སྤྱི་ཚོགས་བརྟག་དཔྱད།
སྤྱི་ཚོགས་ལས་ཁུངས་ནི་བརྟག་དཔྱད་ལས་ཁུངས་སམ་རྩ་འཛུགས་མཁན་དེ་གཞུང་ཕྱོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནུས་ཤུགས་མ་ཡིན་ཞིང་། སྤྱི་ཚོགས་ནུས་ཤུགས་ཀྱི་སློབ་སྒྲུབ་ཀྱི་དོན་སྤྱི་ལ་ཁྱབ་པ་དང་རིགས་མཚུངས། དེ་ཡང་དམངས་ཀྱི་འདོད་བློ་དང་དམངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ལ་བརྟག་དཔྱད་ཀྱི་ལས་ཁུངས་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཐུན་མོང་གི་ལས་དོན་བརྟག་དཔྱད་ཞིབ་འཇུག་ལས་ཁུངས། སྤྱི་ཚོགས་བརྟག་དཔྱད་ཀུང་སི། དམངས་ཁྲོད་བརྟག་དཔྱད་ཀུང་སི། ཚོང་ལས་བརྟག་དཔྱད་ཀུང་སི། ཚོང་དོན་བརྟག་དཔྱད་ཀུང་སི་སོགས་སྤྱི་ཚོགས་བརྟག་དཔྱད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཤིང་། དེའི་ཞབས་ཞུའི་རྣམ་གྲངས་གཙོ་བོ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ལས་དོན་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཆ་འཕྲིན་བརྟག་དཔྱད་ཁོ་ན་ཙམ་ཡིན།
ཁོར་ཡུག་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་།
ཁོར་ཡུག་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་གི་འོས་འགན་གཙོ་བོ་ནི། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་འཕྲོད་བསྟེན་དོ་དམ་གྱི་བྱེད་ཕྱོགས་དང་སྲིད་ཇུས། ཁྲིམས་ལུགས་དང་སྒྲིག་ཁྲིམས་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞིང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས།
དཔེ་མཛོད་ཁང་།
དཔེ་མཛོད་ཁང་ནི་དཔེ་ཆ་དང་ཡིག་ཚང་འཚོལ་སྡུད་དང་ལེགས་སྒྲིག ཉར་ཚགས་བྱས་ནས་མི་རྣམས་ལ་ལྟ་ཀློག་བྱེད་སའི་སྡེ་ཁག་ཅིག་ཡིན། སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ་ངོ་སུམ་སྟོང་གི་སྔོན་དུ་ཆེས་སྔ་བའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། དཔེ་མཛོད་ཁང་ལ་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་དང་ཆ་འཕྲིན་ནུས་ཁུངས་འདོན་སྤེལ། སྤྱི་ཚོགས་སློབ་གསོ་ལ་ཞུགས་པའི་འགན་ནུས་ཡོད། སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ་སུམ་སྟོང་གི་ལོར་ཆེས་སྔ་བའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་བྱུང་ལ། 1877ལོར་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཞེས་པའི་མིང་འདི་འཇར་པན་ནས་ཐོག་དང་པོར་བྱུང་བ་དང1894ལོར་འཇན་པར་ནས་རང་རྒྱལ་དུ་དར་བ་མ་ཟད། 1904ལོར་རང་རྒྱལ་གྱི་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཐོག་མ་ཧུའུ་པེ་ཞིང་ཆེན་དཔེ་མཛོད་ཁང་གསར་དུ་བཙུགས།
ཕན་བདེ་ཁང་།
ཕན་བདེ་ཁང་ནི་རྒྱལ་ཁབ་དང་སྤྱི་ཚོགས། ཚོགས་པ་སོ་སོས་སྤྱི་ཚོགས་ཐོག་གི་དཀའ་ངལ་ཡོད་པའི་མི་དང་ནད་པ། དབང་བོ་སྐྱོན་ཅན་སོགས་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པར་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ཏེ། དེ་ཚོ་ལ་ལྟོ་གོས་དང་ཞག་སྡོད། སྨན་བཅོས་ཆ་རྐྱེན་སོགས་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་པའི་བྱམས་སེམས་ཡོད་པའི་ཕན་བདེ་ས་གནས་ཤིག་ཡིན། ཁོ་ཚོས་སྤྱི་ཚོགས་འཆམ་མཐུན་གྱི་ཆེད་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་འབུལ་བ་ཡིན།
ཡིག་ཚགས་ཁང་།
ཡིག་ཚགས་ཁང་ནི་ཡིག་ཚགས་འཚོལ་སྡུད་དང་ཉར་ཚགས་དོ་དམ་བྱེད་པའི་སྡེ་ཁག་ཅིག་ཡིན་ཞིང་། ཡིག་ཚགས་བསྡུ་ལེན་དང་འཚོལ་སྡུད། ཉར་ཚགས་དོ་དམ་དང་ཡིག་ཚགས་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བ་སོགས་ལ་འགན་འཁུར་དགོས་པ་ཡིན། ཀྲུང་གོ་གསར་བ་དབུ་བརྙེས་རྗེས། ཀྲུང་དབྱང་ནས་ས་གནས་ཁག་ཏུ་ཡིག་ཚགས་ཁང་གསར་འཛུགས་བྱས་ཡོད།
སྲིད་འཛིན་གཏུག་བཤེར།
སྲིད་འཛིན་གཏུག་ཁྲིམས་ཀྱིས་སྲིད་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ལུགས་ལྟར་འགན་དབང་སྤྱོད་པར་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ལྟ་སྐུལ་བྱས་ཏེ། སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་བ་ཁྲིམས་ལུགས་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་སྐུལ་འདེད་ཀྱི་ནུས་པ་གལ་ཆེན་ཐོན་བཞིན་ཡོད།
སྲིད་འཛིན་ལག་བསྟར།
སྲིད་འཛིན་ལག་བསྟར་ནི་རྒྱལ་ཁབ་སྲིད་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འགན་ནུས་ཆེས་རྩ་བར་གྱུར་བ་ཞིག་དང་། སྲིད་འཛིན་དབང་ཆའི་ནུས་པ་དེ་མཚོན་ཚུལ་ཞིག་ཡིན། སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་བའི་ལས་འགན་ཡོད་ཚད་འགན་ནུས་དེར་བརྟེན་ནས་མངོན་འགྱུར་གནང་བས། འཆར་གཞི་དང་ལག་བསྟར་གཉིས་ནི་ཕན་ཚུན་ལྟོས་བཅས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་གཉིས་ཡིན།
སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་ཁྲིམས་ལུགས་ཅན།
དེང་རབས་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ཆེས་གཙོ་བོ་ཞིག་ནི་དོ་དམ་བྱ་བ་ཁྲིམས་ལུགས་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དང་། ཁྲིམས་བརྟེན་སྲིད་གཉེར། སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་འགུལ་སྤེལ་བ་ལ་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་འགན་ངེས་ཅན་ཁུར་དུ་འཇུག་པའི་འཕེལ་ཕྱོགས་ཆེན་པོ་དེ་ཡིན། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་བ་ཁྲིམས་ལུགས་སུ་ཁུངས་གཏུག་དགོས་ན་ཁྲིམས་ལུགས་གཞིར་འཛིན་དགོས་པ་དང་། ཁྲིམས་ལུགས་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་བ་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་རྒྱབ་རྟེན་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཞིག་ཡིན། ཁྲིམས་ལུགས་ཅན་དུ་འགྱུར་དགོས་ན། སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་བའི་བྱེད་སྟངས་དང་འགྲོ་རིམ། གོ་རིམ་ཚང་མ་ཁྲིམས་ལུགས་ཅན་དང་ལམ་ལུགས་ཅན་དུ་འགྱུར་དགོས། སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་ཁྲིམས་སྲོལ་ནི་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་བ་ཁྲིམས་ལུགས་ཅན་དུ་བསྒྱུར་བའི་ཡོ་བྱད་གལ་ཆེན་ཅིག་ཡིན་ལ། དེས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བཙན་ཤེད་སྟོབས་ཤུགས་རྒྱབ་རྩར་འཛིན་པ་དང་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་གཟབ་ནན་རང་བཞིན་ལ་བརྟེན་ནས་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་འགུལ་དེ་ཉིད་གོ་རིམ་ཡོད་པ་དང་། ཕན་འབྲས་མཐོ་བའི་ངང་འཁོར་སྐྱོད་བྱེད་པར་ཁག་ཐེག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
སྲིད་འཛིན་འཆར་གཞི།
མི་རྣམས་ཀྱིས་འཆར་གཞི་ཞེས་པའི་བསམ་བློ་གཏོང་ཚུལ་འདི་བརྒྱུད་དེ་མ་འོངས་པའི་བྱ་བ་སྣ་ཚོགས་འཆར་འགོད་དང་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་དགོས། འཆར་གཞི་ནི་དམིགས་འབེན་གང་ཞིག་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པའི་གཞི་འཛིན་ས་ཡིན། དེ་ཡང་འཆར་གཞི་ཡོད་ཀྱང་ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ཁྲོད་ནས་ལག་བསྟར་མ་བྱས་ན་ངག་ཐོག་གི་སྟོང་བཤད་དུ་ལུས་འགྲོ་བས། མགོ་ཁྲིད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་འཆར་གཞི་དང་ལག་བསྟར་གཉིས་ཀ་དོན་ཐོག་ཏུ་འཁེལ་བ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་རང་གི་འགན་གཙོ་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་ཡོད་དགོས། ལག་བསྟར་ལས་ཁུངས་ཤིག་ལ་མཚོན་ནའང་ཐོག་མར་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བྱེད་ཀྱི་འཆར་གཞི་ཡོད་དགོས་ཤིང་། འཆར་གཞི་དེ་ཡང་ཡོད་པ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་པར་དོན་དངོས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་དང་། ཚན་རིག་ལ་མཐུན་པ། དུས་ཐོག་ཏུ་འཁེལ་བའི་སྒོ་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས། དེ་བས་སྲིད་འཛིན་ལག་བསྟར་བྱ་བར་འཆར་གཞི་དགོས་ཤིང་འཆར་གཞི་མེད་ན་དམིགས་ཡུལ་མེད་ཅིང་རྙོག་དྲ་ཆེ་བའི་བྱ་སྤྱོད་དུ་འགྱུར།
སྲིད་འཛིན་ལྟ་སྐུལ།
སྲིད་འཛིན་ལྟ་སྐུལ་ནི་དེང་རབས་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་བའི་གོ་རིམ་ཁྲོད་ཀྱི་ལྷུ་ཚིག་གལ་ཆེན་ཞིག་དང་། སྲིད་འཛིན་སྡེ་ཁག་གིས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་སྲིད་འཛིན་སྲིད་གཅོད་ཡོད་ཚད་ཕན་ནུས་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་དུ་འཇུག་པའི་ཁག་ཐེག་ནུས་ལྡན་ཅིག་ཡིན། དེང་རབས་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་བ་ནི་སྣེ་འཛིང་ཆེ་ཞིང་སྲིད་གཞུང་གི་སྲིད་འཛིན་དབང་ཆ་དེ་ཡང་ལྟོས་འཇོག་གིས་རྒྱ་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བའི་རྣམ་པ་མངོན་བཞིན་པའི་དུས་འདིར། སྲིད་གཞུང་གི་དོ་དམ་བྱ་བའི་ལེགས་ཉེས་ནི་རྒྱལ་ཇུས་འཚོ་གནས་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་སུ་བགྲོད་ཐུབ་མིན་གྱི་གནད་དོན་ལ་ཐད་ཀར་འབྲེལ་པའི་དོན་དག་ཅིག་ཡིན། སྲིད་གཞུང་ཞིག་གི་སྲིད་སྤྱོད་མི་ལེགས་པ་དང་ཁྲིམས་ལ་མི་མཐུན་པའི་གནས་ཚུལ་སྔོན་འགོག་བྱས་ཏེ། སྲིད་གཞུང་གི་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་བ་ཕན་འབྲས་མཐོ་བ། ནོར་འཁྲུལ་ཉུང་བ། ཕན་ནུས་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་ཁག་ཐེག་བྱེད་དགོས་ན། ངེས་པར་དུ་སྲིད་གཞུང་དེར་ལྟ་སྐུལ་ནུས་ལྡན་བྱེད་ཐབས་ལག་ལེན་བྱས་ཏེ། དོ་དམ་དབང་ཆ་ཡོད་ཚད་ལུགས་མཐུན་དང་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ངང་ནས་སྤྱོད་དུ་འཇུག་དགོས། འཛམ་གླིང་འདིར་དར་རྒྱས་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་སྲིད་འཛིན་ལྟ་སྐུལ་ལམ་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་ཧ་ཅང་མཐོང་ཆེན་བྱེད་པར་མ་ཟད། སྲིད་འཛིན་ལྟ་སྐུལ་གྱི་ཕན་ནུས་ཁྱད་འཕགས་ཅན་ལག་ལེན་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
སྲིད་འཛིན་ལས་ཁུངས་དོ་དམ།
ལས་ཁུངས་ནི་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་བའི་ཁྲོད་དུ་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་དང་། དེང་རབས་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་བས་ཞིབ་འཇུག་བྱ་ཡུལ་གྱི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན། སྲིད་འཛིན་ལས་ཆོད་མཐོ་རུ་གཏོང་བ་ནི་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་འགུལ་གྱི་མཐར་ཐུག་དམིགས་ཡུལ་ཡིན་པ་དང་། སྲིད་འཛིན་ལས་ཆོད་མཐོ་རུ་གཏོང་བའི་བྱ་བ་དེ་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་པའི་བྱང་ཚད་མཐོ་དམན་ལ་རག་ལས་པར་མ་ཟད། སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་འགུལ་འཁོར་སྐྱོད་ཀྱི་ཁོངས་གཏོགས་ལེགས་པོ་ཡོད་མེད། ལས་ཁུངས་རང་ཉིད་ཀྱི་བྱ་བ་དང་འཚོ་བའི་ཆ་རྐྱེན་བཟང་ངན། ལས་ཁུངས་ནང་ཁུལ་གྱི་བྱ་བའི་གོ་རིམ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ལའང་རག་ལས།
སྲིད་འཛིན་སྲིད་གཅོད།
སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་བའི་ཐོག་མཐའ་ཀུན་ཏུ་སྲིད་འཛིན་སྲིད་གཅོད་བྱ་བ་དང་། དེ་ནས་སྲིད་འཛིན་ལག་བསྟར་བྱ་བ། སླར་ཡང་སྲིད་གཅོད་དང་སླར་ཡང་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་ཡང་བསྐོར་བསྐྱར་བསྐོར་གྱི་གོ་རིམ་མང་པོ་བརྒྱུད་དགོས། དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་སྲིད་འཛིན་སྲིད་གཅོད་བྱ་བ་ནི་ཆེས་ཐོག་མའི་ལྷུ་ཚིགས་གནད་འགག་ཅན་ཞིག་དང་དོ་དམ་བྱ་འགུལ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་ནུས་འབྱུང་གནས་ཀྱི་རྨང་གཞི་ལྟ་བུ་ཡིན། སྲིད་འཛིན་མགོ་ཁྲིད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྲིད་འཛིན་སྲིད་གཅོད་བྱ་བ་གལ་ཆེན་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཤུགས་དྲག་པོའི་སྒོ་ནས་སྲིད་གཅོད་བྱ་འགུལ་སྤེལ་བའི་གཙོ་ཤུགས་བྱེད་པ་དང་། རྩ་དོན་དང་། གོ་རིམ་སོགས་ཚན་རིག་ལ་མཐུན་པའི་བྱེད་ཐབས་རྣམས་སྤྱོད་དགོས་པར་མ་ཟད། ཆ་འཕྲིན་ལ་བརྟེན་དགོས་ཤིང་ཆ་འཕྲིན་ནི་སྲིད་འཛིན་སྲིད་གཅོད་བྱ་བའི་རྨང་གཞི་དང་། སྲིད་འཛིན་ལག་བསྟར་ཁྲོད་ཀྱི་མཛུབ་སྟོན་དང་། འབྲེལ་གཏུག མཐུན་སྡེབ། ལྟ་སྐུལ། ཚོད་འཛིན་ནུས་བྱེད་ཅིག་དང་། རིམ་པ་སོ་སོའི་སྲིད་འཛིན་རྩ་འཛུགས་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་གཏུག་ནུས་བྱེད་ཀྱི་འཆིང་ཐག་ལྟ་བུར་ཡིན་པར་ངོས་བཟུང་སྟེ་སྲིད་འཛིན་སྲིད་གཅོད་དམངས་གཙོ་ཅན་དང་ཚན་རིག་ཅན། གཞི་རྩའི་རྩ་དོན་དང་གཞི་རྩའི་གོ་རིམ། སྲིད་གཅོད་ལམ་ལུགས་རྣམས་འཐུས་ཚང་དུ་འགྱུར་བར་བརྩོན་དགོས།
ལས་བཟོ་པའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་གླ་ཕོགས།
ལས་བཟོ་པའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་གློ་ཕོགས་ཞེས་པ་ནི་ཁེ་ལས་དང་། ལས་དོན་ལས་ཁུངས་དང་སྡེ་ཁག་བཅས་ཀྱི་ལས་བཟོ་པར་དུས་སྐབས་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་ནང་མི་རེར་ཆ་སྙོམས་སུ་ཐོབ་པའི་དངུལ་ལོར་གྱི་ཕོགས་ཐོབ་ལ་ཟེར། “ལས་བཟོ་པའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་གླ་ཕོགས”ནི“སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཆ་སྙོམས་གླ་ཕོགས”ཞེས་པ་དེ་ཡིན་པ་ལས“ལས་གནས་སུ་ཡོད་པའི་ལས་བཟོ་པའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་གླ་ཕོགས”ལ་ཟེར་བ་མིན། རྒྱལ་ཁབ་བསྡོམས་རྩིས་ཅུས་ཀྱི་བསྡོམས་རྩིས་ཚད་གཞི་ལྟར་ན། གླ་ཕོགས་བསྡོམས་འབོར་ནི་སྡེ་ཁག་དེ་དག་གིས་དུས་ཚོད་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་ནང་སྡེ་ཁག་དེ་གའི་ལས་བཟོ་པ་ཡོངས་ལ་ཐད་ཀར་གཏོང་སྤྲོད་བྱས་པའི་ངལ་རྩོལ་ཐོབ་ཆའི་བསྡོམས་འབོར་ལ་ཟེར་ཞིང་། དེའི་ཁྲོད་དུ་དུས་ཚོད་ལྟར་བརྩིས་པའི་གླ་ཕོགས་དང་། ལས་ཀ་འགྲུབ་ཚད་ལྟར་བརྩིས་པའི་གླ་ཕོགས། བྱ་དགའི་དངུལ། ཁ་གསབ་དང་རོགས་དངུལ། ལས་སྣོན་བརྒྱབ་པའི་གླ་ཕོགས། དམིགས་བསལ་གྱི་གནས་ཚུལ་འོག་གཏོང་སྤྲོད་བྱས་པའི་གླ་ཕོགས། མ་རྩ་ནང་དུ་བརྩིས་ཡོད་མེད་དང་དངུལ་ལོར་དང་དངོས་ཟོག་གང་ཡིན་ལ་མི་བལྟ་པར་གླ་ཕོགས་ཀྱི་སྤྱིའི་བསྡོམས་འབོར་གྱི་ནང་དུ་འདུས་ཚད་ལ་ཟེར། ད་དུང་། གླ་ཕོགས་ཀྱི་སྤྱི་འབོར་བསྡོམས་རྩིས་ནི་མི་སྒེར་གྱི་ཁྲལ་མ་འཇལ་སྔོན་གྱི་གླ་ཕོགས་ལ་ཟེར་ཞིང་། དེའི་ཁྲོད་དུ་མི་སྒེར་གྱིས་སྤྲད་པའི་རྒན་གསོའི་དངུལ་དང་། སྨན་བཅོས་ཀྱི་དངུལ། སྡོད་ཁང་སོགས་འདུས་ཡོད། འདི་དང་དངོས་སུ་དངུལ་བྱང་ཐོག་བརྒྱབ་པའི་གླ་ཕོགས་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད།
དམིགས་བསལ་དབང་ཆའི་འབྲེལ་བ།
དམིགས་བསལ་དབང་ཆའི་འབྲེལ་བ་ནི“སྤྱིར་བཏང་གི་དབང་ཆའི་འབྲེལ་བ”ཡི་ལྟོས་འཇོག་གི་མིང་ཡིན། དམིགས་བསལ་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་གཞིགས་ནས་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་ཁབ་སྲིད་འཛིན་ལས་ཁུངས་དང་བལྟོས་བཅས་ཀྱི་མིའི་བར་གྱི་དམིགས་བསལ་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས་འབྲེལ་བ་ལ་ཟེར། དེ་ལ་དབྱེ་ན་གཙོ་བོ། (1)རྒྱལ་ཁབ་དང་གཞུང་ལས་པའི་དབར་གྱི་དམིགས་བསལ་གོ་གནས་ཀྱི་འབྲེལ་བ། (2)རྒྱལ་ཁབ་དང་སྤྱི་སྤྱོད་ལས་དོན་བར་གྱི་དམིགས་བསལ་གྱི་བེད་སྤྱོད་འབྲེལ་བ། (3)རྒྱལ་ཁབ་དང་ས་གནས་རང་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་བར་གྱི་དམིགས་བསལ་ལྟ་སྐུལ་གྱི་འབྲེལ་བ་བཅས་ཡོད། དམིགས་བསལ་དབང་ཆའི་འབྲེལ་བ་དང་སྤྱིར་བཏང་གི་དབང་ཆའི་འབྲེལ་བའི་བར་གྱི་ཁྱད་པར་གཙོ་བོ་ནི། (1)འབྲེལ་བའི་ངོ་བོ་མི་འདྲ་སྟེ། དམིགས་བསལ་དབང་ཆའི་འབྲེལ་བ་གཙོ་བོ་ནི་རྩ་འཛུགས་ནང་ཁུལ་དུ་བྱུང་པ་ཡིན། (2)བཅའ་ཁྲིམས་བཀོལ་ཚུལ་མི་འདྲ་སྟེ། དམིགས་བསལ་གྱི་དབང་ཆའི་འབྲེལ་བ་ལ་དམིགས་བསལ་གཏན་འབེབས་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་བཀོལ་དགོས། (3)ཆད་པ་གཅོད་ཚུལ་མི་འདྲ་སྟེ། དམིགས་བསལ་གྱི་དབང་ཆའི་འབྲེལ་བར་དམིགས་བསལ་གྱི་ཆད་པ་གཅོད་དགོས། དཔེར་ན། སྲིད་འཛིན་ལས་བྱེད་མི་སྣར་སྲིད་འཛིན་ཐོག་གི་ཆད་པ་གཅོད་པ་ལྟ་བུའོ།། (4)རྩོད་གཞི་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཐབས་མི་འདྲ་བ་སྟེ། དམིགས་བསལ་གྱི་དབང་ཆའི་འབྲེལ་བའི་ཁྲོད་གནས་པའི་འོས་འགན་མི་སྣ། དཔེར་ན་གཞུང་ཞབས་པ་ལྟ་བུའོ།། གོང་རིམ་གྱིས་སྲིད་འཛིན་ཐོག་བཅད་པའི་ཆད་པ་ལ་སྲིད་འཛིན་ཐོག་གི་གཏུག་བཤེར་བྱས་མི་ཆོག ངེས་པར་དུ་གོང་རིམ་ནམ་གཙོ་སྐྱོང་སྡེ་ཁག་ཁོ་ན་བརྒྱུད་ནས་ཐག་གཅོད་དགོས།
འགན་ལེན་ལམ་ལུགས།
འགན་ལེན་ལམ་ལུགས་ཞེས་པ་ནི་མི་སྒེར་གྱི་འཛད་སྤྱོད་དེ་ཕྱོགས་འགར་དབྱེ་པ་དང་། ཕྱོགས་མི་འདྲ་བར་བགོ་བཤའི་ཚད་གཞི་མི་འདྲ་བ་ལྟར་ངལ་རྩོལ་གྱི་ཐོབ་ཆ་སྤྲོད་པའི་བགོ་བཤའི་ལམ་ལུགས་ཤིག་ལ་ཟེར། འགན་ལེན་གྱི་གྲོན་དངུལ་ལ་ཟས་རིན་དང་། གྱོན་ཆས་ཀྱི་གྲོན་དངུལ། ཕོགས་སྣོན་གྲོན་དངུལ་བཅས་ཁག་གསུམ་ཚུད་ཡོད། དེའི་ནང་བྱིས་གསོ་དང་། བུ་རྫི། བུད་མེད་འཕྲོད་བསྟེན། རྒན་རྒོན་གཟིགས་སྐྱོང་སོགས་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་ཚུད་མེད། ཕྱི་མ་དེ་ཚད་གཞི་ལྟར་འཛད་སྤྱོད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ཆེ་བའི(ལོངས་སྤྱོད་བྱ་འོས་པ) ལས་བཟོ་པར་མ་གཏོགས་མི་སྤྲོད། དེ་ལའང་འགན་གཙང་ལེན་ཆེ་བ་དང་འགན་གཙང་ལེན་ཆུང་བ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ཡོད་དེ། འགན་གཙང་ལེན་ཆུང་བ་ནི་མཁོ་སྤྲོད་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ཚད་གཞི་ལྟར། ཟས་རིན་ལ་ཆེ་བ་དང་། འབྲིང་བ། ཆུང་བ་བཅས་སུ་དབྱེ་ཡོད། ཕོགས་སྣོན་དང་གྱོན་ཆས་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་ལ་གོ་གནས་མཐོ་དམན་མི་དབྱེ་པར། དངོས་རྫས་དང་དངུལ་ལོར་གྲངས་འབོར་ངེས་ཅན་ཞིག་གིས་འགན་གཙང་ལེན་སྒོས་མི་སྒེར་ལ་སྤྲད་དེ། མི་སྒེར་གྱིས་སྙོམ་སྒྲིག་བྱས་ནས་སྤྱོད་དགོས། འགན་གཙང་ལེན་ཆུང་ངུ་དེ་འགན་གཙང་ལེན་ཆེན་པོར་བསྒྱུར་རྗེས། ཟས་རིན་སྔར་བཞིན་ཆེ་བ་དང་། འབྲིང་བ། ཆུང་བ་བཅས་སུ་དབྱེ་པ་དང་། ཕོགས་སྣོན(གྱོན་ཆས་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་ཡང་འདུས)གོ་གནས་ཀྱི་མཐོ་དམའ་ལྟར་རིམ་པ་དབྱེ་སྟེ། གོ་གནས་གཅིག་ལ་རིམ་པ་མང་པོའི་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་བྱས་ནས། གོང་འོག་བསྣོལ་མར་འདྲེས་པ་ཞིག་ཡིན།
བཟོ་ཚོང་དོ་དམ།
བཟོ་ཚོང་དོ་དམ་ནི་ཚོང་རའི་དཔལ་འབྱོར་ཁྲོད་ཆེས་རྒྱུན་མཐོང་གི་དོ་དམ་ཆེད་ལས་ཤིག་ཡིན་ལ། སྤྱིར་བཏང་དུ་བཟོ་ཚོང་ཁེ་ལས་ཀྱི་དོ་དམ་ལ་ཟེར་བ་དང་། བཟོ་ཚོང་དོ་དམ་ནི་བཟོ་ཚོང་ཁེ་ལས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དོ་དམ་གྱི་གཞི་རྩའི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་སྤྱིར་བཏང་གི་ཐབས་ཤེས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་རིག་ཚན་ཞིག་ཡིན།
སྤྱི་པའི་དོ་དམ།
སྤྱི་པའི་དོ་དམ་ནི་སྲིད་གཞུང་གི་དོ་དམ་ཐད་ཀྱི་ཞན་ཆ་ལ་དམིགས་ཏེ་བྱུང་བའི་དོ་དམ་གྱི་འདུ་ཤེས་དང་དོ་དམ་བྱེད་སྟངས་ཤིག་ཡིན་ལ། དེས་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་དོ་དམ་དམིགས་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་པའི་འགན་ནུས་བསྒྲུབ་དགོས་པ་ནན་བཤད་བྱེད་པ་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་སྤྱི་པའི་དབང་ཆ་ལ་ལྟ་སྐུལ་དང་ཚོད་འཛིན་བཅས་བྱེད།
དཔེ་དེབ་གསང་འཕྲིན་དང་ཡིག་ཚགས་དོ་དམ།
དཔེ་མཛོད་གསང་འཕྲིན་དང་ཡིག་ཚགས་དོ་དམ་ནི་ཚད་ལྡན་ཡིག་ཆའི་ཆ་འཕྲིན་ཐོན་ཁུངས་ལ་ཞིབ་འཇུག་དང་གསར་སྤེལ་བྱེད་པའི་རིག་ཚན་ཞིག་ཡིན་ལ། ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་སྡེ་ཚན་དང་གསང་འཕྲིན་ལས་ཁུངས་གསོ་སྐྱོང་དཔེ་མཛོད་ཁང་རིག་པ་དང་གསང་འཕྲིན་རིག་པའི་གཞི་རྩའི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་། དཔྱད་ཡིག་དང་གསང་འཕྲིན་བསྡུ་ལེན་དང་རིགས་དབྱེ། དཀར་ཆག་སྒྲིག་པ་སོགས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་དང་རྩལ་ནུས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་བྱེད་དགོས།
པེ་ཅིང་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་།
པེ་ཅིང་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ནི་ཀྲུང་གོའི་དེང་རབས་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གསར་པའི་གྲས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནའ་དཔེ་སྲུང་སྐྱོབ་ལས་ཁུངས་གཙོ་བོ་ཁག་དང་པོའི་ཆོག་མཆན་སྤྲད་ནས་ཐོན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། དེང་རབས་ཅན། སྣ་འཛོམས་རང་བཞིན། སྒོ་འབྱེད་རྣམ་པའི་ཞིབ་འཇུག་རང་བཞིན་གྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཞིག་ཏུ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ཡོད།
ཧཱ་ཧྥོ་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ།
ཧཱ་ཧྥོ་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་བསྡུས་མིང་ལ“ཧཱ་ཧྥོ”ཞེས་བརྗོད་ཅིང་། འཛམ་གླིང་དུ་སྐད་གྲགས་ཆོད་པའི་ཞིབ་འཇུག་རྣམ་པའི་སྒེར་གཉེར་སློབ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ལ། སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་ཤིང་ད་བྱིད་མནའ་འབྲེལ་སློབ་གྲྭའི་ཁོངས་མི་ཡིན་ཞིང་ཨ་རིའི་མཱ་སཱ་ཀྲུའུ་སའེ་མངའ་སྡེའི་པའོ་ཧྲི་ཏུན་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཅན་ཆའོ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཆགས་ཡོད།
ཧཱ་ཧྥོ་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་།
ཧཱ་ཧྥོ་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ནི་ཨ་རིའི་ལོ་རྒྱུས་ཆེས་རིང་བའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཞིག་ཡིན་ལ། འཛམ་གླིང་སྟེང་དཔེ་དེབ་ཉར་ཚགས་བྱས་པ་ཆེས་མང་བ་དང་གཞི་ཁྱོན་ཆེས་ཆེ་བའི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཡང་ཡིན། ཨ་རིའི་ཙུང་ཐུང་བརྒྱད་དང་ནོ་པེར་བྱ་དག་ཐོབ་མཁན33གྱིས་དེ་གར་སློབ་སྦྱོང་བྱས་མྱོང་ཡོད། ལོ་ངོ་བཞི་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཁྲོད་ཉར་ཚགས་བྱས་པའི་དཔེ་དེབ་བམ་པོ་ཁྲི1500ཡོད། ཤེས་རིག་གི་ཉིང་བཅུད་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་བསྡུས་རང་བཞིན་གྱི་ཉར་ཚགས་ཐོན་ཁུངས་དེ་དག་གིས་ཧཱ་ཧྥོ་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དགེ་སློབ་ཡོངས་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་དང་ཞིབ་འཇུག་ལ་ནུས་པ་གལ་ཆེན་ཐོན་གྱིན་ཡོད།
ཝི་ཨེན་ན་སློབ་ཆེན།
ཝི་ཨེན་ན་སློབ་ཆེན་ནི་ལུའུ་ཏའོ་ཧྥུའུ་སྐུ་ཕྲེང་བཞི་པས་སྤྱི་ལོ1365ལོར་བཙུགས་པ་དང་། ཨོ་སི་ཁྲུ་རི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ཝི་ཨེན་ན་རུ་ཆགས་ཡོད། ཨོ་སི་ཁྲུ་རི་ཡའི་སློབ་ཆེན་དང་པོ་དང་སློབ་གྲྭ་མཐོ་ཤོས་ཡིན་པ་མ་ཟད། འཇར་མན་སྐད་སྤྱོད་ཀྱིན་པའི་ས་ཁོངས་ཁྲོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཆེས་རིང་བའི་སློབ་ཆེན་དང་ཏུའོ་ནའོ་ཆུ་བོའི་ས་ཁུལ་གྱི་རིག་གཞུང་ལྟེ་གནས་ཀྱང་ཡིན་ལ། མིག་སྔའི་བར་ནོ་པེར་བྱ་དགའ་ཐོབ་མཁན21ཡོད། ཝི་ཨེན་ན་སློབ་ཆེན་ནི་ཨོ་སི་ཁྲུ་རི་ཡའི་གཞི་ཁྱོན་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་སློབ་ཆེན་དང་ཡོ་རོབ་ཀྱི་གཞི་ཁྱོན་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་སློབ་ཆེན་གྱི་གྲས་ཡིན། སློབ་གྲྭར་ཡོད་མུས་ཀྱི་སློབ་མ་ཁྲི9ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་དང་། སློབ་གླིང15དང་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས5དང་། སློབ་གྲྭའི་ཁང་པ80ལྷག་ཙམ་ཝི་ཨེན་ནའི་ཁུལ་ཁག་ཏུ་ཁ་ཐོར་དུ་གནས་ཡོད། དེའི་ནང་གནའ་བོའི་སློབ་ཁུལ་གཙོ་བོ་ནི་སི་ན་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཆུས་དང་པོར་གནས་ཡོད། ཝི་ཨེན་ན་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་བཙུགས་པའི་སྨན་ཁང་ཡང་ཝི་ཨེན་ན་སློབ་ཆེན་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས། ཝི་ཨེན་ན་སློབ་ཆེན་ནི་ཡོ་རོབ་སློབ་ཆེན་མཐུན་ཚོགས་དང་། ཡོ་རོབ་རྒྱལ་སའི་སློབ་ཆེན་མནའ་འབྲེལ། ཡོ་རོབ་ཞིབ་འཇུག་རྣམ་པའི་སློབ་ཆེན་མཐུན་ཚོགས། ཡོ་རོབ་སློབ་ཆེན་ཐེབས་རྩ་ལྷན་ཚོགས་བཅས་ཀྱི་ཁོངས་མི་ཡིན།
ཏཱ་ཐུ་མའོ་སི་སློབ་གླིང་།
ཏཱ་ཐུ་མའོ་སི་སློབ་གླིང་ནི་སྤྱི་ལོ1769ལོའི་ཟླ12པའི་ཚེས13ཉིན་བཙུགས་པ་དང་། ཨ་རིའི་ཧན་པུའུ་ཧྲི་མངའ་སྡེ་གསར་མའི་ཧན་ནོ་ཝེ་གྲོང་རྡལ་དུ་ཡོད་པའི་སྒེར་གཉེར་ཞིབ་འཇུག་རྣམ་པའི་ཕྱོགས་བསྡུས་རང་བཞིན་གྱི་སློབ་ཆེན་ཞིག་ཡིན། ཏཱ་ཐུ་མའོ་སི་ནི་ཤིང་ད་བྱིད་མནའ་འབྲེལ་སློབ་གྲྭའི་ཁོངས་མི་ཡིན་ལ། ཨ་རིར་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་བཙུགས་སྔ་བའི་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་གྱི་སློབ་གླིང་དགུའི་གྲས་ཀྱང་ཡིན། ཏཱ་ཐུ་མའོ་སི་སློབ་གླིང་ནི་སྒེར་གཉེར་ཞིབ་འཇུག་རྣམ་པའི་སློབ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་མོད། “ཆུང་ཞིང་སྤུས་ལེགས་པའི”རིག་གཞུང་ཚད་གཞི་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པས“སློབ་གླིང”གི་མཚན་སྙན་སོར་འཇོག་བྱས་ཡོད་ལ། ཤིང་ད་བྱིད་སློབ་གྲྭའི་ཁྲོད“སློབ་གླིང”ཞེས་པའི་མཚན་སྙན་ཁོ་ན་ལས་མེད་པའི་སློབ་ཆེན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། དགེ་སློབ་ཀྱི་བསྡུར་ཚད་ནི1:7ཡིན་པ་དང་། དངོས་གཞིའི་ཚན་ཁག་གི་སློབ་མ4200ཙམ་ཡོད་ཅིང་། ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ2000ཙམ་དང་། དགེ་རྒན་ཆེན་མོ1081ཡོད།
ལའེ་སི་སློབ་ཆེན།
ལའེ་སི་སློབ་ཆེན་ནི། ཏུ་ཁུ་སཱ་སི་མངའ་སྡེའི་སྲིང་བལ་ཕྱུག་བདག་ཝེ་ལེན·མཱ་ཞེ་ཨེར·ལའེ་སི་ཡིས་སྤྱི་ལོ1891ལོར་ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་གྲས་བཞི་པའི་ཞིའུ་སི་ཏུན་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བཙུགས་པ་དང་། ཨ་རིའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་མཐོ་ཤོས་ཤིག་ཡིན་ལ། འཛམ་གླིང་ཐོག་སྐད་གྲགས་ཆོད་པའི་སྒེར་བཙུགས་ཞིབ་འཇུག་རྣམ་པའི་སློབ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། “ཤིང་ད་བྱིད་མནའ་འབྲེལ་གསར་མའི” ཁོངས་མི་ཡིན།
ལོན་ཏོན་སློབ་ཆེན།
ལོན་ཏོན་སློབ་ཆེན་ནི་དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ས་ལོན་ཏོན་དུ་གནས་པ་དང་། ལོན་ཏོན་གྱི་མཐོ་སློབ་དང་ཞིབ་འཇུག་ལས་ཁུངས་བཅུ་གྲངས་ལས་གྲུབ་པའི་སློབ་ཆེན་སྲིད་འཛིན་མ་ལག་ཅིག་ཡིན་ལ། འཛམ་གླིང་སྟེང་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་ཤོས་ལྡན་པའི་གཞུང་གཉེར་རྒྱལ་ཕྲན་མཉམ་འབྲེལ་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སློབ་ཆེན་ཞིག་ཡིན།
མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་འགྲིམ་འགྲུལ་སྐྱེལ་འདྲེན་ཐིང་།
མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་འགྲིམ་འགྲུལ་སྐྱེལ་འདྲེན་ཐིང་ནི《མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་སློབ་གསོ་ཐིང་སོགས་ཐིང་དང་ཅུའུ8ཀྱི་འགན་འཁྲི་གཙོ་བོའི་ནང་བཙུགས་ལས་ཁུངས་དང་མི་སྣའི་སྒྲིག་ཁོངས་གཏན་འབེབས་པར་འགྲེམས་བྱེད་པའི་སྐོར་གྱི་བརྡ་ཐོའི》（མཚོ་སྔོན་སྲིད་འཛིན་གཞུང་དོན་ཐིང[སྤྱི་ལོ2014ལོ]ཨང119པ）མཆན་བཀོད་བཀའ་ལན་ལྟར་བཙུགས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་གྲུབ་ཆའི་སྡེ་ཁག་ཅིག་ཡིན། སྤྱི་ལོ2020ལོའི་ཟླ4པར། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཏང་ཨུ་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གིས“མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་རྒྱལ་ཁོངས་ལྗང་བསྒྱུར་སྔོན་ཐོན་སྡེ་ཁག”གི་གཟི་བརྗིད་མཚན་སྙན་སྤྲད།
མཚོ་སྔོན་པོའི་ལྗོངས་ཁུལ་སྲུང་སྐྱོང་བེད་སྤྱོད་དོ་དམ་ཅུས།
ཀྲུང་གུང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཏང་ཨུ་དང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི《ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་པའི་སྐོར་གྱི་བརྡ་སྦྱོར》《མཚོ་སྔོན་སྤེལ[2009]ཨང4）》ལྟར་མཚོ་སྔོན་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་སྲུང་སྐྱོབ་དོ་དམ་ཅུའུ་བཙུགས་ནས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་མངག་གཏོང་བྱས་པའི་ཐིན་རིམ་པའི་ལས་ཁུངས་ཤིག་ཡིན།
འགན་སྲུང་ལམ་སྲོལ།
འགན་སྲུང་ལམ་སྲོལ་ནི་བྱེད་སྒོ་དོ་དམ་བྱེད་པར་དངོས་པོ་དང་བསམ་པའི་ཆ་རྐྱེན་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་པའི་ལམ་སྲོལ་ཡིན་པ་དང་། བྱེད་ནུས་ལྟར་དབྱེ་བ་ཡིན། ལམ་སྲོལ་གྱི་བྱེད་ནུས་ལྟར་དབྱེ་ན། སྐུལ་སློང་ལམ་སྲོལ་དང་། ཚོད་འཛིན་ལམ་སྲོལ། འགན་སྲུང་ལམ་སྲོལ་བཅས་སུ་དབྱེ་ཡོད། འགན་སྲུང་ལམ་སྲོལ་ནི་ལམ་སྲོལ་གྱི་བྱེད་ནུས་ལྟར་དབྱེ་འབྱེད་བྱས་པའི་དོན་སྤྱི་ཞིག་ཡིན།
རྒྱལ་ཁབ་བདེ་འཇགས་ཐོན་སྐྱེད་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་ཅུའུ།
རྒྱལ་ཁབ་བདེ་འཇགས་ཐོན་སྐྱེད་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་ཅུའུ་ནི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ཐོན་སྐྱེད་ལས་དོན་ལ་ཕྱོགས་བསྡུས་དོ་དམ་བྱེད་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ཐོན་སྐྱེད་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་དང་རྡོ་སོལ་གཏེར་ཁུལ་གྱི་བདེ་འཇགས་ལྟ་ཞིབ་འགན་ནུས་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་དེ་སྔའི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་དཔལ་འབྱོར་ཉོ་ཚོང་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་དོ་དམ་བྱེད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅུའུ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། སྤྱི་ལོ2001ལོའི་ཟླ2པར་བཙུགས་པ་རེད།
ཐད་ཀའི་དམངས་གཙོ།
ཐད་ཀའི་དམངས་གཙོ་ཞེས་པ་ནི་དབང་སྒྱུར་བྱེད་མཁན་དང་དབང་སྒྱུར་བྱ་ཡུལ་གྱི་ཐོབ་ཐང་གི་འདྲེས་སྦྱོར་ལ་ཟེར་བ་དང་། སྤྱི་དམངས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདག་པོ་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་ཐད་ཀར་རང་ཉིད་ཀྱི་ལས་དོན་དོ་དམ་བྱེད་པ་ལས། མཚམས་སྦྱོར་དང་འཐུས་མི་བརྒྱུད་མི་ཆོག ཐད་ཀར་ཞུགས་པ་དང་། ཐད་ཀར་འདེམས་བསྐོ་བྱེད་པ། དམངས་ཡོངས་ཀྱིས་སྤྱི་ཐག་གཅོད་པ་བཅས་ཚང་མར་དམངས་གཙོའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཐད་ཀར་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་སྒྲིག་སྲོལ་ཐད་ཀྱི་ཐད་ཀའི་དམངས་གཙོ་གྲུབ་མེད། དོན་དམ་པར་བཤད་ན་ཐད་ཀའི་དམངས་གཙོ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་ཐོག་གི་ཐད་ཀའི་དམངས་གཙོ་ཁོ་ན་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།
