གཙོ་འཁོར།
གཙོ་འཁོར་ནི་རྩིས་འཁོར་གྱི་ནང་འཇུག་ཕྱིར་འདྲེན་སྒྲིག་ཆས་ཕུད་པའི་འཁོར་གཟུགས་ཁག་ཡིན་ལ། མ་པང་དང་གཞན་པའི་ལྷུ་ལག་འཇོག་སའི་ཚོད་འཛིན་སྒམ་གཟུགས་ཡིན།
རིག་ལྡན་རྩིས་འཁོར།
རིག་ལྡན་རྩིས་འཁོར་ནི་འགུལ་རྣམ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དོན་སྤྱི་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་ལ། དེ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་མདུན་ཕྱོགས་སུ་སྐུལ་འདེད་བྱེད་པའི་རྩིས་འཁོར་ལག་རྩལ་གྱི་འཐབ་ས་མདུན་མ་དེ་ཡིན།
སྒྲིག་འཁོར་བཀོད་གཏོང་།
ལམ་མང་བྱ་རིམ་ཁོར་ཡུག་ཏུ་གཙོ་གསོག་ཁྲོད་འཕེལ་རིམ་དུ་མ་ཡོད་ཅིང་། དེའི་གྲངས་ཀ་ནི་སྒྲིག་འཁོར་གྲངས་ཀ་ལས་མང་པས། རྒྱུད་ཁོངས་ཀྱིས་བརྩི་ཐབས་ག་གེ་མོ་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་སྒྲིག་འཁོར་དེ་ཚགས་ཚུད་རུ་སྟར་ནང་གི་འཕེལ་རིམ་ཞིག་ལ་འགུལ་རྣམ་གྱིས་བགོ་བཤའ་བྱས་ཏེ་ལག་ཏུ་བསྟར་དགོས། སྒྲིག་འཁོར་བགོ་བཤའ་བྱེད་པའི་ལས་འགན་ནི་སྒྲིག་བཀོད་གཏོང་བྱ་རིམ་གྱིས་ལེགས་འགྲུབ་བྱེད་པ་དང་། སྒྲིག་འཁོར་ནི་རྩིས་འཁོར་གྱི་ཐོན་ཁུངས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པས། སྒྲིག་འཁོར་གྱི་སྤྱོད་ཕྱོད་མཐོར་འདེགས་དང་རྒྱུད་ཁོངས་ཀྱི་གཤིས་ནུས་ལེགས་བཅོས་བྱེད་པ་གང་ཡིན་ཡང་། དེ་ནི་གཙོ་ཆེ་ཤོས་སྒྲིག་འཁོར་བཀོད་གཏོང་གཤིས་ནུས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན། དེ་བས་སྒྲིག་འཁོར་བཀོད་གཏོང་ནི་བཀོལ་སྤྱོད་རྒྱུད་ཁོངས་ཇུས་འགོད་ཀྱི་གནད་དོན་གཙོ་བོ་རུ་གྱུར་ཡོད།
སྒྲིག་ཆས་དོ་དམ།
རྩིས་འཁོར་རྒྱུད་ཁོངས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་གཙོ་བོ་ཞིག་ནིI/Oརྒྱུད་ཁོངས་ཤིག་རེད། རྒྱུད་ཁོངས་དེའི་ནང་དུ་ཆ་འཕྲིན་ནང་འཇུག་དང་ཕྱིར་འདོན། གསོག་འཇོག་བྱེད་ནུས་ཀྱི་མངོན་འགྱུར་བྱེད་ཆེད་བཀོལ་བའི་སྒྲིག་ཆས་དང་དེར་བསྟུན་གྱི་སྒྲིག་ཆས་ཚོད་འཛིན་ཆས་བཅས་འདུས་ཡོད། རྩིས་འཁོར་ཆེ་གྲས་དང་འབྲིང་གྲས་འགའ་ཞིག་ཏུ་ད་དུངI/Oཡི་རྒྱུ་ལམ་མམI/Oསྒྲིག་འཁོར་ཡོད། སྒྲི་ཆས་དོ་དམ་གྱི་བྱ་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནིI/Oསྒྲིག་ཆས་རེད། དེ་མིན་སྒྲིག་ཆས་ཚོད་འཛིན་ཆས་དངI/Oརྒྱུ་ལམ་ལ་ཡང་འབྲེལ་དགོས། དེ་ཡང་སྒྲིག་ཆས་དོ་དམ་གྱི་རྩ་བའི་ལས་འགན་ནི་སྤྱོད་མཁན་གྱིས་བཏོན་པའིI/Oརེ་ཞུ་ལེགས་གྲུབ་བྱས་ནས། I/Oའགྲོས་ཕྱོད་དངI/Oསྒྲིག་ཆས་ཀྱི་སྤྱོད་ཕྱོད་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ་དེ་རེད། སྒྲིག་ཆས་དོ་དམ་གྱི་བྱེད་ནུས་གཙོ་བོ་ནི་ལྷོད་གཏོང་ཁུལ་གྱི་དོ་དམ་དང་། སྒྲིག་ཆས་བགོ་བཤའ། སྒྲིག་ཆས་སྒྲིག་གཅོད། རྟོག་བཟོས་སྒྲིག་ཆས་དང་སྒྲིག་ཆས་ཀྱི་ཁེར་ཚུགས་རང་བཞིན་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པ་སོགས་ཡིན། I/Oསྒྲིག་ཆས་ཀྱི་རིགས་མང་བ་མ་ཟད་དེ་དག་གི་ཁྱད་གཤིས་དང་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཐབས་ལ་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད། དེར་བརྟེན་སྒྲིག་ཆས་དོ་དམ་ནི་བཀོལ་སྤྱོད་རྒྱུད་ཁོངས་སུ་རྙོག་འཛིན་ཆེ་ཤོས་དང་སྲ་ཆས་ལ་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།
འོད་འཁྱུག་མེད་པ།
འཆར་ཆས་ཀྱི་གསར་འདོན་ཕྱོད60Hzལས་དམའ་བའི་སྐབས་སུ། མིག་ལ་མངོན་སུམ་དུ་འོད་འཁྱུག་དང་ངལ་དུབ་ཀྱི་ཚོར་སྣང་སྟེར་བ་ཡིན་ལ་གསར་འདོན་ཕྱོད་ཇི་ལྟར་མཐོ་དེ་ལྟར་དུ་མིག་ལ་འོད་འཁྱུག་གི་ཚོར་སྣང་མེད་པར་བཟོ་ཐུབ་པ་ཡིན།
སྲ་སྡེར།
སྲ་སྡེར་ནི་རྩིས་འཁོར་གྱི་སྣོད་ལྟ་བུ་སྟེ། ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུན་སྤྱོད་མཉེན་ཆས་དང་རྩ་ཆེའི་ཡིག་ཆ་སོགས་སྲ་སྡེར་ནང་དུ་བཞག་ཡོད་པས། དེ་ནི་རྩིས་འཁོར་གྱི་ཅ་ལག་འཇུག་སའི་བང་མཛོད་ལྟ་བུ་ཡིན།
ནང་གསོག
ནང་གསོག་ཞེས་པ་ནི་རྩིས་འཁོར་ཁྲོད་ཀྱི་ཅ་ལག་གསོག་འཇོག་བྱེད་སའི་གནས་དེར་གོ་ཞིང་། རྩིས་འཁོར་གྱི་མ་ལག་ཡོད་ཚད་ནང་གསོག་དང་སྡེབས་ནས་འཁོར་བསྐྱོད་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན་པས། ནང་གསོག་གི་ཆེ་ཆུང་དང་མགྱོགས་ཚད། དེའི་བརྟན་གཤིས་སོགས་ཐད་ཀར་རྩིས་འཁོར་དང་འབྲེལ་བ་གཏིང་ཟབ་ཡོད། གཤམ་དུ་དེའི་སྐོར་གྱི་ཤེས་བྱ་འགའ་ངོ་སྤྲོད་བྱ།
གཙོ་པང་།
དེ་ཡང་གཙོ་པང་ཞེས་པ་ནི་རྩིས་འཁོར་གྱི་ལྷུ་ལག་གཙོ་བོ་ཞིག་སྟེ། སྲ་ཆས་སོ་སོའི་གློག་སྐུད་སྦྲེལ་བྱེད་ཀྱི་གནས་དེར་གོ་བས་བྱེད་ནུས་ཤིན་ཏུ་གཙོ་ལ། གཙོ་སྒམ་ཁྲོད་ཀྱི་སྲ་ཆས་ཡོད་ཚད་ཀྱིས་གཙོ་པང་བརྒྱུད་ནས་ལས་དོན་སྒྲུབ་ཀྱིན་པ་ཞིག་ཡིན། དེས་ན་གཙོ་པང་ནི་རྩིས་འཁོར་དང་སྦྱར་ན་ཧ་ཅང་རིན་ཐང་ཆེ་ལ། ང་ཚོས་རྩིས་འཁོར་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་གཙོ་པང་གི་བྱེད་ནུས་རྟོགས་རྒྱུ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན།
འོད་སྡེར་སྐུལ་ཆས།
འོད་སྡེར་སྐུལ་ཆས་ནི་གློག་ཀླད་ཀྱིས་འོད་སྡེར་ནང་དོན་འབྲི་ཀློག་བྱེད་པར་སྤྱོད་པའི་འཕྲུལ་ཆས་ཡིན་ལ། སྟེགས་འཇོག་གློག་ཀླད་དང་ཟིན་བྲིས་འཁྱེར་བདེའི་གློག་ཀླད་ནང་རྒྱུན་མཐོང་གི་ལྷུ་ལག་ཅིག་ཡིན། སྨྱན་མང་གཟུགས་ཀྱི་བེད་སྤྱོད་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན་ནས། འོད་སྡེར་སྐུལ་ཆས་དེ་རྩིས་འཁོར་གྱི་ལྷུ་ལག་མང་པོའི་ཁྲོད་དུ་ཚད་ལྡན་གྱི་སྒྲིག་ཆས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་རེད།
ནང་འཇུག་ཕྱིར་གཏོང་སྒྲིག་ཆས།
ནང་འཇུག་ཕྱིར་གཏོང་སྒྲིག་ཆས་ནི་རྩིས་འཁོར་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་སྒྲིག་ཆས་ཀྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན་ལ། རྩིས་འཁོར་རང་གཟུགས་དང་སྤེལ་རེས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཆོག་སྟེ། དཔེར་ན། མཐེབ་གཞོང་དང་མངོན་ཆས་སོགས་ལྟ་བུའོ།།
འཆར་བྱང་།
འཆར་བྱང་ནི་རྩིས་འཁོར་ཁྲོད་ཀྱི་རི་མོ་དང་གཟུགས་བརྙན་སོགས་དགོས་དབང་གི་གོ་རིམ་ངེས་ཅན་ཞིག་བརྒྱུད་རྗེས་ཐད་ཀར་སྒྲོམ་ངོས་སུ་སྟོན་པའི་འཆར་བྱེད་ཀྱི་སྲ་ཆས་གཙོ་བོ་དེར་གོ་ལ། གལ་སྲིད་རྩིས་འཁོར་ལ་འཆར་བྱང་མེད་ཚེ་ང་ཚོས་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་རི་མོ་དང་གཟུགས་བརྙན། ཡི་གེ་སོགས་ཅི་ཡང་རིག་མི་ཐུབ་པས་དེ་ནི་རྩིས་འཁོར་གྱི་ལྷུ་ལག་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན། དེས་ནས་ང་ཚོས་རྩིས་འཁོར་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་འཆར་བྱང་གི་སྒྲིག་གཞི་དང་བྱེད་ནུས། དེའི་ཁྱད་ཆོས་སོགས་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེའོ།། འདིར་དེའི་སྐོར་གྱི་ཤེས་བྱ་ཉུང་ཙམ་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་པ་རེད།
བོད་ཡིག་ཙིག་རྟགས།
བོད་ཡིག་ཙིག་རྟགས་འདིའི་ནང་གི་སྒྲིག་ཆས་ལ་ནང་འདྲེན་བྱས་པའི་ཉིང་ལྷེབ་སོགས་ཀྱི་ལག་རྩལ་གསར་པ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་པས་རྒྱུ་སྤུས་བཟང་ཞིང་བཀོལ་ཡུན་རིང་བ། ཐོན་རྫས་ཀྱི་ཕྱི་ངོས་ནི་མིའི་བཟོ་བཀོད་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་བཞིན་འཆར་འགོད་བྱས་པ་དང་བཟོ་རྩལ་སྤུས་ལེགས་ལྡན་པའི་ཚོན་རྩི་བྱུགས་པས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་སྐབས་ལག་པར་བདེ་ཞིང་རྡར་ཤན་ཆེ་བ། འཇམ་འདྲེད་འགོག་པའི་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན།
བོད་ཡིག་མཐེབ་གཞོང་།
ཐོན་རྫས་འདིའི་ནང་གི་སྒྲིག་ཆས་ལ་ནང་འདྲེན་བྱས་པའི་ཉིང་ལྷེབ་སོགས་ཀྱི་ལག་རྩལ་གསར་པ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་པས་རྒྱུ་སྤུས་བཟང་ཞིང་བཀོལ་ཡུན་རིང་བ། ཐོན་རྫས་ཀྱི་ཕྱི་ངོས་ནི་མིའི་བཟོ་བཀོད་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་བཞིན་འཆར་འགོད་བྱས་པ་དང་བཟོ་རྩལ་སྤུས་ལེགས་ལྡན་པའི་ཚོན་རྩི་བྱུགས་པས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་སྐབས་ལག་པར་བདེ་ཞིང་རྡར་ཤན་ཆེ་བ། འཇམ་འདྲེད་འགོག་པའི་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན། ད་དུང་འཛད་སྤྱོད་པར་སྟབས་བདེ་སྐྲུན་ཆེད་ཐོན་རྫས་འདིར་མཐུད་ཁUSB PS/2གཉིས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པའི་ལག་རྩལ་སྤྱད་ཡོད་སྟབས་རིགས་འདྲ་མིན་གྱི་གློག་ཀླད་ཐོག་བེད་སྤྱོད་བཏང་ཆོག
དྲ་བྱང་།
དྲ་བྱང་ནི་སྦྲེལ་ལམ་བང་རིམ་དུ་ལས་ཀ་བྱེད་པའི་དྲ་རྒྱའི་སྒྲིག་ལྷུ་དང་། ཁྱབ་ཆུང་དྲ་རྒྱའི་ཁྲོད་དུ་རྩིས་འཁོར་དང་རྒྱུད་གཏོང་བར་རྫས་ཀྱི་མཐུད་ཁ་ཡིན་པ་དང་། ཁྱབ་ཆུང་དྲ་རྒྱའི་རྒྱུད་གཏོང་བར་རྫས་བར་གྱི་དངོས་ལུགས་འབྲེལ་མཐུད་དང་གློག་གི་བརྡ་རྟགས་ཟླ་སྒྲིག་ཡོང་བ་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པ་མ་ཟད། ད་དུང་ལྡེབ་ཀྱི་གཏོང་ལེན་དང་ལྡེབ་ཀྱི་ཐུམ་སྒྲིལ་དང་ཐུམ་བཤིག་པ། བར་རྫས་ལྟ་སྤྱོད་ཚོད་འཛིན་དང་གཞི་གྲངས་ཨང་སྒྲིག་དང་གསང་འགྲོལ། དེ་བཞིན་གཞི་གྲངས་ལྷོད་གསོག་གི་བྱེད་ལས་སོགས་ལྡན་པའོ།།
གློག་ཀླད་ཉོ་སྟངས།
སྤྱིར་བཏང་ཀུ་ཤུ་གློག་ཀླད་དང་། སྐར་ཁུང་གློག་ཀླད་གཉིས་ལས་གང་ཉོ་དགོས་སམ། དུས་རྒྱུན་བཀོལ་མཁན་དང་། ལས་ཀ་གལ་ཆེན་བྱེད་མཁན་ཚོས་ཀུ་ཤུ་གློག་ཀླད་ཉོས་ན་ཡག སྐར་ཁུང་གློག་ཀླད་ལ་སྐྱོན་ཤོར་སླ་བས། དུས་རྒྱུན་བསྐྱར་རྫོབ་ཡང་སྒྲིག་བྱེད་དགོས་ན་དུས་ཚོད་དང་འགྲོ་སོང་མང་པོ་ཞིག་ཆུད་ཟོས་སུ་གཏོང་གི་རེད་ལ། གལ་ཆེའི་ཡིག་ཆ་ཁག་བརླགས་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཡང་ཆེན་པོ་རེད། འོན་ཀྱང་། སློབ་མ་དང་། མི་དཀྱུས་མ་ཚོ་ལ་སྐར་ཁུང་གློག་ཀླད་ཀྱིས་མ་འགྲིག་པ་མེད་དེ། སློབ་སྦྱོང་གི་ཆ་རྐྱེན་ཙམ་དང་བཀོལ་སྤྱོད་ཙམ་འདིས་ཡོང་ཞིང་། རིན་གོང་ཡང་ཆུང་ཆུང་རེད།
མཐེབ་གནོན་སྒྲིག་སྟངས(སྨོན་ལམ་གསུམ་པ)
སྨོན་ལམ་བོད་ཡིག་གསུམ་པའི་མཐེབ་གནོན་འདི་ཉིད་བསྒྲིག་དུས། དང་པོ་ཡར་འཆར་དཀར་ཆག་གི་དབྱིན་ཡིགcontrol Panelའདིའི་ནང་དུ་སོང་དངRegional and language Optionsཟེར་བའི་འདིར་བཀོད་པའི་འདྲ་པར་དང་པོའི་སྟེང་གི་རི་མོ་འདི་མཐོང་ཐུབ། དེའི་སྒོ་ཕྱེ་བ་དང་། འདྲ་པར་འདི་དག་གི་གོ་རིམ་ནང་བཞིན་སྒྲིག་ཆས་དག་སྒྲིགས་དང་ཁྱོད་ཀྱིས་བོད་ཡིག་གི་གནད་དོན་ཡག་པོ་སེལ་ཐུབ་པ་ཡིན།
སྐར་ཁུང་དཀར་ཆག་བོད་ཡིག་གིས་བཟོ་སྟངས།
ད་སྐབས་རྩིས་འཁོར་གང་ལ་བལྟས་ཀྱང་རང་ཉིད་ཀྱིས་རྒྱ་ཡིག་དང་ཡང་ན་དབྱིན་ཡིག་ཅུང་ཙམ་མ་ཤེས་ཚེ་བེད་སྤྱོད་མེད་པ་ལྟ་བུའི་ཚོར་བ་ཞིག་བོད་མི་རྣམས་ལ་རང་ཤུགས་ཀྱིས་སྟེར་ངེས་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་རྒྱ་ཡིག་དང་དབྱིན་ཡིག་མ་ཤེས་ཚེ་རང་ཉིད་ལྐུག་པ་ཞིག་ཡིན་པས་བོད་ཡིག་ཅི་ཙམ་ཤེས་ཀྱང་སྐད་ཡིག་གཞན་ཞིག་མ་ཤེས་ཚེ་ལྐུག་པར་རྩི་བའི་འདུ་ཤེས་འདིས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་ལའང་ཁྱད་གསོད་དང་། ཡང་ན་རིན་ཐང་མེད་པར་བརྩི་བཞིན་པ་ནི་གླེན་རྟགས་ཁོ་ན་རེད། སྤྱིར་ན་ང་ཚོ་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ངལ་ཞིག་ཀྱང་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་མོད། དེ་ནི་ད་ལྟ་ཧི་གཟུགས་དང་སྨོན་ལམ་ལྟ་བུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨང་རྟགསUnicodeའདི་བཟོས་པ་ནས་བཟུང་ང་ཚོའི་སྐད་ཡིག་ལ་རྩིས་འཁོར་ནང་རམ་འདེགས་མི་དམན་པ་བྱས་ཡོད། ད་ལྟ་ཁྱོད་ཀྱི་རྩིས་འཁོར་ནང་གི་དྲ་རྒྱ་དང་འཕྲིན་གཏོང་སོགས་གང་མང་ལ་བོད་ཡིག་སྤྱོད་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ད་དུང་སྐར་ཁུང་དང་འདྲ་པར་དང་ཡིག་རིགས་གང་ལའང་དཀའ་ངལ་མེད་པར་བོད་ཡིག་གི་སྒོ་ནས་མིང་འབྲི་ཐུབ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཡིག་གི་སྒོ་ནས་བེད་སྤྱོད་མི་དམན་པ་གཏོང་ཐུབ་ཡོད། དེའི་ཕྱིར་རྒྱལ་ཁབ་མང་བོ་ཞིག་གིས་རང་གི་སྐད་ཡིག་དེWindowsནང་སྒྲིག་ཐུབ་མེད་ཀྱང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨང་རྟགས་ནང་ཚུད་པ་ནས་བཟུང་། སྤྱོད་སྒོ་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་པ་ནི་ང་ཚོ་བོད་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་པར་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དུའང་ཡོད་པ་འདིས་ང་ཚོ་ལ་ཤེས་བྱ་གསར་བ་ཞིག་དང་བློ་སྤོབས་གསར་བ་ཞིག་གི་བློ་སྒོ་ཕྱེས་ཡོད།
ཀུ་ཤུའི་གློག་ཀླད་ཀྱི་བོད་ཡིག་མཐེབ་གཞོང་གི་བཀོད་པ།
ཀུ་ཤུའི་གློག་ཀླད་ཁྲོད་ཀྱི་བོད་ཡིག་གི་མཐེབ་གཞོང་ལ་དབྱེ་ན་གསུམ་སྟེTibetan-WyieདངTibetan QWERTYདང་། Tibetan-Otaniབཅས་སོ།། ཀུ་ཤུའི་གློག་ཀླད་ཁྲོད་ཀྱི་བོད་ཡིག་གི་མཐེབ་གཞོང་བཟོ་མཁན་ནི་འཇར་པན་གྱིOtaniགཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་རེད། འདིར་ཀུ་ཤུའི་གློག་ཀླད་ཁྲོད་ཀྱི་བོད་ཡིག་གི་མཐེབ་གཞོང་བཀོད་པ་དཔེ་རིས་དང་སྦྱར་ནས་ངོ་སྤྲོད་ཙམ་བྱའོ།།
ཆེས་ཐོག་མའི་གློག་རྡུལ་རྩིས་འཁོར།
འཛམ་གླིང་སྟེང་ཆེས་ཐོག་མའི་གློག་རྡུལ་རྩིས་འཁོར་གྱི་མིང་ལ་ཨའེ་ཉི་ཨ་ཁུ(ENIAC)ཞེས་ཟེར་ཞིང་། དེ་ནི་སྤྱི་ལོ1946ལོར་ཨ་རིའི་པིན་ཞི་ཧྥ་ཉི་ཡཱ་སློབ་ཆེན་གྱི་ཨའེ་ཁུ་ཐུ(Eckert)སོགས་ཀྱིས་ཞིབ་འཇུག་དང་གསར་བཟོ་བྱས་པ་ཡིན། དེར་གློག་རྡུལ་སྦུ་གུ18000ལྷག་དང་གློག་འགོག་དང་གློག་གསོག་སྣོད་ཆས་ཧ་ཅང་མང་པོ་སྒྲིག་ཡོད་ཅིང་། ཆེས་ཐོག་མར་གློག་རྡུལ་གློག་ལམ་བེད་སྤྱད་ནས་རྩིས་རྒྱག་མངོན་འགྱུར་བྱུང་ཡོད།
བྱེད་ནུས་མཐེབ།
མཐེབ་གནོནEscདངF1ནསF12བར་གྱི་མཐེབ་གནོན་ལ་བྱེད་ནུས་མཐེབ་ཟེར་ཞིང་། དེ་དག་བཀོལ་སྤྱོད་ལེགས་པོ་བྱེད་ཤེས་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱི་ལས་ཆོད་ཇེ་མཐོར་འགྲོ་ངེས་ལ། མཐེབ་གནོནF1ནསF12བར་གྱི་མཐེབ་གཞོང་ལ་རང་རང་གི་བྱེད་ནུས་ལྡན་མོད། ཡིན་ཡང་དེ་དག་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཤེས་མཁན་ཧ་ཅང་ཉུང་། དེ་བས་གཤམ་ནས་མཐེབ་གནོན་འདི་དག་གི་ཁྱད་མཚར་ནུས་པ་མཚམས་སྦྱོར་ཉུང་ཙམ་བྱ།
རིག་ལྡན་ལྷམ།
རྒྱ་གར་གྱི་ཀུང་སི་ཞིག་གིས་བཟོས་ཤིང་། མིང་ལ་རིག་ལྡན་ལྷམLechalཟེར་བ་རེད། ལྷམ་འདི་རིགས་སོ་སྔོན་བརྒྱུད་དེ་ལག་ཁྱེར་གྱི་ས་ཁྲའི་ཉེར་སྤྱོད་བྱ་རིམ་ལ་སྦྲེལ་ཆོག་ཅིང་། འདར་འགུལ་བྱས་པའི་ལམ་ནས་ལྷམ་གོན་མཁན་ལ་གཡས་གཡོན་གྱི་ཁ་ཕྱོགས་སྟོན་ཐུབ་བོ།།
སྤོ་སྒུལ་སྲ་སྡེར།
སྤོ་སྒུལ་སྲ་སྡེར་ནི་དོན་གྱིས་སྟེང་ནས་སྲ་སྡེར་གསོག་འཇོག་བར་རྫས་བྱས་ཏེ། རྩིས་འཁོར་དབར་ཤོང་ཚད་ཆེ་བའི་གཞི་གྲངས་ཕན་ཚུན་བརྗེ་རེས་བྱེད་པ་དང་། འཁྱེར་བདེ་རང་བཞིན་གཙོ་བོར་འཛིན་པའི་གསོག་འཇོག་ཐོན་རྫས་ཤིག་ཡིན། ཚོང་རའི་ཁྲོད་ཀྱི་སྤོ་སྒུལ་སྲ་སྡེར་མང་ཆེ་བ་ནི་ཚད་ལྡན་གྱི་སྲ་སྡེར་གཞི་བྱས་ཡོད་ལ། ཉུང་ཤོས་ཤིག་གིས་སྲ་སྡེར་ཆུང་གྲས་གཞིར་འཛིན་བཞིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་རིན་གོང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་སྤོ་སྒུལ་སྲ་སྡེར་གཙོ་རྒྱུག་བྱེད་པའམ་ཡང་ན། ཚད་ལྡན་ལག་འཁྱེར་རྩིས་འཁོར་སྲ་སྡེར་རྨང་གཞི་བྱེད་པ་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སྤོ་སྒུལ་སྲ་སྡེར་གྱིསUSBདངIEEE1394སོགས་བརྒྱུད་གཏོང་མྱུར་ཚད་ཅུང་མྱུར་བའི་མཐུད་ཁ་བེད་སྤྱོད་བྱས་པས། མྱུར་ཚད་ཅུང་མཐོ་བའི་ངང་ནས་རྒྱུད་ཁོངས་ལ་གཞི་གྲངས་བརྒྱུད་གཏོང་བྱེད་ཐུབ།
སྒྲ་བྱང་།
སྒྲ་བྱང་ལ་སྒྲ་ཟློས་བྱང་བུ་ཡང་ཟེར་ཞིང་། སྒྲ་བྱང་ནི་སྨྱན་མང་གཟུགས་ལག་རྩལ་ཁྲོད་ཀྱི་ཆེས་གཞི་རྩའི་གྲུབ་ཚུལ་ཁག་ཡིན་ལ། སྒྲ་རླབས/ཨང་ཀིའི་བརྡ་རྟགས་ཕན་ཚུན་བརྗེ་བསྒྱུར་བྱེད་པའི་སྲ་ཆས་ཤིག་ཡིན། སྒྲ་བྱང་གི་རྩ་བའི་བྱེད་ལས་ནི་སྐད་སྦུག་དང་སྒྲ་ཐག འོད་སྡེར་ཀྱི་ཐོག་མའི་སྒྲའི་བརྡ་རྟགས་བརྗེ་སྤོར་བྱས་ཏེ། ཉན་ཆས་སམ་རྣ་ཉན། སྒྲ་སྐྱེད་ཆས། སྒྲ་སྐྱེད་འཕྲུལ་ཆས་དང་སྒྲ་ཕབ་འཕྲུལ་ཆས་སོགས་སུ་ཕྱིར་གཏོང་སྒྲའི་སྒྲིག་ཆས་སམ་ཡང་ན། རོལ་དབྱངས་སྒྲིག་ཆས་ཨང་ཀིའི་མཐུད་ཁར་བརྟེན་ནས་རོལ་ཆས་ཀྱིས་སྙན་འཇེབས་ཀྱི་སྒྲ་དབྱངས་འབྱིན་པར་ཟེར།
ལག་འཁྱེར་གློག་ཀླད།
ལག་འཁྱེར་གློག་ཀླད་ལ་ཟིན་བྲིས་ཅན་དང་ལག་འཁྱེར་རམ་ཡང་ན་པུས་མོའི་སྟེང་གི་གློད་ཀླད་ཀྱང་ཟེར་བ་དང་། དེ་ནི་འཁྱེར་བདེ་བའི་མི་སྒེར་གློག་ཀླད་ཆུང་གྲས་ཀྱི་རིགས་ཤིག་ཡིན། དེའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་ནི་བོངས་ཚད་ཇེ་ཆུང་ནས་ཇེ་ཆུང་དང་། ལྗིད་ཚད་ཇེ་ཡང་ནས་ཇེ་ཡང་ཡིན་པ་མ་ཟད། བྱེད་ནུས་སྔར་ལས་ལྷག་པར་སྟོབས་ཆེན་དུ་འགྱུར་བཞིན་ཡོད། ལག་འཁྱེར་གློག་ཀླད་དངPCཡི་ཁྱད་པར་གཙོ་བོ་ནི་དེར་འཁྱེར་བཞིན་རང་བཞིན་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ།།
བརྙན་མིག
བརྙན་མིག་གི་མིང་གཞན་ལ་གློག་ཀླད་ཀྱི་པར་ཆས་དང་གློག་ཀླད་མིག གློག་རྡུལ་མིག་སོགས་སུ་འབོད་པ་དང་། དེ་ནི་བརྙན་ཟློས་ནང་འཇུག་གི་སྒྲིག་ཆས་ཤིག་ཡིན། སྤྱོད་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྒོ་ནས་བརྙན་འཕྲིན་ཚོགས་འདུ་དང་རྒྱང་བསྟེན་སྨན་བཅོས་དང་། དུས་ལྟར་ལྟ་སྐུལ་ཚོད་འཛིན་སོགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སྤྱིར་བཏང་གི་མིས་ཀྱང་བརྙན་མིག་ལ་བརྟེན་ནས་དྲ་རྒྱའི་སྟེང་གཟུགས་བརྙན་དང་སྒྲ་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ཕན་ཚུན་གླེང་མོལ་དང་འབྲེལ་འདྲིས་བྱེད་ཆོག
གཙོ་འཁོར།
གཙོ་འཁོར་ནི་རྩིས་འཁོར་གྱི་ཕྱིར་གཏོང་དང་བསྡུ་ལེན་སྒྲིག་ཆས་ཕུད་པའི་ཆ་ཤས་གཙོ་བོ་དག་ཡིན། དེ་ཡང་པང་ལེབ་གཙོ་བོ་དང་ལྷུ་ལག་གཙོ་བོ་གཞན་དག་འཇོག་པའི་ཚོད་འཛིན་སྒམ་གཟུགས(སྣོད་ཆསMainframe)ཡིན། དེའི་ནང CPU དང་གློག་ཁུངས། གཙོ་ངོས། འོད་ཆས། ནང་གསོག དེ་བཞིན་ཕྱིར་གཏོང་ཚོད་འཛིན་ཆས་དང་མཐུད་ཁ་སོགས་འདུས། དྲ་རྒྱའི་ལག་རྩལ་ཁྲོད་དུ་ཆ་འཕྲིན་གཏོང་ལེན་དང་བསྡུ་ལེན་བྱེད་པའི་སྐོར་གྱི་མཐའ་སྣེའི་སྒྲིག་ཆས་ཡིན།
གསོག་ཆས།
གནས་སྐབས་གསོག་འཇོག་གམ་ཡང་ན་ཡུན་རིང་གསོག་འཇོག་བྱེད་པའི་གཞི་གྲངས་ཀྱི་གློག་རྡུལ་དང་། ཁབ་ལེན། སྐུལ་ལྕག རྫས་འགྱུར་སོགས་ཀྱི་ཐོན་རྫས་ཤིག་ཡིན་ལ། རྩིས་འཁོར་ནང་སྤྱིར་བཏངROMདངRAM སྲ་ཆས་དང་དེ་བཞིན་ཞོར་འབྲེལ་སྐུལ་ཆས་སོགས་ཚུད་ཡོད།
སྲ་ཆས་མ་ལག
སྲ་ཆས་མ་ལག་ཅེས་པ་ནི་རྩིས་འཁོར་གྲུབ་པའི་དངོས་ལུགས་སྒྲིག་ཆས་ཏེ། འཕྲུལ་ཆས་དང་། འོད། གློག་སྡུད་ཆས་བཅས་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་རྩིས་རྒྱག་དང་ཚོད་འཛིན། གསོག་ཉར། ནང་འདྲེན། ཕྱིར་གཏོང་བཅས་ཀྱི་ནུས་པ་ལྡན་པའི་ལྷུ་ལག་དངོས་ལ་ཟེར། དཔེར་ན།CPUདང་། གསོག་ཆས་དང་། མཉེན་སྡེར་སྐུལ་ཆས་དང་། སྲ་སྡེར་སྐུལ་ཆས་དང་། འཕྲུལ་འཁོར་སྒུལ་ཆས། འཕྲུལ་འཁོར་ཧྲིལ་བོའི་ནང་གི་གཙོ་འཁོར་དང་། པར་ཆས། རི་མོ་འབྲི་ཆས། སྒྲིག་སྦྱོར་སྒྲིག་འགྲོལ་ཆས་སོགས་ལྟ་བུ། འཕྲུལ་འཁོར་ཧྲིལ་པོའི་སྲ་ཆས་ལ“སྲ་ཆས”ཞེས་ཀྱང་ཟེར། གློག་རྡུལ་མ་ལག་རྙོག་འཛིང་ཅན་དུ་གྱུར་བ་དང་བསྟུན་ནས། མ་ལག་ཇུས་འགོད་ནི་རིག་ཚན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་། སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་བྱེད་ཐབས་དེ་དུས་རབས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་དང་མི་འཚམ་པར་གྱུར། འཕེལ་རྒྱས་མགྱོགས་པའི་མཉེན་ཆས་དང་སྲ་ཆས་མཉམ་སྡེབ་ཇུས་འགོད་ལག་རྩལ་ལ་མི་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་ཆེན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དེ་ནི་མ་ལག་དམིགས་ཚད་ཀྱི་བླང་བྱའི་མཛུབ་ཁྲིད་འོག་མ་ལག་གི་མཉེན་ཆས་དང་སྲ་ཆས་ཀྱི་ནུས་པ། ད་ཡོད་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་ལ་ཕྱོགས་བསྡུས་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་པ་བརྒྱུད་མ་ལག་གི་མཉེན་ཆས་དང་སྲ་ཆས་དབར་གྱི་མཉམ་ཐོན་རང་བཞིན་ཚད་གཞི་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྔོག་འདོན་བྱས་ཏེ། མཉེན་ཆས་དང་སྲ་ཆས་མ་ལག་གི་གྲུབ་ཆ་མཐུན་སྦྱོར་དང་ཇུས་འགོད་བྱས་ཏེ་མ་ལག་གི་ལས་དོན་དེ་ལས་ཀའི་རྣམ་པ་ཡག་ཤོས་སུ་འགྱུར་དགོས།
འཕྲུལ་འཁོར།
འཕྲུལ་འཁོར་ནི་ལྕགས་རིགས་དང་ལྕགས་རིགས་མིན་པའི་ལྷུ་ལག་སྣ་ཚོགས་ལས་གྲུབ་པའི་སྒྲིག་ཆས་ཤིག་ཡིན་ལ། ནུས་ཁུངས་ཟད་གྲོན་བྱས་ན་འཁོར་སྐྱོད་དང་རྩོལ་བ་བྱེད་ཐུབ། དེ་ནི་མིའི་ངལ་རྩོལ་གྱི་ཚབ་བྱེད་པ་དང་། ནུས་ཚད་འགྱུར་ལྡོག་གཏོང་བ། ཆ་འཕྲིན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་ནུས་པ་ཐོན་པ་བཅས་ཡིན། འཕྲུལ་འཁོར་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོར་ཁྱབ་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་ཉེ་རབས་ཀྱི“འཕྲུལ་འཁོར”ནི་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་བཟོ་ལས་གསར་བརྗེ་བྱས་རྗེས་གཞི་ནས་རིམ་བཞིན་གསར་གཏོད་བྱས་པ་རེད།
གློག་གསོག་ཆས།
གློག་གསོག་ཆས་ནི་ཟློས་མཐོ་གློག་ཁུངས་ཀྱི་ལག་རྩལ་དང་སྔོན་ཐོན་གྱི་རིག་ནུས་འགུལ་རྣམ་སྤྱད་དེ་གློག་གསོག་ལག་རྩལ་ལེགས་སྒྲིག་བྱེད་པའི་རིགས་ཤིག་ཡིན། གློག་འགུལ་འཕྲུལ་ཆས་ནི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ལད་ཟློས་གློག་ལམ་གྱི་རྩ་བའི་རིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཇུས་འགོད་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། འཕྲུལ་འཁོར་ནང་ཁུལ་གྱི་གློག་ཤུགས་ལྷུ་ཆས(དཔེར་ན་གློག་གནོན་སྒྱུར་ཆས་དང་། གློག་ཚོར་འཕྲུལ་ཆས། གློག་སྣོད་སོགས་ལྟ་བུ)ཚང་མ་ཅུང་ཆེ་བ་དང་། སྤྱིར་བཏང་དུ་ཅུང་ཆེ་བའི་འཁོར་སྐྱོད་བྱེད་སྐབས་འཛེར་སྒྲ་ཅུང་ཆུང་བ་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་འཕྲུལ་ཆས་དེ་གློག་དྲའི་ཁོར་ཡུག་ཆ་རྐྱེན་ཁྲོད་འགོག་བཟོད་ཀྱི་ནུས་པ་ཅུང་ཆེ་ལ་ཡིད་རྟོན་དང་གཏན་འཇགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་ཟློས་ཕྱོད་མཐོ་བའི་འཕྲུལ་ཆས་ལས་ཆེ།
