་མུའུ་མི་ལིན་གྱིས་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་དབང་དུ་བསྒྱུར་བར་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་རྗེས་དྲན་དུ་བཞེངས་པ་རེད། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 德里苏丹国 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། Delhi Sultanates དུས་རབས། སྤྱི་ལོ(1206-1526) རྒྱལ་ས།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
《འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གསལ་བསྒྲགས》ཞེས་པ་འདི་ནི་དུས་རབས18པའི་ཧྥ་རན་སིའི་འབྱོར་ལྡན་གྲལ་རིམ་གསར་བརྗེའི་དུས་སྐབས་སུ་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་སྒེར་གཅོད་ལམ་ལུགས་ལ་ངོ་རྒོལ་དང་འབྱོར་ལྡན་གྲལ་རིམ་གྱི་སྲིད་དབང་འཛུགས་ཕྱིར་བཏོན་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རྩ་འཛིན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། མིང་ཁ་ཚང་ལ《འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་ཁེ་དབང་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས》ཞེས་བརྗོད། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 人权宣言 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། Declaration of the Rights of Man and of the Citizen
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
སྤྱི་ལོ1848ལོའི་ཡོ་རོབ་གླིང་གི་གསར་བརྗེ་ནི་སྤྱི་ལོ1848ལོ་ནས་སྤྱི་ལོ1849ལོ་བར་ཧྥ་ལན་ཤི་དང་འཇར་མན། ཨོ་ཏི་ལེ། དབྱི་ཐ་ལི། ཞུང་ཡཱ་ལེ་བཅས་ཡོ་རོབ་གླིང་གི་འབྱོར་ལྡན་གྲལ་རིམ་གྱི་དམངས་གཙོའི་གསར་བརྗེ་ཡིན། སྤྱི་ལོ1848ལོར་ཧྥ་རན་སིར་ཟླ་གཉིས་པའི་གསར་བརྗེ་བྱུང་ཞིང་ཧྥ་ལན་ཤི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་བཙུགས་ཀྱང་ལུའུ་དབྱི་པོ་ནཱ་པཱས་བྱས་རྗེས་ཧམ་འཕྲོག་བྱས། སྤྱི་ལོ1848ལོའི་ཟླ3པར་འཇར་མན་གྱི་པོ་ལིན་ནས་ཟླ་གསུམ་པའི་གསར་བརྗེ་བྱུང་བ་དང་རྒྱལ་ཁའི་འབྲས་བུ་འབྱོར་ལྡན་གྲལ་རིམ་ཆེ་ཤོས་དག་གིས་སྤྱད། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 1848年欧洲革命 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། European Revolution
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
ཨ་རིའི་ལྷོ་བྱང་དམག་འཁྲུག་ནི་སྤྱི་ལོ1861ལོའི་ཟླ4ནས་སྤྱི་ལོ1865ལོའི་ཟླ4བར་ཨ་རིའི་ལྷོ་བྱང་བར་བྱུང་བའི་དམག་འཁྲུག་ཅིག་ཡིན་ལ་ཨ་རིའི་ལོ་རྒྱུས་སུ་དོན་སྙིང་གལ་ཆེན་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན། དུས་རབས19པའི་དཀྱིལ་དུ། ལྷོ་ཕྱོགས་བྲན་གཡོག་ལམ་ལུགས་དེ་ཨ་རིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་བའི་གེགས་སུ་གྱུར་བས་བྱང་བའི་རང་དབང་ངལ་རྩོལ་ལམ་ལུགས་བར་འགལ་བ་དྲག་པོ་བྱུང་བ་རེད། སྤྱི་ལོ1860ལོར་ལིན་ཁོན་ཨ་རིའི་ཙུང་ཐུང་ལ་བསྐོས་པ་དང་ལྷོ་ཕྱོགས་བྲན་བདག་གི་རྒྱ་ལས་ཐར་བའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ་བཙུགས་པ་རེད།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
མར་ཁེ་སི་རིང་ལུགས་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྱོར་མེད་གྲལ་རིམ་གྱི་མགོ་ཁྲིད་པ་དང་སློབ་སྟོན་པ་མར་ཁེ་སི་དང་ཨེན་ཀེ་སི་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་སྲོལ་བཏོན་པའི་བསམ་བློའི་མ་ལག་ཅིག་ཡིན་ལ་འབྱོར་མེད་གྲལ་རིམ་གྱི་སྲིད་ཏང་གི་མཛུབ་སྟོན་བསམ་བློ་དང་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་མ་རྩ་ཡིན། སྤྱི་ལོ1848ལོའི་ཟླ2པར་བཏོན་པའི《གུང་ཁྲན་ཏང་གི་བསྒྲགས་གཏམ》ཞེས་པས་འབྱོར་མེད་གྲལ་རིམ་གྱི་བསམ་བློའི་མ་ལག་ཆ་ཚང་བཏོན་ཡོད་ལ་མར་ཁེ་སི་རིང་ལུགས་དབུ་བརྙེས་པའི་མཚོན་རྟགས་ཀྱང་མངོན་ཡོད། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 马克思主义 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། Marxism གསར་གཏོད་མཁན། ཁཱ་ཨར•མར་ཁེ་སི། ཧྥེ་ལི་ཏུ་ལི་ཞི•ཨེན་ཀེ་སི། དུས་ཚོད། སྤྱི་ལོ1848ལོའི་ཟླ2པ། ངོ་སྤྲོད། མཐར་ཐུག་གི་དངོས་པོ་དང་ཁེར་ཚུགས་ཀྱི་དངོས་པོ།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་ཟླ་བཅུ་བའི་གསར་བརྗེ་ཡིས་ང་ཚོར་མར་ཁེ་སི་རིང་ལུགས་བསྐྱལ་ཡོང་བ་རེད་ཅེས་བཤད་མྱོང་། ཨུ་རུ་སུའི་ཟླ་བཅུ་བའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་གསར་བརྗེ་ནི་ལེ་ཉིན་གྱིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་འབྱོར་མེད་གྲལ་རིམ་སྲིད་དབང་སྒེར་འཛིན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་གསར་བརྗེ་ཞིག་ཡིན་ལ་ཨུ་རུ་སུའི་ཟླ་བཅུ་བར་བྱུང་བས་མིང་དེ་ལྟར་ཐོགས་པ་རེད། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 俄罗斯十月社会主义革命 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། Russian Socialist Revolution of October ས་གནས། ཨུ་རུ་སུ། དུས་ཚོད། སྤྱི་ལོ1917ལོ། རིགས་དབྱེ། སྤྱི་ཚོགས་དོན་རྐྱེན། ངོ་སྤྲོད། མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་ཟླ་བཅུ་བའི་གསར་བརྗེ་ཡིས་ང་ཚོར་མར་ཁེ་སི་རིང་ལུགས་བསྐྱལ་ཡོང་བ་རེད་ཅེས་བཤད་མྱོང་།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
གནའ་བོའི་པཱ་པི་ལུན་རྒྱལ་བོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་བོ་ཧན་མུའུ་ལཱ་པི(ཧ་ལམ་སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ1792ལོ་ནས་སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ1750ལོའི་བར་ཁྲི་བཞུགས)ཡིས་ཞལ་ལྕེ་ཞིག་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དེའི་མིང་ལ《ཧན་མུའུ་ལཱ་པི་ཞལ་ལྕེ》ཞེས་ཟེར། འདི་ནི་འཐུས་ཚབ་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཁྱིའུ་དབྱིབས་ཀྱི་ཡིག་ཐོག་ཞལ་ལྕེ་དང་ད་ལྟའི་བར་དུ་འཛམ་གླིང་སྟེང་དུ་ཅུང་ཆ་ཚང་བའི་ཡིག་ཐོག་ཞལ་ལྕེ་ཞིག་ཡིན། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 汉谟拉比法典 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། Code of Hammurabi དུས་རབས། གནའ་བོའི་པཱ་པི་ལུན། ངོ་བོ། ཁྱིའུ་དབྱིབས་ཀྱི་ཡིག་ཐོག་ཞལ་ལྕེ། དོན་སྙིང་། འཛམ་གླིང་སྟེང་ཆེས་ལྔ་བའི་ཡིག་ཐོག་ཞལ་ལྕེ། ད་ལྟའི་གནས་ཡུལ། ཧྥ་རན་སིའི་ལུའུ་ཧྥུའུ་ཕོ་བྲང་།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
《གུང་ཁྲན་ཏང་གི་བསྒྲགས་གཏམ》ནི་མར་ཁེ་སི་དང་ཨེན་ཀེ་སི་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་གུང་ཁྲན་རིང་ལུགས་པའི་མནའ་མཐུན་པར་བཀོད་པའི་རྩ་འཛིན་ཡིན་ལ་གུང་ཁྲན་རྒྱལ་སྤྱི་རིང་ལུགས་པའི་རྩ་འཛིན་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཡིག་ཆ་ཐོག་མ་ཡིན་པར་མ་ཟད། མར་ཁེ་སི་རིང་ལུགས་དབུ་བརྙེས་པའི་མཚོན་རྟགས་གལ་ཆེན་ཡང་ཡིན། འདི་ནི་སྤྱི་ལོ1847ལོའི་ཟླ12པ་ནས་སྤྱི་ལོ1848ལོའི་ཟླ1པའི་བར་བྲིས་ཤིང་། སྤྱི་ལོ1848ལོའི་ཟླ2པར་ལོན་ཏོན་ནས་པར་དུ་བསྐྲུན། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 共产党宣言 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། The Communist Manifesto (Manifesto of the Communist Party) རྩོམ་པ་པོ། ཁཱ་ཨར•མར་ཁེ་སི། ཧྥེ་ལི་ཏུ་ལི་ཞི•ཨེན་ཀེ་སི།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
ཨོ་སི་མན་ཐུར་ཁེ་བཙན་རྒྱལ་གྱི་མིང་གཞན་ལ་ཨོ་སི་མན་བཙན་རྒྱལ་ཅེས་ཀྱང་ཟེར་ལ། འཛུགས་པ་བོ་ནི་ཨོ་སི་མན་ཐུར་ཁེའི་མི་ཡིན་ཞིང་། དབང་སྒྱུར་བ་ལ་སུའུ་ཏན་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད། དེ་ནི་ཡ་གླིང་དཀྱིལ་མའི་གྲུ་གུ་ནུབ་མའི་ཕྱོགས་ཁག་ཅིག་ཡིན་ཞིང་། སྔོན་ཆད་ལི་ཧའེ་ཤར་ལྷོའི་འགྲམ་རྒྱུད་དུ་གནས་བཅས་ཡོད་ཀྱང་། སོག་པོས་འཇིགས་སྐུལ་བའི་དབང་གིས་ནུབ་ཕྱོགས་ཨེ་ཤ་ཡ་ཆུང་བར་གནས་སྤོས། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 奥斯曼土耳其帝国 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། Ottoman Empire
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
རོ་མའི་དམག་ཚོགས་ནི་སྐབས་དེའི་རོ་མའི་དམག་དཔུང་གི་རྩ་བའི་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་ཡིན་ཞིང་། སྤྱིར་བཏང་དུ་མི4500ཡིས་གྲུབ་པ་དང་། དེའི་ཁོངས་སུ་དྲག་སྤྲས་རྐང་དམག3000དང་། དྲག་སྤྲས་མེད་པའི་རྐང་དམག1200སྐྱ་དམག300བཅས་འདུས་ཡོད། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 罗马兵团 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། Roman Legions རྒྱལ་ཁབ། རོ་མ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། (རོ་མ་བཙན་རྒྱལ) རིགས་དབྱེ། ཚད་ལྡན་དམག་དཔུང་། ངོ་བོ། དཔུང་རིགས། ངོ་སྤྲོད། རོ་མའི་དམག་ཚོགས་ནི་སྐབས་དེའི་རོ་མའི་དམག་དཔུང་གི་རྩ་བའི་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་ཡིན་ཞིང་།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
མགོ་གསུམ་ཆབ་སྲིད་ནི་རོ་མ་ལ་སྔ་གཞུག་ཏུ་ཐེངས་གཉིས་ལ་དབང་ཤུགས་མི་སྣ་གསུམ་གྱིས་མཉམ་འབྲེལ་སྒོས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབང་ཆ་བདག་འཛིན་བྱས་པའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ཤིག་བྱུང་བ་དེར་ཟེར་བ་དང་། མགོ་གསུམ་མནའ་འབྲེལ་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་མགོ་གསུམ་ཆབ་སྲིད་གཉིས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 三头政治 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། Triarchy མིང་གཞན། མགོ་གསུམ་མནའ་འབྲེལ། དུས་སྐབས། རོ་མ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དུས་མཇུག མགོ་གསུམ་ཆབ་སྲིད་སྔ་མ།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
སུའུ་ལེན་ནི་སྤྱི་ལོ1922ལོའི་ཟླ12པའི་ཚེས30ཉིན་ནས་སྤྱི་ལོ1991ལོའི་ཟླ12པའི་ཚེས26ཉིན་བར་གནས་པའི་མནའ་འབྲེལ་ལུགས་ཀྱི་མི་རིགས་མང་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ཟེར་བ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མིང་ཆ་ཚང་ལ་སུའུ་ཝེ་ཨེད་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་མནའ་འབྲེལ་ཞེས་ཟེར། མངའ་ཁོངས་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྟོང་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་ཁྲི2240ཡོད་ལ། འཛམ་གླིང་སྟེང་གི་ས་རྒྱ་ཆེས་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཡིན། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 苏维埃社会主义共和国联盟 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། Union of Soviet Socialist Republics བསྡུས་མིང་།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
ཞུང་ནུའུ་ནི་ཀྲུང་གོའི་གནའ་རབས་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་འབྲོག་རུའི་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་ལ། སྤྱིར་བཏང་དུ་དེའི་མེས་པོ་ནི་གྲུ་གུ་ཡིན་པར་བཤད། ཀྲན་གོའི་དུས་མཇུག་ཏུ། ཞུང་ནུའུ་རིགས་ཀྱིས་ནམ་རྒྱུན་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་བཙན་འཛུལ་བྱས་ཤིང་། ཆིན་དང་ཀྲའོ། ཝེ་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་གསུམ་གྱིས་བྱང་ཕྱོགས་མཐའ་མཚམས་སུ་ལྕགས་རི་རིང་བོ་བསྐྲུན་ཏེ་འགོག་སྲུང་བྱས། མའོ་ཏུན་ཏན་ཡུས་སྐབས་སུ་ཞུང་ནུའུ་གཅིག་གྱུར་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་བཙུགས་པ་དང་། ལའོ་ཧྲང་ཏན་ཡུས་སྐབས་སུ་རྩྭ་ཐང་གི་འབྲོག་རུའི་བཙན་རྒྱལ་ཞིག་ཏུ་གྱུར།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
ཧང་ག་རིའི་དོན་རྐྱེན་ནི་སྤྱི་ལོ1956ལོའི་ཟླ10བའི་ཚེས23ཉིན་ནས་ཟླ11པའི་ཚེས4ཉིན་བར། ཧང་ག་རི་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཆབ་སྲིད་དོན་རྐྱེན་ཞིག་ལ་ཟེར། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 匈牙利十月事件 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། Hungarian Event འཐབ་འཁྲུག་དུས་ཡུན། སྤྱི་ལོ(1956.10.23-11.4) མཇུག་འབྲས། སུའ་ལེན་དམག་གིས་བར་ཆད་བཟོས་ནས་ཧང་ག་རིའི་དམག་ལ་ཤི་རྨས་མང་པོ་ཐེབས། ངོ་སྤྲོད། ཧང་ག་རིའི་དོན་རྐྱེན་ནི་སྤྱི་ལོ1956ལོའི་ཟླ10བའི་ཚེས23ཉིན་ནས་ཟླ11པའི་ཚེས4ཉིན་བར།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
ཨུ་ཐུར་དམག་འཁྲུག་ནི་དུས་རབས17-19བར་ཨུ་རུ་སུས་མཚོ་ནག་དང་སྦལ་ཀན་ས་ཁུལ་དུ་རྒྱ་བསྐྱེད་ཕྱིར་ཐུར་ཁེའི་བར་ལ་དམག་འཁྲུག་རབ་དང་རིམ་པ་བྱུང་བ་དེ་ལ་ཟེར། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 俄土战争 འཐབ་འཁྲུག་དུས་ཡུན། དུས་རབས17-19བར། འཐབ་འཁྲུག་ལ་ཞུགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ། ཨུ་རུ་སུ། ཨོ་སི་མན་གོང་མའི་རྒྱལ་ཁབ། མཇུག་འབྲས། ཕྱོགས་གཉིས་ཀ་ཕམ། ངོ་སྤྲོད། ཨུ་ཐུར་དམག་འཁྲུག་ནི་དུས་རབས17-19བར་ཨུ་རུ་སུས་མཚོ་ནག་དང་སྦལ་ཀན་ས་ཁུལ་དུ་རྒྱ་བསྐྱེད་ཕྱིར་ཐུར་ཁེའི་བར་ལ་དམག་འཁྲུག་རབ་དང་རིམ་པ་བྱུང་བ་དེ་ལ་ཟེར་ཞིང་།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
སི་ཏ་ལིན་གར་རྡའི་གཡུལ་འགྱེད་ནི་སྤྱི་ལོ1942ལོའི་ཟླ7པའི་ཚེས17ནས་སྤྱི་ལོ1943ལོའི་ཟླ2བའི་ཚེས2བར་སུའུ་དམག་གིས་སི་ཏ་ལིན་གར་རྡ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་། ཆུ་བོ་ཧྥུར་ཅཱའི་འཇར་དམག་གི་གཙོ་ཤུགས་གནས་གཞི་ཚར་གཅོད་པའི་གཡུལ་འགྱེད་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 斯大林格勒战役 འཐབ་འཁྲུག་དུས་ཡུན། སྤྱི་ལོ(1942.7.17-1943.2.2) འཐབ་འཁྲུག་ལ་ཞུགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ། སུའུ་ལེན། འཇར་མན། མཇུག་འབྲས། སུའུ་ལེན་གྱིས་རྒྱལ་ཁ་བླངས། ངོ་སྤྲོད། སི་ཏ་ལིན་གར་རྡའི་གཡུལ་འགྱེད་ནི་སྤྱི་ལོ1942ལོའི་ཟླ7པའི་ཚེས17ནས་སྤྱི་ལོ1943ལོའི་ཟླ2བའི་ཚེས2བར་སུའུ་དམག་གིས་སི་ཏ་ལིན་གར་རྡ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་། ཆུ་བོ་ཧྥུར་ཅཱའི་འཇར་དམག་གི་གཙོ་ཤུགས་གནས་གཞི་ཚར་གཅོད་པའི་གཡུལ་འགྱེད་ཅིག་ཡིན། འཇར་དམག་ལ་མའོ་སི་ཁུའི་
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
འཛམ་གླིང་འཁྲུག་ཆེན་གཉིས་པ་ནི་མིག་སྔའི་བར་ལ་འགྲོ་བ་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བསླངས་པའི་གཞི་རྒྱ་ཆེས་ཆེ་ཞིང་ཤི་རྨས་ཆེས་མང་བ། འཛམ་གླིང་ལ་གཏོར་བརླག་ཐེབས་ཚད་ཆེས་དྲག་པའི་འཛམ་གླིང་རང་བཞིན་གྱི་དམག་འཁྲུག་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 第二次世界大战 འཐབ་འཁྲུག་དུས་ཡུན། སྤྱི་ལོ(1939.9.1-1945.9.2) འཐབ་འཁྲུག་ལ་ཞུགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ། ཨ་རི་དང་སུའུ་ལེན། དབྱིན་ཇི་དང་ཀྲུང་གོ། འཇར་མན་དང་ལྗར་པན། དབྱི་ཐ་ལི། མཇུག་འབྲས། ཨ་རི་དང་སུའུ་ལེན། དབྱིན་ཇི་དང་ཀྲུང་གོས་རྒྱལ་ཁ་བླངས།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
མུ་ཉི་ཆི་གྲོས་ཚོགས་ནི་སྤྱི་ལོ1938ལོའི་ཟླ9ཚེས29ནས་ཚེས30བར་འཇར་མན་གྱི་མུ་ཉི་ཆི་ནས་དབྱིན་ཧྥ་འཇར་དབྱི་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་བཞིས་ཅེ་ཁེ་སི་ལོ་ཝ་ཁི་རིན་དོད་དུ་བཞག་ནས་ཕན་ཚུན་འགྲིག་ཐབས་བྱེད་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་ཤིག་རེད། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 慕尼黑会议 ལོ་ཚིགས། སྤྱི་ལོ1938ལོ། ངོ་སྤྲོད། མུ་ཉི་ཆི་གྲོས་ཚོགས་ནི་སྤྱི་ལོ1938ལོའི་ཟླ9ཚེས29ནས་ཚེས30བར་འཇར་མན་གྱི་མུ་ཉི་ཆི་ནས་དབྱིན་ཧྥ་འཇར་དབྱི་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་བཞིས་ཅེ་ཁེ་སི་ལོ་ཝ་ཁི་རིན་དོད་དུ་བཞག་ནས་ཕན་ཚུན་འགྲིག་ཐབས་བྱེད་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་ཤིག་རེད། ཐེངས་འདིར་དབྱིན་ཇིའི་དབུ་བཞུགས་བློན་ཆེན་ཆམ་པོར་ལིན་དང་། ཧྥ་རན་སིའི་ཙུང་ལི་ཏཱ་ལ་ཏེར།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
ཝེ་ཐི་ནམ་གྱི་དམག་འཁྲུག་ཅེས་པ་ནི་འཛམ་གླིང་འཁྲུག་ཆེན་ཐེངས་གཉིས་པའི་རྗེས་ཀྱི་དུས་ཡུན་ཆེས་རིང་བའི་བཙན་འཛུལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་པའི་དམག་འཁྲུག་ཅིག་དང་། ཉམས་ཆུང་གིས་བཙན་པོ་བཏུལ་བའི་ཚབ་མཚོན་གྱི་དམག་འཁྲུག་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 越南战争 འཐབ་འཁྲུག་དུས་ཡུན། སྤྱི་ལོ(1955.11.1-1975.3.30) འཐབ་འཁྲུག་ལ་ཞུགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ། ཨ་རི། ཁོ་རེ་ཡ། ཀྲུང་གོ་སོགས། མཇུག་འབྲས། ནན་ཡའེ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ། ངོ་སྤྲོད། ཝེ་ཐི་ནམ་གྱི་དམག་འཁྲུག་ཅེས་པ་ནི་འཛམ་གླིང་འཁྲུག་ཆེན་ཐེངས་གཉིས་པའི་རྗེས་ཀྱི་དུས་ཡུན་ཆེས་རིང་བའི་བཙན་འཛུལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་པའི་དམག་འཁྲུག་ཅིག་དང་། ཉམས་ཆུང་གིས་བཙན་པོ་བཏུལ་བའི་ཚབ་མཚོན་གྱི་དམག་འཁྲུག་ཅིག་ཡིན།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
ཁྲུ་ཁྲིན་དམག་འཁྲུག་ནི་ཨུ་རུ་སུ་དང་ཁྲུ་ཁྲིན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁ་ཕྲལ་བའི་ཚོགས་པའི་དམག་འཁྲུག་ལ་ཟེར། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 车臣战争 འཐབ་འཁྲུག་དུས་ཡུན། སྤྱི་ལོ1994ལོ། འཐབ་འཁྲུག་ལ་ཞུགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ། ཨུ་རུ་སུ། ཁྲུ་ཁྲིན་དྲག་ཆས། མཇུག་འབྲས། ཨུ་རུ་སུས་རྒྱལ་ཁ་བླངས། ངོ་སྤྲོད། ཁྲུ་ཁྲིན་དམག་འཁྲུག་ནི་ཨུ་རུ་སུ་དང་ཁྲུ་ཁྲིན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁ་ཕྲལ་བའི་ཚོགས་པའི་དམག་འཁྲུག་ལ་ཟེར། དུས་རབས20བའི་ལོ་རབས50བའི་དཀྱིལ་ནས་བཟུང་།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
ཨུ་རུ་སུའི་རྒྱལ་སྲུང་དམག་འཁྲུག་ནི་སྤྱི་ལོ1812ལོར་ཨུ་རུ་སུས་ཧྥ་རན་སེའི་བཙན་འཛུལ་ལ་འགོག་རྒོལ་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྲུང་དམག་འཁྲུག་ཐེངས་ཤིག་ཡིན། སྤྱི་ལོ1812ལོའི་ཟླ6པའི་ཚེས24ཉིན་ན་ཕོ་ལོན་སྐུ་ཕྲེང་དང་པོས་དམག་དཔུང་འབུམ5ལྷག་ཁྲིད་དེ་ཨུ་རུ་སུར་བཙན་འཛུལ་བྱས། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 俄罗斯卫国战争 འཐབ་འཁྲུག་དུས་ཡུན། སྤྱི་ལོ(1941.6.22-1945.5.8) ངོ་སྤྲོད། ཨུ་རུ་སུའི་རྒྱལ་སྲུང་དམག་འཁྲུག་ནི་སྤྱི་ལོ1812ལོར་ཨུ་རུ་སུས་ཧྥ་རན་སེའི་བཙན་འཛུལ་ལ་འགོག་རྒོལ་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྲུང་དམག་འཁྲུག་ཐེངས་ཤིག་ཡིན། སྤྱི་ལོ1812ལོའི་ཟླ6པའི་ཚེས24ཉིན་ན་ཕོ་ལོན་སྐུ་ཕྲེང་དང་པོས་དམག་དཔུང་འབུམ5ལྷག་ཁྲིད་དེ་ཨུ་རུ་སུར་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་དང་།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
པོ་སི་ཏོན་གྱི་དམར་གསོད་དོན་རྐྱེན་ནི་སྤྱི་ལོ1770ལོའི་ཟླ3པར་དབྱིན་ཇིས་ཨ་མེ་རི་ཁ་བྱང་མའི་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་གྱི་པོ་སི་ཏོན་མི་དམངས་དམར་གསོད་བྱས་པའི་དོན་རྐྱེན་ལ་ཟེར། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 波士顿惨案 ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་། Boston massacre བྱུང་ལོ། སྤྱི་ལོ1770ལོ། ངོ་སྤྲོད། པོ་སི་ཏོན་གྱི་དམར་གསོད་དོན་རྐྱེན་ནི་སྤྱི་ལོ1770ལོའི་ཟླ3པར་དབྱིན་ཇིས་ཨ་མེ་རི་ཁ་བྱང་མའི་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་གྱི་པོ་སི་ཏོན་མི་དམངས་དམར་གསོད་བྱས་པའི་དོན་རྐྱེན་ལ་ཟེར། སྤྱི་ལོ1765ལོར་དབྱིན་ཇིའི་སྲིད་གཞུང་གིས་མངགས་པའི་དམག་དཔུང་གིས་ཨ་མེ་རི་ཁ་བྱང་མ་རུ་སྒར་བཟུང་ཞིང་།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
མཚོ་ཁུག་དམག་འཁྲུག་ནི་ཨ་རི་གཙོ་ཡིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དུ་མའི་དམག་དཔུང་གིས་དབྱི་སི་རལ་ལ་བསླངས་པའི་དམག་འཁྲུག་ལ་ཟེར། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 海湾战争 འཐབ་འཁྲུག་དུས་ཡུན། སྤྱི་ལོ(1991.1.17-1991.2.28) འཐབ་འཁྲུག་ལ་ཞུགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ། ཁུ་ཝེ་ཐེ། ཨ་རི། དབྱིན་ཇི། སོ་ཏི་ཨ་རབ། ཨེ་ཅིབ། ཁ་ཐར། ཁ་ན་ཏ། དབྱི་ཐ་ལི། ཨོ་སི་ཁྲུ་ལི་ཡ། ཁོ་རེ་ཡ། ཨ་རབ་མཉམ་འབྲེལ་ཚོ་དཔོན་རྒྱལ་ཁབ། དབྱི་རག མཇུག་འབྲས། ཨ་རི་གཙོ་ཡིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དུ་མས་རྒྱལ་ཁ་བླངས།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་དམག་འཁྲུག་ནི་འཛམ་གླིང་འཁྲུག་ཆེན་ཐེངས་གཉིས་པའི་སྐབས་སུ་ལྗར་པན་ཧྥ་ཤི་སིས་བསླངས་པའི་བཙན་འཛུལ་དམག་འཁྲུག་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 太平洋战争 འཐབ་འཁྲུག་དུས་ཡུན། སྤྱི་ལོ(1941-1945)ལོ། འཐབ་འཁྲུག་ལ་ཞུགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ། ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཇི་གཙོ་བྱས་པའི་མནའ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། ལྗར་པན། མཇུག་འབྲས། མནའ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁ་བླངས། ངོ་སྤྲོད། ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་དམག་འཁྲུག་ནི་འཛམ་གླིང་འཁྲུག་ཆེན་ཐེངས་གཉིས་པའི་སྐབས་སུ་ལྗར་པན་ཧྥ་ཤི་སིས་བསླངས་པའི་བཙན་འཛུལ་དམག་འཁྲུག་ཅིག་ཡིན། དེའི་ཕྱོགས་གཅིག་ནི་ལྗར་པན་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནི་ཨ་རི་དང་། དབྱིན་ཇི།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
སྦི་རི་ཐི་ཤིའི་དམག་འཁྲུག་ནི་འཛམ་གླིང་དམག་འཁྲུག་ཐེངས་གཉིས་པའི་སྐབས་སུ་འཇར་མན་མཁའ་དམག་གིས་དབྱིར་ཇིར་མཁའ་དབྱིངས་ནས་ཕར་རྒོལ་བྱས་པའི་དམག་འཁྲུག་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 不列颠之战 འཐབ་འཁྲུག་དུས་ཡུན། སྤྱི་ལོ(1940-1941) འཐབ་འཁྲུག་ལ་ཞུགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ། དབྱིན་ཇི། འཇར་མན། མཇུག་འབྲས། དབྱིན་ཇིས་རྒྱལ་ཁ་བླངས། ངོ་སྤྲོད། སྦི་རི་ཐི་ཤིའི་དམག་འཁྲུག་ནི་འཛམ་གླིང་དམག་འཁྲུག་ཐེངས་གཉིས་པའི་སྐབས་སུ་འཇར་མན་མཁའ་དམག་གིས་དབྱིར་ཇིར་མཁའ་དབྱིངས་ནས་ཕར་རྒོལ་བྱས་པའི་དམག་འཁྲུག་ཅིག་ཡིན། སྤྱི་ལོ1940ལོའི་ཟླ6པར་འཇར་མན་གྱིས་ཡོ་རོབ་ནུབ་མའི་སྐམ་ས་བཙན་བཟུང་བྱས་རྗེས།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
གནའ་བོའི་པཱ་པི་ལུན་རྒྱལ་བོའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་གནའ་བོའི་གནའ་བོའི་པཱ་པི་ལུན་རྒྱལ་རབས་དང་པོ་ཞེས་ཀྱང་འབོད་ལ། དེ་ནི་འཛམ་གླིང་དུ་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་གནའ་བོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། ཧ་ལམ་སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ1595ནས་སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ1792བར་དུ་གནས་མྱོང་། རྒྱལ་རབས་དྲུག་པ་ཧན་མུའུ་ར་བྷེ་ནི་ཧ་ལམ་སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ1792ནས་སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ1750བར་དུ་ཁྲིར་བཞུགས་པ་དང་། ཁོང་གིས་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་གི་འབད་བརྩོན་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས་སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་དུས་རབས18པའི་དུས་དཀྱིལ་དུ་གཙང་བོ་གཉིས་འབབ་ཡུལ་གཅིག་གྱུར་བྱས་ཏེ་དབང་ཆ་གཅིག་སྡུད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་བཙུགས་པ་དང་།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
ཆུ་འབྲུག་ལོའི་རྒྱལ་སྲུང་དམག་འཁྲུག་ནི་ལི་ཧྲི་ཁྲའོ་ཞན་དུས་སྐབས་སུ་ཁོ་རེ་ཡའི་དམག་དམངས་ཀྱིས་ལྗར་པན་གྱི་བཙན་འཛུལ་ལ་འགོག་རྒོལ་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྲུང་དམག་འཁྲུག་དེར་གོ་དགོས་པ་དང་། ཐེངས་འདིའི་དམག་འཁྲུག་ཏུ་ཁོ་རེ་ཡ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་པར་མ་ཟད། ལྗར་པན་གྱིས་ཀྲུང་གོར་བཙན་འཛུལ་བྱེད་རྒྱུའི་ཧམ་སེམས་ཀྱི་འཆར་གཞི་ཡང་གཏོར་བ་རེད། རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་། 壬辰卫国战争 ས་གནས། ཁྲའོ་ཞན་ཕྱེད་གླིང་། དུས་ཚོད། སྤྱི་ལོ1592ལོའི་ཟླ4བ་ནས་སྤྱི་ལོ1593ལོའི་ཟླ7པ། (ཐེངས་དང་པོ) སྤྱི་ལོ1597ལོའི་ཟླ2པ་ནས་སྤྱི་ལོ1598ལོའི་ཟླ12པ། (ཐེངས་གཉིས་པ) ཞུགས་མཁན་གཙོ་བོ། མིང་རྒྱལ་རབས།
རིགས་དབྱེ། ལོ་རྒྱུས།• འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས།
འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས། བརྡ་འགྲེལ 353 ཡོད། |