ཀླད་སྐྱིའི་གཉན་ཚད་ཁ་པའི་ནད་དུག
དར་ཁྱབ་རང་བཞིན་གྱི་ཀླད་སྐྱིའི་གཉན་ཚད་ཁ་པའི་ནད་དུག་གི་བསྡུས་མིང་ལ་ཀླད་གཉན་ཁ་པའི་ནད་དུག་ཟེར་ལ། དེ་ནི་དར་ཁྱབ་རང་བཞིན་གྱི་ཀླད་སྐྱིའི་གཉན་ཚད་ཁ་པའི་ནད་དུག་གི་ནད་ཀྱི་འབྱུང་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་། དབྱིབས་ནི་ཟླུམ་གཟུགས་ཡིན་ཞིང་། དྲོད་ཚད་དམའ་བའི་ཆ་རྐྱེན་འོག་དུས་ཡུན་ཅུང་རིང་བོར་གནས་ཐུབ་པར་མ་ཟད། སྲོག་ཆགས་དང་བྱ་ཕོའི་སྦྲུམ་རྟེན། ཕྲ་ཕུང་གསོ་སྐྱོང་གི་གྲུབ་ཚུལ་ཁྲོད་མང་དུ་འཕེལ་སྲིད། ཕག་ཕྲུག་ནི་ཀླད་སྐྱིའི་གཉན་ཚད་ཁ་པའི་ནད་དུག་གི་འགོ་ཁྱབ་གྱི་ཁུངས་དང་རྟེན་གཞི་ཡིན་ལ། དུག་སྦྲང་ནི་ཀླད་གཉན་ཁ་པའི་ནད་དུག་འགོ་ཁྱབ་ཀྱི་བརྒྱུད་ལམ་ཡིན། དེ་བས་མི་རྣམས་ལ་ནད་དུག་ཅན་གྱི་དུག་སྦྲང་གིས་བསྣུན་རྗེས། ཀླད་གཉན་ཁ་པའི་ནད་དུག་མིའི་ལུས་སྟེང་དུ་ཁྱབ་སྟེ། ཁྲག་རྩའི་ནང་གི་ཕྲ་ཕུང་དང་རྨེན་བུ། མཆིན་པ། མཚེར་བ་སོགས་ཕྲ་ཕུང་ཁྲོད་མང་དུ་འཕེལ་བ་ཡིན་པ་དང་། ཁྲག་གི་འཁོར་རྒྱུག་དང་བསྟུན་ནས་ཀླད་པའི་གཉན་ཚད་བསྐྱེད་པ་རེད།
ཁ་ཚ་རྨིག་ཚའི་ནད་དུག
ཁ་ཚ་རྨིག་ཚའི་ནད་དུག་ནིRNAཡི་ནད་དུག་ཚན་ཁག་ཏུ་གཏོགས་པ་དང་། ཁ་ཚ་རྨིག་ཚ་ནི་ཁ་ཚ་རྨིག་ཚའི་ནད་དུག་གིས་བསྐྱེད་པའི་རྨིག་པ་ཁ་དབྲག་གི་སྲོག་ཆགས་སྤྱི་ལ་འབྱུང་བའི་དྲག་ནད་རང་བཞིན་གྱི་འགོ་ནད་ཅིག་ཡིན་ལ། བ་གླང་དང་མ་ཧེ། ཕག རྔ་མོང་། ལུག ཤྭ་བ་སོགས་ལ་འབྱུང་སླ་བར་མ་ཟད། ར་མ་དང་གླ་བ། ཕག་རྒོད། འབྲོང་རྒོད་སོགས་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་ལ་ཡང་འབྱུང་སླ་བར་ཟད། ཡང་ཁ་ཚ་རྨིག་ཚ་ནི་ནོར་ལ་འབྱུང་སླ་བ་ལས་ལུག་ལ་ནི་འབྱུང་སླ་བོ་མེད། དེ་ནི་གཙོ་བོ་ཡ་གླིང་དང་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁ་གླིང་། དབུས་ཤར། མེ་གླིང་ལྷོ་མ་སོགས་སུ་དར་ཁྱབ་ཧ་ཅང་ཆེ་བ་རེད།
ཁ་ཤུ།
ཁ་ཤུ་ལ་ཁའི་བད་ཐོར་རམ་ཤུ་ཐོར་ཡང་ཟེར་ཞིང་། ཁ་ཤ་དམར་པོར་འགྱུར་བ་དང་ཆུ་བུར་བརྒྱབ་པ། སེར་ག་གས་པ། ཐེད་ནས་རལ་བ། རྨ་ཤུན་ཆགས་པ་བཅས་ཀྱི་ནད་རྟགས་མངོན་པ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ཁ་ཤུ་ཅན་གྱི་ནད་པས་ཁ་གདངས་པའི་ཚེ་ན་སེར་ག་གས་ནས་ཁྲག་བཞུར་སླ་བ་ཡིན་ཞིང་། ཟ་མ་ཟ་བ་དང་སྐད་ཆ་འཆད་པ་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཡང་གནོད་པ་ཡོད་པ་ཡིན། ཁ་ཤུའི་ནད་ཀྱི་འབྱུང་རྐྱེན་ནི་ནམ་ཟླ་འཁྱགས་པ་དང་སྐམ་ཤས་ཆེ་བའི་སྐབས་སུ། ཁ་ཤའམ་ཁ་ཤའི་མཐའ་འཁོར་གྱི་སྐྱི་པགས་ཀྱི་འབྱར་སྐྱིར་སེར་ག་གས་པ་དང་། སེར་གའི་མཐའ་འཁོར་གྱི་ནད་དུག་དང་འབུ་ཕྲ་སེར་གའི་ནང་དུ་ཞུགས་པ་ཡིས་བསྐྱེད་པ་ཡིན། ཡང་ཁ་ཤ་བསྐམས་ནས་གས་ལ་ཁད་ཀྱི་དུས་སུ་མི་རྣམས་ཀྱིས་ལྕེ་ཡིས་བལྡགས་པར་གོམས་པས། ཁ་ཤ་སྔར་ལས་བསྐམ་པར་འགྱུར་བ་དང་སེར་ག་གས་པ་སོགས་ཡིན།
ཁྱི་སྨྱོན་ནད་ཀྱི་ནད་དུག
ཁྱི་སྨྱོན་ནད་ཀྱི་ནད་དུག་ནི་མདའ་དབྱིབས་ནད་དུག་ཚན་ཁག་ཏུ་གཏོགས་པ་དང་། མིག་སྔར་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁ་གླིང་དང་ཡོ་རོབ་གླིང་ཁོ་ནར་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན། དེ་ནི་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་དང་སྒོ་ཕྱུགས་ཕན་ཚུན་བར་དང་། ཡང་སྒོ་ཕྱུགས་དང་མིའི་བར་ཁྱི་སྨྱོན་ནད་འབྱུང་བའི་འགོ་ཁྱབ་ཀྱི་འགག་རྩ་ཡིན། དེ་ཡང་མི་ལ་ནི་གཙོ་བོ་ནད་ཅན་གྱི་དུད་འགྲོ་དང་དུག་ལྡན་སྲོག་ཆགས་ཀྱིས་རྨུགས་ནས་རྨས་པ་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ། གལ་ཏེ་ཁྱི་སྨྱོན་ནད་ཀྱི་ནད་དུག་འགོས་པ་ན་རེམ་པར་ནད་བཅོས་མ་བྱས་ཚེ། མཇུག་འབྲས་ཚབས་ཆེན་འབྱུང་སྲིད། གཞན་ཁྱི་སྨྱོན་ནད་ཀྱི་ནད་དུག་གི་རྟེན་གཞིའི་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་ལ། ཙི་གུ་དང་རི་བོང་། རྟ་ནོར་ལུག་གསུམ། ཁྱི། ཞི་ལ་སོགས་ལ་འགོ་བ་ཡིན།
ཁྱིམ་བྱའི་ཁྲག་ནད།
ཁྱིམ་བྱའི་ཁྲག་ནད་ནི་ནད་དུག་གིས་བསྐྱེད་པའི་དྲག་ནད་རང་བཞིན་གྱི་འགོ་ནད་རིགས་ཤིག་ཡིན་ལ། མིང་གཞན་ལ་ཁྱིམ་བྱའི་རིམས་ནད་དམ་ཡ་གླིང་ཁྱིམ་བྱའི་རིམས་ནད་ཟེར། ནད་འདི་ནི་དུས་ཚིགས་བཞི་བོར་འབྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། གྲང་འཁྱག་དང་ནམ་ཟླའི་འགྱུར་བག་རྒོད་པའི་དུས་ཚིགས་སུ་དེ་བས་ཀྱང་འབྱུང་སླ་བ་ཞིག་ཡིན། དེ་ཡང་ཉིན་20དང60ཡི་ནང་གི་བྱ་དེ་ལ་འབྱུང་བར་སླ་བ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། འཆི་བའི་ཚད་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་མཐོ་ཞིང་། དེའི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ནི་དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་དཀའ་བ་དང་དབང་རྩའི་མ་ལག་ཁ་འཐོར་དུ་འགྲོ་བ། འབྱར་སྐྱི་དང་གཤེར་སྐྱེ་ནང་སྐྱིར་ཁྲག་འཛག་པ་སོགས་ཡིན།
ཁྲག་ཏིག་སྨུག་པོ།
ཁྲག་ཏིག་སྨུག་པོ་ནི་རྒྱ་ལུགས་གསོ་བ་རིག་པའི་ནད་ཀྱི་མིང་འདོགས་སྟངས་ཤིག་ཡིན་ལ། མིང་གཞན་ལ་སྨུག་ཐིག་ཟེར་ཞིང་། སྐྱི་པགས་ལས་ཁྲག་ཕྱི་ལ་ཟགས་པ་དང་རིམ་བཞིན་དམར་ཐིག་ལྷུང་བའི་ནད་ཀྱི་རིགས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། དེ་མནན་ཡང་མདོག་མི་ཡལ་བ་ནི་དེའི་ནད་ཐོག་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡིན་པ་དང་། དེ་ནི་བྱིས་པར་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བའི་ཁྲག་འཛག་རང་བཞིན་གྱི་ནད་གཞིའི་གྲས་ཀྱི་གཅིག་ཡིན། རྒྱུན་པར་སྣ་ཁྲག་བཞུར་བ་དང་སོ་བར་ནས་ཁྲག་བཞུར་བར་མ་ཟད། ཁྲག་བསྐྱུག་པ་དང་བཤང་གཅི་རུ་ཁྲག་འདྲེས་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཡོད། དེ་ཡང་ཚོར་སྐྱེན་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲག་ཏིག་སྨུག་པོ་ནི་ལོ3-14ཡི་བར་གྱི་བྱིས་པར་འབྱུང་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ་སློབ་ལོ་རན་པའི་བྱིས་པར་འབྱུང་བ་མང་དུ་མཐོང་ལ། སྐྱེས་པ་ལ་འབྱུང་བའི་ཚད་ནི་སྐྱེས་མ་ལས་མཐོ་བ་དང་། དཔྱིད་དུས་སུ་མང་དུ་འབྱུང་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན།
ཁྲག་འཛག
ཁྲག་འཛག་གམ་དར་ཁྱབ་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲག་འཛག་ལ་མཁལ་མའི་ཕྱོགས་བསྡུས་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲག་འཛག་ཀྱང་ཟེར། དེ་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་བདེ་ཐང་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་བཟོ་བའི་འགོ་ནད་རིགས་ཤིག་ཡིན་ལ། དར་ཁྱབ་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲག་འཛག་ནད་དུག་གིས་བསྐྱེད་པ་དང་། བྱི་བའི་རིགས་ལ་འགོ་སླ་བའི་རང་བྱུང་གི་རིམས་ནད་ཅིག་ཡིན། དེ་ལ་ཚ་རྒྱས་པ་དང་ཁྲག་འཛག་པ། ཁྲག་རྒྱས་པ། ཁྲག་དམའ་བ། མཁལ་མ་སྐྱོན་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་སོགས་ནི་ནད་ཐོག་སྨན་བཅོས་ཀྱི་མངོན་སྟངས་གཙོ་བོར་ངེས།
གཅིན་ལམ་གཉན་ཚད།
གཅིན་ལམ་གཉན་ཚད་ནི་རྒྱུན་མཐོང་གི་ནད་གཞིའི་རིགས་ཤིག་ཡིན་ལ། གཅིན་ལམ་གྱི་འབྱར་སྐྱིར་གཉན་ཚད་རྒྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། མང་ཆེ་བར་སྐྱེས་མ་ལ་འབྱུང་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། ནད་ཐོག་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་གཅིན་ལམ་གཉན་ཚད་ལ་དྲག་ནད་རང་བཞིན་དང་རྒྱུན་རིང་རང་བཞིན་རིགས་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་ཡིན།
གོར་ནད།
གོར་ནད་ཀྱི་མིང་གཞན་ལ་ཧོན་ནད་ཀྱང་ཟེར། དེ་ནི་གོར་ནད་ནད་དུག་གིས་བསྐྱེད་པའི་གཤིབ་ནས་འགྲོགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་དྲག་ནད་རང་བཞིན་གྱི་འགོ་ནད་རིགས་ཤིག་ཡིན་ལ། ནད་ཐོག་སྨན་བཅོས་ཀྱི་མངོན་སྟངས་གཙོ་བོ་ནི་ལུས་ཀྱི་དྲོད་ཚད་མཐོ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་ནད་བྱུང་བའི་དུས་ཡུན་ཧ་ཅང་ཐུང་བ། འཇུ་ལམ་གྱི་འབྱར་སྐྱིར་གཉན་ཚད་རྒྱས་པ། ཁྲག་འཛག་པ། ཐེད་པ་སོགས་ཡིན།
གྲང་འབུ་རང་བཞིན་གྱི་སྐྱེ་ལམ་གཉན་ཚད།
གྲང་འབུ་རང་བཞིན་གྱི་སྐྱེ་ལམ་གཉན་ཚད་ནི་གྲང་འབུས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ། མིའི་ལུས་སྟེང་དུ་འཚོ་བའི་གྲང་འབུའི་རིགས་ལ་ནི་སྐྱེ་ལམ་གྱི་གྲང་འབུ་དང་ཁོག་པའི་ནང་གི་གྲང་འབུ། ཁ་ནང་གི་གྲང་འབུ་བཅས་ཡིན་པ་དང་། དེ་རྣམས་སོ་སོ་ནས་གཅིན་ཟགས་སྐྱེ་འཕེལ་མ་ལག་དང་རྒྱུ་མ། ཁ་ནང་བཅས་སུ་གནས་པ་ཡིན། དེ་ཡང་སྐྱི་པགས་ཀྱི་ནད་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ནི་སྐྱེ་ལམ་གྱི་གྲང་འབུ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཡིས་ནི་གྲང་འབུ་རང་བཞིན་གྱི་སྐྱེ་ལམ་གཉན་ཚད་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ཕོ་མོའི་ལུས་འབྲེལ་ལས་བྱུང་བའི་གཞན་བརྟེན་སྲིན་འབུའི་ནད་ཀྱི་རིགས་ཤིག་ཡིན།
གློ་གཅོང་གི་ནད།
གློ་གཅོང་གི་ནད་ནི་འདུས་འདྲིལ་དབྱུག་སྲིན་ཁ་དབྲག་གིས་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུན་རིང་རང་བཞིན་གྱི་འགོ་ནད་ཅིག་ཡིན་ལ། དོན་ལྔ་སྣོད་དྲུག་གང་རུང་ལ་གནོད་པ་ཐེབས་སྲིད་པ་དང་། རྒྱུན་པར་མཐོང་བ་ཞིག་ནི་གློ་བར་བྱུང་བའི་གཅོང་ནད་རིགས་དེ་ཡིན་ཞིང་། འདུས་འདྲིལ་དབྱུག་སྲིན་ཕྱི་རུ་འདོན་མཁན་ནི་འགོ་ཁྱབ་ཀྱི་ཁུངས་གཙོ་བོར་ངེས་པ་དང་། མི་ལ་འདུས་འདྲིལ་དབྱུག་སྲིན་ཕོག་རྗེས་གཅོང་ནད་འབྱུང་བའི་ངེས་པ་མེད་མོད། འགོག་ཤུགས་དང་ཕྲ་ཕུང་གི་མཚམས་སྦྱོར་བྱེད་ལ་འགྱུར་བ་བྱུང་བའི་ཚེ་ན། ད་གཟོད་ནད་ཐོག་སྨན་བཅོས་ཀྱི་གཅོང་ནད་འབྱུང་སྲིད་ཅིང་། གལ་ཏེ་མྱུར་བར་ནད་གཞི་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ནས་སྨན་བཅོས་འོས་འཚམས་བྱས་ཚེ། གཅོང་ནད་མང་ཆེ་བ་སོས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན།
ངང་བའི་རིམས་ནད།
ངང་བའི་རིམས་ནད་ནི་ངང་བའི་རིམས་ནད་ནད་དུག་གིས་བསྐྱེད་པའི་ངང་ཕྲུག་གི་དྲག་ནད་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲག་འཇིག་རིགས་ཀྱི་འགོ་ནད་ཅིག་ཡིན་ལ། ནད་རྟགས་ལ་ངང་ཕྲུག་གི་རྣམ་རིག་མི་གསལ་བར་འགྱུར་བ་དང་གཟན་ཆས་ཀྱི་ཡི་ག་འགག་པ། ལྟོ་བ་འཁྲུ་བ་ཧ་ཅང་ཚབས་ཆེན་ཡིན་པ་བཅས་ཀྱིས་འཆི་བའི་ཚད་ཀྱང་རབ་ཏུ་མཐོ། རྒྱུ་མཚན་དེའི་དབང་གིས་ངང་བ་གསོ་བའི་ལས་ཀའི་ཕྱོགས་ལ་གནོད་པ་མི་ཉུང་བ་ཐེབས་ནས། དེའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འགག་རྩ་ལ་བརྡབ་གསིག་ཆེན་པོ་བཟོ་ངེས་པ་ཡིན། དེ་བས་ངང་བའི་རིམས་ནད་ཀྱི་སྔོན་འགོག་གི་བྱ་བ་ལེགས་པོར་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ནི་ཆེས་གནད་འགག་གི་ལས་ཤིག་ཡིན།
ཆམ་པའི་ནད་དུག
དར་ཁྱབ་རང་བཞིན་གྱི་ཆམ་པའི་ནད་དུག་ལ་ཆམ་རིམས་ནད་དུག་ཀྱང་ཟེར། དེ་ནི་མི་དང་ཁྱི། རྟ། ཕག་སོགས་དུད་འགྲོའི་རིགས་ལ་འབྱུང་བའི་དར་ཁྱབ་རང་བཞིན་གྱི་ཆམ་པའི་ནད་དུག་ཅིག་ཡིན་ལ། རིགས་དབྱེ་རིག་པ་ལྟར་ན། ཆམ་པའི་ནད་དུག་ནི་འབྱར་བག་ཅན་གྱི་ནད་དུག་ཚན་ཁག་ཏུ་གཏོགས། དེས་ནི་དྲག་ནད་རང་བཞིན་གྱི་དབུགས་ལམ་འགོ་ནད་བསྐྱེད་པ་དང་། མཁའ་དབུགས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་དང་བསྟུན་ནས་ཕྱོགས་ལ་མཆེད་པ་ཞིག་ཡིན། ཡང་འཛམ་གླིང་ཡོངས་སུ་དུས་འཁོར་རང་བཞིན་གྱི་དར་ཁྱབ་འབྱུང་བའི་ནད་ཀྱི་རིགས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན།
ཆུ་ཐོར།
ཆུ་ཐོར་ནི་ཐོག་དང་པོར་ཆུ་ཐོར་རམ་ཐགས་དབྱིབས་ཆུ་འབྲུམ་ནད་དུག་ཕོག་པ་ལས་བསྐྱེད་པའི་དྲག་ནད་རང་བཞིན་གྱི་འགོ་ནད་ཅིག་ཡིན། མང་ཆེ་བ་བཙས་མ་ཐག་པའི་བྱིས་པར་འབྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ནི་ཚ་རྒྱས་པ་དང་ལུས་ཡོངས་ལ་ཐོར་བ་དམར་པོ་ཕོན་ཆེན་འབུད་པ། ཆུ་བུར་འབུད་པ། རྨ་ཤུན་ཆགས་པ་སོགས་ཡིན། དེ་ཡང་དགུན་ཁ་དང་དཔྱིད་ཀར་མང་དུ་འབྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཕན་ཚུན་ལ་འགོ་བའི་ཚད་ནི་ཧ་ཅང་མཐོ་ལ། གཤིབ་འགྲོགས་དང་མཆིལ་ཟེགས་ལས་འགོ་བ་ཡིན། ཡང་ནད་འབྱུང་སླ་བའི་བྱིས་པར་ནད་དེ་བྱུང་བའི་ཚད་ནི་བརྒྱ་ཆའི་དགུ་བཅུ་གོ་ལྔའི་ཡན་ལ་སོན་ཡོད་ཅིང་། སློབ་ལོ་མ་རན་པའི་བྱིས་པ་ལ་བྱུང་བ་མང་དུ་མཐོང་། ནད་ཐོག་སྨན་བཅོས་ཀྱིས་ནི་སྐྱི་པགས་ཀྱི་འབྱར་སྐྱིར་ཐོར་བ་འབུད་པ་དང་ཆུ་བུར་འབུད་པ། རྨ་ཤུན་ཆགས་པ་སོགས་ལ་ངོས་འཛིན་བྱ་བར་མ་ཟད། དུས་སྐབས་སོ་སོའི་པགས་འབྲུམ་དུས་མཉམ་དུ་འབུད་པ་བཅས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མངོན་པར་མཚོན་ཡོད་པ་གསལ། གཞན་ཆུ་ཐོར་གྱི་ནད་འདིར་མཚོན་ན། རང་ཚོད་ཟིན་པའི་ནད་གཞིའི་རིགས་ཡིན་པས། ནད་དེ་ཐེངས་གཅིག་ལ་བྱུང་བ་ནས་ཕྱིན་ཆད་ནི་འབྱུང་མི་སྲིད་པ་ཞིག་ཡིན།
ཆུ་བུར་ནད་དུག
ཆུ་བུར་ནད་དུག་ནི་ཕྱི་ཐུམ་ཅན་གྱིDNAཡི་ནད་དུག་ཅིག་ཡིན་ལ། ད་ལྟའི་བར་དུ་ནང་གསེས་སུ་ནད་དུག་རིགས70ལ་ཉེ་བ་ཞིག་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད། ཡང་ཆུ་བུར་ནད་དུག་གིས་རྨེན་བུ་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བར་བྱ་བ་དང་། ནད་དུག་གི་རྟེན་གཞིའང་ཧ་ཅང་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་ལ། མི་དང་སྒལ་རུས་ཅན་གྱི་སྲོག་ཆགས་རིགས་ལ་འབྱུང་བ་ཞིག་ཡིན།
ཏེང་ཀོ་ཚ་བའི་ནད་དུག
ཏེང་ཀོ་ཚ་བའི་ནད་དུག་གིས་ནི་དྲག་ནད་རང་བཞིན་གྱི་ཏེང་ཀོ་ཚ་བའི་འགོ་ནད་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ཉིན་དཀར་དུག་སྦྲང་གིས་མི་ལ་བསྣུན་པ་ལས་འགོ་ཁྱབ་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན། དེས་ནི་ནད་ཐོག་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ནད་རྟགས་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་སྲིད་ལ། དེ་དག་ནི་སྲོག་གི་ཉེན་ཁར་ཐུག་པའི་ཁྲག་ཤོར་རང་བཞིན་གྱི་དྲན་མེད་དུ་བརྒྱལ་བའི་ནད་དང་མཆིན་པ་ཞན་འགྱུར། ཀླད་ནད་ཀྱི་དྲག་ནད་རང་བཞིན་གྱི་མཆིན་པའི་གཉན་ཚད་སོགས་ཡིན། ཏེང་ཀོ་ཚ་བའི་ནད་དུག་ཕོག་པའི་ནད་པ་ཡང་མོའི་སྐོར་ནི་གློ་བུར་དུ་ཚ་རྒྱས་པ་དང་ཤ་གནད་ལ་ཟུག་གཟེར་དྲག་པོ་ལངས་པ། རུས་ཚིགས་ན་བ་སོགས་ཡིན། ཡང་ནད་པ་ལྕི་མོའི་སྐོར་ནི་ཁྲག་འཛག་པ་དང་དྲན་མེད་དུ་བརྒྱལ་འགྲོ་བ་ཡིན།
ཐོར་བའི་ནད་དུག
ཐོར་བའི་ནད་དུག་ནི་རྒྱུན་པར་མི་དང་སྲོག་ཆགས་ལ་ནད་དེ་བྱུང་རྗེས་ལུས་ཡོངས་ལ་རྣག་འབྱམས་གཉན་ཚད་རྒྱས་ནས་སྐྱི་པགས་ལ་གནོད་པའི་ནད་དུག་རིགས་ཤིག་ཡིན་ལ། ནད་དུག་རིལ་བུའི་ནང་གསེས་ལསDNAཡི་ནད་དུག་ཆེས་ཆེ་བའི་རིགས་དེ་ཡིན་ཞིང་། གྲུབ་ཚུལ་ཧ་ཅང་རྙོག་འཛིང་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན། གཞན་དབྱིབས་ནི་འཇོང་དབྱིབས་དང་ནང་སྙིང་ཡོད་པར་མ་ཟད། ནང་སྙིང་ནི་སྤྲི་དཀར་དང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིDNAཡི་ནད་དུག་ཅིག་ཡིན། བྱ་དེ་མགྲིན་པ་སྤུ་མེད་མའི་ཐོར་བ་ནི་བྱ་དེ་ཐོར་བའི་ནད་དུག་གིས་བསྐྱེད་པའི་དྲག་ནད་རང་བཞིན་གྱི་འགོ་ནད་རིགས་ཤིག་ཡིན། དེའི་ཁྱད་ཆོས་ནི་བྱ་དེ་མགྲིན་པ་སྤུ་མེད་མའི་ཤ་འཛེར་དང་སྐེ། གཤོག་འོག་ཏུ་སྒྲོ་མེད་པའམ་སྒྲོ་ཉུང་བའི་སྐྱི་པགས་ཀྱི་སར་འབྲུམ་ཐོར་འབུད་པ། ཡང་བྱ་དེ་མགྲིན་པ་སྤུ་མེད་མའི་ཁའི་ནང་དང་མིད་པ། མིག་ལྕིབས་སོགས་སུ་ཚི་སྣའི་རྒྱུ་གྲུབ་ནས་ཐེད་པར་འགྱུར་སྲིད། དེ་ཡང་མང་ཆེ་བ་བྱ་གསོ་ཁང་སོགས་སུ་རྒྱུག་ཆེ་བ་ཡིན་ལ། དེ་ཡིས་བྱ་དེ་མགྲིན་པ་སྤུ་མེད་མའི་ཤ་ཤེད་ལ་གནོད་པ་ཐེབས་ནས། ཤ་རིད་པ་དང་སྒོ་ང་གཏོང་ཚད་ཇེ་ཉུང་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་སྲིད། གལ་ཏེ་དེར་མཐུད་ནས་འགོ་ནད་གཞན་པ་བསྐྱེད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན། བྱ་དེ་མང་བོ་འཆི་བར་འགྱུར་སྲིད་པ་དང་། སྒོས་སུ་བྱ་ཕྲུག་ལ་ནི་གནོད་པ་ཐེབས་ནས། དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཕྱོགས་ནས་གྱོང་གུད་ཚབས་ཆེན་བཟོ་ངེས་ཡིན།
དབུགས་ལམ་རེད་པ།
ནད་དུག་རང་བཞིན་གྱི་དབུགས་ལམ་རེད་པ་ནི་བྱིས་པའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་རྒྱུན་མཐོང་ནད་རིགས་ཤིག་ཡིན་ལ། དུས་ཚིགས་བཞི་བོར་འབྱུང་བའི་ནད་ཅིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། མི་རེ་རེར་ལོ་རེའི་ནང་དུ་ཐེངས་དུ་མར་འབྱུང་སྲིད་པ་དང་། གཙོ་བོ་སྣ་དང་མིད་པ། ལྐོག་རྨེན། ཨོག་སྐོར་སོགས་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་ནས་རང་རང་སོ་སོའི་གཉན་ཚད་བསྐྱེད་པ་དེ་རེད།
ནགས་ཀླུང་ཀླད་པའི་གཉན་ཚད་ཀྱི་ནད་དུག
ནགས་ཀླུང་ཀླད་པའི་གཉན་ཚད་ཀྱི་ནད་དུག་ནི་འདྲེ་ཤིག་རིགས་བརྒྱུད་ནས་འགོ་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། དཔྱིད་ཀ་དང་དབྱར་ཁའི་དུས་སུ། ཨུ་རུ་སུ་དང་རང་རྒྱལ་གྱི་བྱང་ཤར་ས་ཆའི་ནགས་ཚལ་ས་ཁུལ་དུ་དར་ཁྱབ་ཆེ་བའི་ནད་ཀྱི་རིགས་ཤིག་ཡིན།
ནད་དུག་ཕྲ་རབ།
ཁྱིའི་ནད་དུག་ཕྲ་རབ་ནི་ཁྱི་གུར་ཁྱིའི་ནད་དུག་ཕྲ་རབ་བྱུང་བ་ལས་བསྐྱེད་པའི་དྲག་ནད་རང་བཞིན་གྱི་འགོ་ནད་རིགས་ཤིག་ཡིན་ལ། ནད་ཐོག་སྨན་བཅོས་ཀྱི་མངོན་སྟངས་ཁྲོད་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་ཆེ་བ་གཉིས་ཡོད། དེ་ནི་ཁྲག་འཛག་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་མའི་གཉན་ཚད་ནི་བསྐྱུག་པ་གཙོ་བོར་བྱས་ཤིང་། ཁྲག་འཛག་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་མའི་གཉན་ཚད། ཁྲག་རིལ་དཀར་པོ་མངོན་གསལ་གྱིས་ཇེ་ཉུང་དུ་འགྲོ་བ་སོགས་དེའི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ཡིན། ཡང་སྙིང་ཤའི་གཉན་ཚད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ནི་གློ་བུར་དུ་འཆི་བ་དེ་ཡིན། དེ་ཡང་ནད་ཐོག་སྨན་བཅོས་ཀྱི་མངོན་སྟངས་རིགས་གང་དུ་གཏོགས་ཀྱང་། མང་ཆེ་བ་ནད་བྱུང་ཚད་དང་འཆི་བའི་ཚད་ཤིན་ཏུ་མཐོ་བར་མ་ཟད། འགོ་ཁྱབ་རང་བཞིན་ཧ་ཅང་མྱུར་བ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན།
ནད་དུག
ནད་དུག་ནི་ཕྲ་ཕུང་ཉིང་རྡུལ་གྱི་སྐྱུར་རྫས་འདུས་རྡུལ་གཅིག་དང་སྤྲི་དཀར་བཅུད་ཀྱིས་གྲུབ་པའམ། སྤྲི་དཀར་གྱི་བཅུད་ཁོ་ནས་གྲུབ་པར་ཟད། ནད་དུག་བྱེ་བྲག་པ་ནི་རབ་ཏུ་ཆུང་ལ། གྲུབ་ཚུལ་ཧ་ཅང་སྟབས་བདེ་ཡིན། ནད་དུག་ལ་ཕྲ་ཕུང་གི་གྲུབ་ཚུལ་མེད་པ་དང་། དེ་ནི་རྙིང་ཚབ་གསར་བརྗེ་ལ་ངེས་པར་མཁོ་བའི་གཞི་རྩའི་མ་ལག་གྲུབ་མེད་པས། ནད་དུག་རང་སྟེང་ནས་འདྲ་བཤུས་བརྒྱབ་མི་ཐུབ་མོད། འོན་ཀྱང་ནད་དུག་དེ་ཕྲ་ཕུང་རྟེན་གནས་དང་འཕྲད་པའི་ཚེ་ན། སྤྲི་དཀར་བཅུད་ཀྱི་ཕྱི་ཤུན་གོག་འགྲོ་བ་རེད་ལ། ནད་དུག་གི་སྤྲི་དཀར་བཅུད་དེ་རྟེན་གནས་ཕྲ་ཕུང་གི་ནང་དུ་ཞུགས་པ་ན། རྟེན་གནས་ཕྲ་ཕུང་ལ་བརྟེན་ནས་མ་ལག་འདྲ་བཤུས་བརྒྱབ་པ་དང་། ནད་དུག་གི་གཞི་རྒྱུའི་བཀོད་འདོམས་ལྟར་ནད་དུག་གསར་བ་འདྲ་བཤུས་བརྒྱབ་པ་ཡིན།
ནུ་ཏོག་སྐྲན་གྱི་ནད་དུག
ནུ་ཏོག་སྐྲན་གྱི་ནད་དུག་ནིpapilloma virusཡི་མིང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། ནུ་ཏོག་སྐྲན་གྱི་ནད་དུག་དང་སྐྲན་མང་ནད་དུག སྤྲ་རིགས་ཀྱི་ཝུ་བའི་དབྱིབས་ཀྱི་ནད་དུག་གསུམ་ནི་ནད་དུག་གང་དེའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་དང་། ཕལ་ཆེ་བ་ནི་སྐྲན་ནད་བསྐྱེད་པའིDNAཡི་ནད་དུག་ཡིན། རྒྱལ་སྤྱིའི་ནད་དུག་རིགས་དབྱེ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང(ICTV，virustaxonomy-1999) གིས་ཆོག་མཆན་བཀོད་པ་ལྟར། ནུ་ཁུང་མང་བའི་ནད་དུག་ཚན་ཁག་མེད་པར་བཟོས་པ་དང་མཉམ་དུ་ནུ་ཏོག་སྐྲན་གྱི་ནད་དུག་ཚན་ཁག་དང་སྐྲན་མང་ནད་དུག་ཚན་ཁག་གཉིས་གསར་འཛུགས་བྱས།
པྲོག་དབྱིབས་ནད་དུག
པྲོག་དབྱིབས་ནད་དུག་ནི་མ་ལག་གི་རིགས་དགར་སྟངས་ཁྲོད་དུ་པྲོག་དབྱིབས་ནད་དུག་ཚན་ཁག་ཏུ་གཏོགས། ནད་དུག་དེའི་རྒྱུད་འདྲེས་ཤིག་ནི་དཔེ་མཚོན་མ་ཡིན་པའི་གློ་བའི་གཉན་ཚད་ཀྱི་ནད་རྐྱེན་ཡིན་ལ། དེ་ནིRNAཡི་ནད་དུག་གི་ཁོངས་སུ་གཏོགས། དེ་ཡང་སྤྱི་ལོ1937ལོར་ཆེས་ཐོག་མར་བྱ་དེའི་ལུས་སྟེང་ནས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ཡིན་ཞིང་། ནད་དུག་གི་རིལ་བུའི་ཚངས་ཐིག་ལ་ན་སྨི60-200ཡོད། དབྱིབས་ནི་ཟླུམ་གཟུགས་དང་འཇོང་དབྱིབས་ཡིན། པྲོག་དབྱིབས་ནད་དུག་ནི་སྤྱི་ལོ1965ལོར་ཡོངས་སུ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ཡིན་མོད། མི་རྣམས་ལ་དེའི་ཕྱོགས་ནས་ངོས་ཟིན་ཆེན་པོ་ཐོབ་མེད་པ་དང་། ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཟིན་པའི་པྲོག་དབྱིབས་ནད་དུག་རིགས་གཉིས་པོ་དེས་ནི2/3ཀྱི་ཕྲུ་གུ་དམར་འབྱར་མའི་ཆམ་པ་དང་དབུགས་ལམ་རེད་པའི་ནད་བསྐྱེད་པ་ཡིན། གཞན་མིག་སྔར་ཤེས་གསལ་བྱུང་བ་ལྟར་ན། པྲོག་དབྱིབས་ནད་དུག་ནི་སྒལ་རུས་ཅན་གྱི་སྲོག་ཆགས་ཁོ་ནར་འབྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། མི་དང་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་ནད་གཞི་སྣ་མང་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད། སྤྱི་ལོ1980ལོར། འཇར་མན་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་པྲོག་དབྱིབས་ནད་དུག་གི་དཔྱད་གླེང་སྐབས་དང་པོ་བསྡུས་པ་ནས་བཟུང་། ཉིན་རེ་བཞིན་གསོ་བ་རིག་པ་དང་ཕྱུགས་སྨན་གསོ་བ་རིག་པ། ཆ་རྡུལ་སྐྱེ་དངོས་རིག་པ་བཅས་ཀྱི་ཆེད་མཁས་པ་དག་གི་མཐོང་ཆེན་ཐོབ།
ཕག་ནད་ནད་དུག
ཕག་ནད་ནད་དུག་ནི་ཕག་པའི་འགོ་ནད་ཀྱི་འབྱུང་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་། ཕག་དང་ཕག་རྒོད་ཁོ་ནར་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་པའི་ནད་ཀྱི་རིགས་ཤིག་ཡིན་པ་ལས། སྲོག་ཆགས་གཞན་པར་འགོ་བའི་ནད་ཀྱི་རིགས་ཤིག་མ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་དྲག་ནད་རང་བཞིན་དང་ཚ་རྒྱས་པའི་རིགས། གཤིབ་ནས་འགྲོགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་འགོ་ནད་རིགས་ཤིག་ཡིན། དེའི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ནི་ཚ་དྲོད་ཆེ་བ་དང་འགྱུར་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲག་རྩ་ཕྲ་མོས་ཕུང་བོ་ཧྲིལ་བོ་ནས་ཁྲག་འཛག་པར་བྱ་བ། འཕར་རྩ་འགག་པ་སོགས་ཀྱི་ནད་རིགས་སྣ་ཚོགས་བསྐྱེད་སྲིད་པ་དང་། དེས་ནི་ཕག་ལ་གནོད་པ་ཚབས་ཆེན་ཐེབས་ནས་ཕག་གསོ་བའི་ལས་ཀར་གྱོང་གུད་ཆེན་པོ་བཟོ་ངེས།
བ་སྤུའི་བུ་གའི་གཉན་ཚད།
བ་སྤུའི་བུ་གའི་གཉན་ཚད་ནི་བ་སྤུའི་བུ་ག་རེད་པ་ཡིས་གཉན་ཚད་རྒྱས་པས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ། བ་སྤུའི་བུ་གའི་གཉན་ཚད་ཀྱི་ཐོག་མའི་དུས་སུ་ཐོར་བ་དམར་པོ་འབུད་པ་དང་རིམ་བཞིན་ཐོར་བའི་ངོ་བོ་རྣག་འབྲུམ་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན། ཡང་མི་དར་མ་ལ་ནི་བ་སྤུ་མང་བའི་སར་ཐོར་བ་འབུད་པ་དང་། བྱིས་པ་ལ་ནི་མགོ་རུ་འབུད་པ་མང་། གཞན་པགས་འབྲུམ་ནི་སྐབས་ལ་ལར་ཕན་ཚུན་མཉམ་འདྲེས་ཀྱིས་སོས་པའི་རྗེས་སུ་མགོ་རུ་ཤ་བཀྲ་འབུད་པའམ་སྐྲ་མེད་སྤྱི་ཐེར་དུ་འགྱུར་བའང་སྲིད།
བྱ་གག་རིམས་ནད།
བྱ་གག་རིམས་ནད་ལ་ནི་བྱ་གག་གི་ནད་དུག་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་མའི་གཉན་ཚད་ཀྱང་ཟེར། དེ་ནི་བྱ་གག་དང་ངང་བ་སོགས་འདབ་ཆགས་རིགས་ལ་འབྱུང་བའི་དྲག་ནད་རང་བཞིན་གྱི་འགོ་ནད་རིགས་ཤིག་ཡིན།
བྱའི་ཆམ་རིམས་ནད་དུག
བྱའི་ཆམ་རིམས་ནད་དུག་ནི་ཀ་པའི་རིགས་ཀྱི་དར་ཁྱབ་རང་བཞིན་གྱི་ཆམ་པའི་ནད་དུག་ཅིག་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནིRNAཡི་ནད་དུག་གི་འབྱར་བའི་ནད་དུག་ཚན་ཁག་ཏུ་གཏོགས་ལ། ཀ་པ་དང་ཁ་པ། ག་པའི་རིགས་གསུམ་དུ་བཀར་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཡང་ཀ་པའི་རིགས་ཀྱི་དར་ཁྱབ་རང་བཞིན་གྱི་ཆམ་པའི་ནད་དུག་ནི་མང་ཆེ་བ་འདབ་ཆགས་ལ་འབྱུང་བ་ཡིན་མོད། ཕག་དང་རྟ། མཚོ་གཟིག ཆུ་སྲིན། འོ་གསོའི་སྲོག་ཆགས། མིའི་རིགས་སོགས་ལ་འབྱུང་བའང་ཡོད། གཞན་ཁ་པའི་རིགས་དང་ག་པའི་རིགས་ཀྱི་དར་ཁྱབ་རང་བཞིན་གྱི་ཆམ་པའི་ནད་དུག་ནི་རེ་རེ་ནས་མཚོ་གཟིག་དང་ཕག་སོ་སོ་ལ་འགོ་བ་ཞིག་ཡིན།
བྱི་རིམས།
བྱི་རིམས་ནི་ལྗི་བ་བརྒྱུད་ནས་འགོ་ཁྱབ་བྱུང་བའི་འགོ་ནད་དྲག་པོ་ཞིག་ཡིན་ལ། སོ་མེད་པའི་སྲོག་ཆགས་རིགས་ལ་འབྱུང་བའི་རང་བྱུང་གི་རིམས་ནད་རིགས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན། ནད་ཐོག་སྨན་བཅོས་ཁྲོད་ཀྱི་མངོན་སྟངས་གཙོ་བོ་ནི། ཚ་རྒྱས་པ་དང་ཁྲག་དུག་ཕོག་པའི་ནད་རྟགས། རྨེན་མདུད་སྐྲངས་པ། གློ་བའི་གཉན་ཚད་རྒྱས་པ། ཁྲག་འཛག་པ་སོགས་ཀྱི་ནད་རྟགས་མངོན། བྱི་རིམས་ནི་འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་ཐེངས་མང་བོར་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་བྱུང་མྱོང་བ་དང་། མི་ཤི་བའི་གྲངས་འབོར་ནི་ཁྲི་ཕྲག་ལྷག་ལ་སོན་ཡོད་ཅིང་། རང་རྒྱལ་དུ་ཡང་འཆིང་གྲོལ་མ་བྱས་པའི་ཡར་སྔོན་ལ། ཐེངས་མང་བོར་དར་ཁྱབ་བྱུང་མྱོང་ལ། མི་ཤི་བའི་ཚད་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་མཐོ།
མངལ་སྐེའི་གཉན་ཚད།
མངལ་སྐེའི་གཉན་ཚད་ནི་མོ་ནད་ཀྱི་རྒྱུན་མཐོང་ནད་རིགས་ཀྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། དེ་ལ་མངལ་སྐེའི་སྐྱེ་ལམ་གཉན་ཚད་དང་མངལ་སྐེའི་འབྱར་སྐྱིའི་གཉན་ཚད་རིགས་གཉིས་ཡོད། དེ་ཡང་མངལ་སྐེའི་སྐྱེ་ལམ་གྱི་ཉ་ལྕིབས་དབྱིབས་ཀྱི་སྐྱི་པགས་དང་སྐྱེ་ལམ་གྱི་ཉ་ལྕིབས་དབྱིབས་ཀྱི་སྐྱི་པགས་གཉིས་ཕན་ཚུན་སྐྱ་འཐབ་པ་ལས། སྐྱེ་ལམ་གཉན་ཚད་ཀྱིས་མངལ་སྐེའི་སྐྱེ་ལམ་གཉན་ཚད་བསྐྱེད་པར་སྲིད་ཅིང་། མངལ་སྐེའི་འབྱར་སྐྱིའི་སྐྱི་པགས་ཧ་ཅང་སྲབ་པས། རེད་པ་འགོག་པའི་ནུས་ཤུགས་ཅུང་ཞན་པ་ཡིན། གཞན་ནད་ཐོག་སྨན་བཅོས་ཁྲོད་ཆེས་མང་དུ་མཐོང་བའི་མངལ་སྐེའི་གཉན་ཚད་ནི་དྲག་ནད་རང་བཞིན་གྱི་མངལ་སྐེའི་འབྱར་སྐྱིའི་གཉན་ཚད་ཡིན་པར་མ་ཟད། གལ་ཏེ་དྲག་ནད་རང་བཞིན་གྱི་མངལ་སྐེའི་གཉན་ཚད་ནི་མྱུར་མོར་སྨན་བཅོས་མ་བྱས་པའམ་ནད་ཀྱི་འབྱུང་རྩའི་རྒྱུན་བསྲིངས་པ་ཡིན་ན། རྒྱུན་རིང་རང་བཞིན་གྱི་མངལ་སྐེའི་གཉན་ཚད་དུ་འགྱུར་འགྲོ་བ་ཡིན།
མངལ་སྐེའི་ཤ་ལུ།
མངལ་སྐེའི་ཤ་ལུ་ནི་རྒྱུན་རིང་རང་བཞིན་གྱི་མངལ་སྐེའི་གཉན་ཚད་ཀྱི་མངོན་སྟངས་རིགས་ཤིག་ཡིན་ལ། གཉེན་བསྒྲིགས་ཟིན་པའི་བུད་མེད་ཀྱི་ཁྲོད་མང་དུ་མཐོང་། དེ་ཡང་རྒྱུན་རིང་རང་བཞིན་གྱི་གཉན་ཚད་ཀྱིས་དུས་ཡུན་རིང་བོར་ཟུག་གཟེར་བསྐྱེད་པ་ལས་མངལ་སྐེའི་འབྱར་སྐྱི་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་། འབྱར་སྐྱི་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་ཡིས་མངལ་སྐེའི་ཤ་ལུ་གྲུབ་པ་ཡིན།
| སྐྱེ་དངོས་ཕྲ་རབ། བརྡ་འགྲེལ 97 ཡོད། |