གཙང་ཆེན་གཉིས་རྒྱུད་ཀྱི་གནའ་རབས་རིག་གནས།
ཡ་གླིང་ནུབ་མའི་ཡུ་ཧྥ་ལ་ཏི་གཙང་པོ་དང་ཏི་ཀི་ལེ་སི་གཙང་པོ་གཉིས་ནི་ནུབ་བྱང་ཕྱོགས་ནས་ལྷོ་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་འབབ་ཅིང་། དེ་གཉིས་བཞུར་བའི་ས་ཁོངས་ཆེན་པོ་དེར་གཙང་ཆེན་གཉིས་རྒྱུད་ཅེས་ཀྱང་འབོད་པར་བྱེད། གནས་དེའི་ས་གཤིས་ལེགས་ཤིང་འགྲིམ་འགྲུལ་གྱི་གོ་བབ་གལ་ཆེན་བཟུང་ཡོད་ལ། མི་ལོ5000ལྷག་གི་གོང་རོལ་ནས་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཞབས་རྗེས་འཁོད་ཅིང་། ཤེས་རིག་གི་མེ་ཏོག་བཞད། ས་ཁོངས་མི་གཅིག་པའི་མི་རིགས་སོ་སོས་གནས་དེ་རེས་མོས་སུ་བདག་གིར་བཟུང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འདྲེས་ཤིང་འདྲེས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་འོག་ཏུ། རྣམ་པ་དུ་མར་སྣང་བའི་གཙང་ཆེན་གཉིས་རྒྱུད་ཀྱི་གནའ་རབས་ཤེས་རིག་བསྐྲུན།
ཆོས་ལུགས་བཅོས་བསྒྱུར།
དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་པའི་དུས་མགོ་ནས་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་དུས་དཀྱིལ་དུ། མ་རྩ་རིང་ལུགས་དང་རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་གྱི་ལས་འགུལ་བྱུང་བ་དང་བསྟུན། ཆོས་རྒྱལ་གྱི་དབང་ཆ་རིམ་བཞིན་ཉམས་རྒུད་དུ་གྱུར་པ་དང་། གསར་དར་གྱི་མ་རྩ་གྲལ་རིམ་གྱིས་སྣེ་དྲངས་ཤིང་། རྒྱ་ཆེའི་ཞིང་པ་དང་གྲོང་ཁྱེར་པ་དག་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཐོག ས་སྐྱོང་རེ་གཉིས་རྒྱབ་རྩར་ལངས་པའི་ཆོས་ལུགས་བཅོས་བསྒྱུར་གྱི་ཚ་རླབས་ཤིག་ཡོ་རོབ་གླིང་གི་ཕྱོགས་མཚམས་ཀུན་ལ་ཁྱབ། སྔ་རྗེས་སུ། འཇར་མན་གྱི་མཱ་ཏེན་ལུའུ་ཏི་ལགས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་བཅོས་བསྒྱུར་དང་། ཅ་ཨར་ཝེན་གྱི་ཆོས་ལུགས་བཅོས་བསྒྱུར་སོགས་རིམ་པར་བྱུང་། ཆོས་ལུགས་བཅོས་བསྒྱུར་གྱི་ལས་འགུལ་དེ་ནི་དོན་དམ་དུ་བསམ་བློའི་གསར་བརྗེ་ཐེངས་ཤིག་རེད་ལ། དེས་ནི་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་དང་རིག་གནས་བསམ་བློ་བཅས་པར་འགྱུར་བ་ཟབ་མོ་བཏང་། དེ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཡེ་ཤུ་ཆོས་ལུགས་ལ་གནམ་བདག་ཆོས་ལུགས་དང་ཏུང་ཀྲིན་ཆོས་ལུགས་དང་ཆོས་ལུགས་གསར་མ་གསུམ་གྱི་གྲུབ་མཐའ་བྱུང་། ཆོས་ལུགས་བཅོས་བསྒྱུར་གྱི་ལས་འགུལ་ནི་རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་གྱི་བྱུང་འཕེལ་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་མཆིས། རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་གྱི་སྐབས་སུ། མི་ཆོས་རིང་ལུགས་སྨྲ་བ་དག་གིས་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་ལམ་ཡང་ན་རྣམ་པ་གཞན་དག་ལ་བརྟེན་ནས་གནམ་བདག་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རུལ་སུངས་ལ་དགག་རྒྱག་གཏིང་ཐུབ་དུ་བྱས་པ་དང་། དེ་དང་འབྲེལ་ཏེ་མི་ཆོས་རིང་ལུགས་ཀྱི་བསམ་བློ་སྣ་ཚོགས་བྱུང་བར་བརྟེན། མཱ་ཏེན་ལུའུ་ཏི་ལགས་ཀྱིས་ཆོས་ལུགས་བཅོས་བསྒྱུར་ལ་ཤེས་རིག་གི་གསོ་བཅུད་མང་དུ་བསྩལ་ཏོ།།
བློ་འབྱེད་ལས་འགུལ།
བློ་འབྱེད་ལས་འགུལ་ནི་རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་གྱི་རྗེས་སུ་བྱུང་བའི་བསམ་བློ་བཅིངས་འགྲོལ་ཐེངས་གཉིས་པ་ཡིན་ལ། བློ་འབྱེད་ལས་འགུལ་བྱུང་བའི་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པར་ཡང་མི་ཚོས་བློ་འབྱེད་ཀྱི་དུས་རབས་སམ་དཔྱོད་ཤེས་ཀྱི་དུས་རབས་སུ་འབོད་པ་རེད། བློ་འབྱེད་བསམ་བློ་སྨྲ་བ་དག་གིས་གསར་དར་གྱི་རང་བྱུང་ཚན་རིག་རང་ཉིད་ཀྱི་ལུང་གི་རྒྱབ་རྩ་དང་རིགས་པའི་གསོ་བཅུད་དུ་དྲངས་ཏེ། དཔྱོད་ཤེས་ཀྱི་ལག་ཆར་བརྟེན་ནས་རྨོངས་དད་ཀྱི་བྱ་བྱེད་ལ་དགག་པའི་ལྟ་བ་བཏོན་ཅིང་། སྒེར་གཅོད་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་དབང་མགོ་རྟིང་སློག་པའི་ཐད་དུ་རང་རང་གི་འཇོན་ནུས་ཅི་ཡོད་བཀོལ་བས་མ་ཚད། འགྲོ་མིའི་རང་དབང་དང་འདྲ་མཉམ། བདེ་འདོད་སོགས་ཀྱི་དབང་ཆ་བརྩོན་ལེན་བྱེད་པར་བྱས་རྗེས་རླབས་ཆེན་བཞག་འདུག
རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར།
རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་གྱི་ལས་འགུལ་དེ་ཆེས་ཐོག་མར་དབྱི་ཐ་ལི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་མྱུ་གུ་འབུས་ཤིང་རྩ་བ་ཚུགས། རྗེས་སོར་རིམ་གྱིས་དབྱིན་ཇི་དང་ཧྥ་རན་སེ་དང་འཇར་མན་དང་སི་ཕེན་སོགས་སུ་དར་ཁྱབ་བྱུང་། རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་ལས་འགུལ་གྱིས་མི་ཆོས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དར་ཆ་མཐོན་པོར་བསྒྲེངས་ཏེ། རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་དང་ཆབ་སྲིད་བསམ་བློ། ལོ་རྒྱུས། སློབ་གསོ། སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ། རང་བྱུང་ཚན་རིག་བཅས་དུས་རབས་དཀྱིལ་མའི་རྨོངས་འཐོམ་དང་མུན་ནག ལྐོག་གྱུར། འདོད་སྤོང་བཅས་ཀྱི་ལྷ་དབང་སྨྲ་བའི་འཆིང་སྒྲོག་ལས་ཐར་བར་བྱས་ཤིང་། མཁས་དབང་གནམ་གྱིས་ས་བཀབ་པ་ལྟ་བུ་མང་བོ་བྱོན་ཏེ་རིག་གནས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གཡུར་དུ་ཟ་བ་བླངས། རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་ཞེས་པའི་ཐོག་མའི་བརྗོད་དོན་ནི། གནའ་བོའི་ཀེ་རེ་སི་དང་རོ་མའི་ཤེས་རིག་སླར་གསོན་དང་བསྐྱར་དར་དུ་གཏང་རྒྱུ་དེ་རེད། རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་སྐབས་སུ་བྱོན་པའི་རྩོམ་རིག་དང་སྒྱུ་རྩལ། བསམ་བློ། སློབ་གསོ་བཅས་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་གནའ་བོའི་ཀེ་རེ་སི་དང་རོ་མ་ལས་བརྒལ་པར་གྱུར་ཅིང་། དུས་རབས་ཁྱད་རྟགས་མངོན་པར་གསལ། རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་གྱི་བསམ་བློའི་མཛུབ་སྟོན་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ནི་མི་ཆོས་རིང་ལུགས་རེད། མི་ཆོས་རིང་ལུགས་ཞེས་པ་དེ་མཐར་གཏུགས་ན་མི་རང་ཉིད་བརྗོད་དོན་ཀུན་གྱི་སྙིང་བོར་བཞག་སྟེ་དུས་རབས་དཀྱིལ་མའི་ལྷ་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་བསམ་བློའི་ཁ་གཏད་གཅོག་པ་དང་རྩོད་སློང་བྱས་པ་སྟེ། ནང་དོན་གཙོ་བོར་གཤམ་གྱི་ཕྱོགས་འགའ་མཆིས། དང་བོ། མི་གཤིས་ཀྱི་མཛེས་པ་གོང་དུ་བསྟོད་ཅིང་ལྷ་དབང་གི་གཉའ་ནས་མར་ཕབ་པ་རེད། མི་ཆོས་རིང་ལུགས་ཀྱིས་མིའི་རིན་ཐང་དང་རྩིས་ཐང་། བསམ་བློ་བཅས་པར་གོང་བཀུར་དང་གཅེས་སྤྲས། གཙིགས་འཛིན་ཚད་མེད་བྱས་ཐོག ཆོས་ཚོགས་དང་ལྷའི་དབང་ཤུགས་ཀྱིས་ཡོད་ཚད་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་དང་། མི་ནི་དཀོན་མཆོག་གི་བྲན་དུ་འཁོལ་པར་ངོ་རྒོལ་བྱས་པ་རེད། གཉིས་པ། རང་གཤིས་འཆིང་འགྲོལ་གཏོང་བ་དང་། འདོད་སྤོང་རིང་ལུགས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས། མི་ཆོས་རིང་ལུགས་སྨྲ་བ་དག་གིས་མིའི་འདོད་པ་ཁས་ལེན་ཅིང་། མི་ཞིག་ཡིན་ན་རང་ཉིད་ཀྱི་འདོད་པ་བསྐང་ཆེད་དུ་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀའི་ལོངས་སྤྱོད་སྒྲུབ་ཆོག་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་པའི་བདེ་སྐྱིད་འཚོ་བ་ཉམས་སུ་མྱང་ཆོག་ལ། བྱ་བ་གང་དང་ཅིར་ཡང་འཇུག་འདོད་ཀྱི་བློ་དེ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་བྱས་ཏེ། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་འདོད་སྤོང་དང་ཆོག་ཤེས་ངན་ངོན་གྱི་འཚོ་བར་རྒྱབ་ཏུ་ཕྱོགས་པ་རེད། གསུམ་པ། མི་ཆོས་རིང་ལུགས་ཀྱིས་དཔྱོད་ཤེས་དང་ཚན་རིག་གི་གོ་ཧྲག་བགོས་ཏེ། ལྐོག་གྱུར་རིང་ལུགས་དང་ཤེས་རྨོངས་རིང་ལུགས་ལ་དགག་པ་ཚ་ནན་དུ་བཏང་། ཁོང་པ་ཚོས་དཔྱོད་ཤེས་ཀྱི་རིག་སྟོབས་དང་སློབ་གསོའི་ཕན་ནུས། ཚན་རིག་གི་བདེན་དྲང་བཅས་གཙིགས་ཆེན་དུ་འཛིན་པ་དང་། མིའི་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་རིན་ཐང་ནི་རིགས་སྟོབས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡོད་པས་དང་། མིས་རང་ཉིད་ཀྱི་འཇོན་ཐང་དང་བློ་གྲོས་ལ་བརྟེན་ནས་རང་བྱུང་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གབ་པ་མངོན་དུ་དབྱུང་དགོས་ཤིང་། བསམ་བློ་དེ་སྲོག་ཤིང་དུ་བྱས་ཏེ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སློབ་གསོ་སྒེར་སྡོམ་བདག་བཟུང་དང་། མི་སེར་རྨོངས་ལམ་དུ་ཁྲིད་པའི་སྲིད་ཇུས་ལ་ངོ་རྒོལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱས་པ་བཅས་སོ།། རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་གྱི་ལས་འགུལ་བྱུང་བ་དེས། མི་རྣམས་ཆོས་ལུགས་དང་ལྷ་དབང་སྨྲ་བའི་མུན་དོང་ལས་དྲངས་ཤིང་། ཤེས་རྨོངས་དང་འདོད་སྤོང་། ལྐོག་གྱུར་གྱི་འཆིང་སྒྲོག་ལས་ཐར་བར་བྱས་ཏེ་འོད་ཟེར་སྟོང་ལྡན་གྱི་དཔྱོད་ཤེས་དང་ཚན་རིག་གི་ལམ་ཆེན་དུ་བཀྲི་བར་མཛད་དོ།། དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་བའི་དུས་མཇུག་ཏུ། དབྱི་ཐ་ལི་ནས་དབུ་ཚུགས་པའི་རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་གྱི་ལས་འགུལ་དེ་ཡུལ་དུས་ཀྱིས་བར་མ་ཆོད་ཅིང་། དབང་ཤེད་ཀྱིས་མགོ་མ་ནོན་པར་དབྱིན་ཇི་དང་འཇར་མན་དང་ཧྥ་རན་སེ་དང་སི་ཕན་སོགས་སུ་དར་ཁྱབ་བྱུང་།
བློ་འབྱེད་ལས་འགུལ།
བློ་འབྱེད་ལས་འགུལ་ནི་རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་གྱི་རྗེས་སུ་བྱུང་བའི་བསམ་བློ་བཅིངས་འགྲོལ་ཐེངས་གཉིས་པ་ཡིན་ལ། བློ་འབྱེད་ལས་འགུལ་བྱུང་བའི་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པར་ཡང་མི་ཚོས་བློ་འབྱེད་ཀྱི་དུས་རབས་སམ་དཔྱོད་ཤེས་ཀྱི་དུས་རབས་སུ་འབོད་པ་རེད། བློ་འབྱེད་བསམ་བློ་སྨྲ་བ་དག་གིས་གསར་དར་གྱི་རང་བྱུང་ཚན་རིག་རང་ཉིད་ཀྱི་ལུང་གི་རྒྱབ་རྩ་དང་རིགས་པའི་གསོ་བཅུད་དུ་དྲངས་ཏེ། དཔྱོད་ཤེས་ཀྱི་ལག་ཆར་བརྟེན་ནས་རྨོངས་དད་ཀྱི་བྱ་བྱེད་ལ་དགག་པའི་ལྟ་བ་བཏོན་ཅིང་། སྒེར་གཅོད་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་དབང་མགོ་རྟིང་སློག་པའི་ཐད་དུ་རང་རང་གི་འཇོན་ནུས་ཅི་ཡོད་བཀོལ་བས་མ་ཚད། འགྲོ་མིའི་རང་དབང་དང་འདྲ་མཉམ། བདེ་འདོད་སོགས་ཀྱི་དབང་ཆ་བརྩོན་ལེན་བྱེད་པར་བྱས་རྗེས་རླབས་ཆེན་བཞག་འདུག
རིགས་རྒྱུད་དང་མི་རིགས།
ང་ཚོའི་མིའི་རིགས་ནི་ད་ལྟ་ཤུལ་ཆད་དུ་གྱུར་པའི་གནའ་བོའི་སྤྲ་མིའི་རིགས་ཤིག་ལས་མཆེད་པ་དང་། གོ་རིམ་དེའི་ཁྲོད་དུ་ངལ་རྩོལ་གྱི་བྱེད་ནུས་འགངས་ཆེན་ཐོན་པ་རེད། བློ་རིག་ཀྱང་རིམ་གྱིས་རྒྱས་ཏེ་སྲོག་ཆགས་དུད་འགྲོ་སོགས་ལས་འགོངས་པར་གྱུར། ལོ་ངོ10000སྔོན་གྱི་ཡས་མས་སུ། ཧྥེ་གླིང་དང་ཡོ་ཡོབ་གླིང་དང་ཡ་གླིང་དང་ཨོ་གླིང་དང་མེ་གླིང་ལྷོ་བྱང་བཅས་སུ་མིའི་རིགས་འཚོ་གཞེས་ཀྱི་རྗེས་ཤུལ་མངོན་པར་གསལ་བ་དང་། ས་བབ་མི་གཅིག་པ་དང་རང་བྱུང་ཆ་རྐྱེན་མི་འདྲ་བའི་དབང་གིས་གནའ་དུས་ཀྱི་མེས་པོ་དག་རང་རང་གི་འཚོ་སྟངས་བསྐྱངས་ཏེ་དུས་ངེས་ཅན་ཞིག་ཏུ་བསླེབས་པ་ན། རིགས་རྒྱུད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཤོར་པ་རེད། དེའི་འཕྲོར་གནས་ཡུལ་སྤོས་པ་དང་ཞིང་ལས་གསར་བརྗེ་བྱུང་བའི་དུས་མཚུངས་སུ། རིགས་རྒྱུད་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ཏུ་རིས་མེད་དུ་ཁྱབ་པའི་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་ལོ་རྒྱུས་མཇུག་རྫོགས་ཏེ། མི་སེར་དང་མི་དཀར་མི་ནག་གསུམ་གྱི་རིགས་རྒྱུད་དེ་གཞན་བྱིངས་དང་བསྡུར་ན་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་དར་རྒྱས་སུ་ཕྱིན་པར་མངོན། རིགས་རྒྱུད་གཅིག་པའི་མི་དེ་དག་ཀྱང་ལོ་ཟླ་རིང་མོའི་འཁོར་འགྲོས་ཁྲོད་དུ། སྐད་དང་ས་ཁོངས་དང་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་རིག་གནས་དང་སེམས་གཤིས་མི་གཅིག་ཐ་དད་དུ་སོང་བའི་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་མི་རིགས་སྣ་ཚོགས་སུ་གྱེས་མགོ་བརྩམས།
མཚན་ཉིད་རིག་པ་དང་བསམ་བློའི་ཡོ་ལང་།
མཚན་ཉིད་རིག་པའི་ལྟ་བ་ནི་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་གཏིང་ཟབ་པ་ཞིག་རེད་ལ། དེ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་དང་རང་བྱུང་ཚན་རིག་གི་ཉམས་མྱོང་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་པའི་རྨང་གཞིའི་སྟེང་གྲུབ་པར་བཤད། ཡོ་རོབ་གླིང་ལ་མཚོན་ནའང་། ཕེ་ཀིན་ལགས་ནས་ཏི་ཁ་ཨར་དང་། འཇར་མན་གྱི་གནའ་དཔེ་རིང་ལུགས་པ་ནས་དེང་རབས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་བར། སྟོང་བསམ་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ནས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་བར་བཅས་སྔ་གཞུག་མ་ལུས་པ་ཚན་རྩལ་དང་ཤེས་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འབྲས་བུར་མ་མཐོང་པ་མེད་ལ། མིའི་རིགས་ཀྱི་སྣོད་དང་བཅུད་ཀྱི་ངོས་ཟིན་མཐའ་དག་མེད་པ་ནས་ཡོད་པ་དང་། ཡོད་པ་ནས་འཕེལ་བ། ལྐོག་གྱུར་ནས་མངོན་སུམ་དང་། མངོན་སུམ་ནས་ཚད་མར་གྲུབ་པའི་གོ་རིམ་མ་བརྒྱུད་པ་མེད་དོ།།
མཚོ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ།
མཚོ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ནི་བོད་རིགས་གཙོ་བྱས་པའི་མི་རིགས་མང་བོ་འདུས་སྡོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཞིག་ཡིན་ལ། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁོངས་གཏོགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དྲུག་གི་ཡ་གྱལ་ཡིན་ཞིང་། སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་ཁྲི4.6ཡོད། དེའི་མངའ་ཁོངས་སུ་གསེར་ཆེན་རྫོང་དང་ཁྲི་ཀ་རྫོང་། བྲག་དཀར་རྫོང་། མང་རྫོང་། འབའ་རྫོང་བཅས་རྫོང་ཁག་ལྔ་འདུ་བ་དང་། ཁྱོན་བསྡོམས་ཡུལ་ཚོ་དང་གྲོང་རྡལ41ཡོད། གཞན་མཚོ་ལྷོ་ཞེས་པ་ནི་མཚོ་སྔོན་པོའི་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཆགས་ཡོད་པས་ན་དེ་ལྟར་དུ་ཐོགས་པ་ཡིན།
རྨ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ།
རྨ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཤར་ལྷོའི་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་དེ། རྨ་ཀླུང་དགུ་འཁྱིལ་གྱི་ཁུགས་པ་དང་པོའི་ས་རུ་ཡོད་ཅིང་། ཤར་ལྷོའི་ཕྱོགས་ནི་ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་ཀན་ལྷོ་ཁུལ་གྱི་བསང་ཆུ་དང་ཀླུ་ཆུ། རྨ་ཆུ་བཅས་རྫོང་གསུམ་དང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མགོ་ལོག་ཁུལ་གྱི་རྨ་ཆེན་རྫོང་དང་ཐག་ཉེ་བ་ཡིན་ལ། ནུབ་བྱང་གི་ཕྱོགས་ནི་མཚོ་སྔོན་མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་གྱི་འབའ་རྫོང་དང་ཁྲི་ཀ་རྫོང་གཉིས་དང་། མཚོ་ཤར་ས་ཁུལ་གྱི་བ་ཡན་དང་ཡ་རྫི་རྫོང་གཉིས་ལ་འབྲེལ་ཡོད། གཞན་ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་ནི་རེབ་གོང་རྫོང་ཐོག་ཏུ་ཡོད་ཅིང་། ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྟོང་སྨི་གྲུ་བཞི་མ17921ཡོད།
ཀན་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ།
ཀན་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ནི་ཀྲུང་གོའི་བོད་རང་སྐྱོང་ཁུལ་བཅུའི་གྲས་ཀྱི་གཅིག་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་གྱི་ལྷོ་ནུབ་རྒྱུད་དུ་ཡོད་དེ། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་བྱང་ཤར་མཐའ་མཚམས་དང་ས་སེར་མཐོ་སྒང་ནུབ་རྒྱུད་ཀྱི་བར་བརྒལ་ས་ཁུལ་དུ་ཡོད་ཅིང་། མཚོ་འཕགས་ལ་སྨི2960ཡོད་པ་དང་། ཆ་སྙོམས་ཀྱི་དྲོད་ཚད་ནི1.7℃ཡིན་ཏེ། དཔེ་མཚོན་གྱི་སྐམ་ས་ཆེན་པོ་རང་བཞིན་གྱི་ནམ་ཟླའི་རིགས་ཡིན། དེ་ཡང་སྲིད་འཛིན་ས་ཁོངས་ནི་ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་གྱི་ལྷོ་རྒྱུད་དུ་ཡོད་པར་མ་ཟད། མི་རིགས་གཙོ་བོ་ནི་བོད་རིགས་ཡིན་པས། ཀན་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཞེས་ཐོགས་པ་ཡིན། ཀན་ལྷོ་ཁུལ་གྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་ནི་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་རྔ་བ་ཁུལ་དང་འབྲེལ་ནས་ཡོད་པ་དང་། ལྷོ་ནུབ་ཕྱོགས་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་རྨ་ལྷོ་དང་མགོ་ལོག་ཁུལ་གཉིས་ལ་འབྲེལ་ཡོད་ཅིང་། ཤར་དང་བྱང་རྒྱུད་ནི་ལུང་ནན་དང་ཏེང་ཞི་གྲོང་ཁྱེར་གཉིས་དང་། ཀ་ཆུ་ཁུལ་བཅས་དང་ཐག་ཉེ་བ་ཡིན་ལ། ཤར་གྱི་གཞུང་ཐིག100°46′～104°44′དང་བྱང་གི་འཕྲེད་ཐིག33°06′～36°10′ཡི་བར་དུ་གནས་པ་ཡིན། གཞན་ཁོངས་གཏོགས་ས་ཁུལ་ལ་བཱ་ཙེ་དང་ཅོ་ནེ། ཐེ་བོ། འབྲུག་ཆུ། བསང་ཆུ། རྨ་ཆུ། ཀླུ་ཆུ་བཅས་རྫོང་བདུན་ཡོད་ཅིང་། ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྟོང་སྨི་གྲུ་བཞི་མ40201ཡོད་པ་དང་། མི་གྲངས་ནི་བདུན་འབུམ་སུམ་ཁྲི་ཡིན་ལ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ནི་གཙོས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཡོད། ཀན་ལྷོ་ཁུལ་དུ་བོད་རིགས་དང་རྒྱ་རིགས། ཧུའེ་རིགས། ཧོར་རིགས། སོག་རིགས་སོགས་མི་རིགས24ཡོད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་རྡུང་ལེན་རིག་གནས་ཀྱི་ཕ་ས་ཡིན། དེ་ཡང་གཙོས་གྲོང་ཁྱེར་ནི་ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་གྱི་ལྷོ་ནུབ་རྒྱུད་དུ་ཡོད་དེ། ཀན་སུའུ་དང་མཚོ་སྔོན། སི་ཁྲོན་བཅས་ཞིང་ཆེན་གསུམ་གྱི་ས་མཚམས་སུ་ཡོད་ལ། ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར། རིག་གནས། ཚན་རྩལ། དངུལ་རྩ་བཅས་ཀྱི་ལྟེ་བར་གྱུར་ཡོད།
དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ།
དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་མིང་བསྡུས་ན་དཀར་མཛེས་ཞེས་འབོད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ནུབ་རྒྱུད་དང་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་ཤར་ལྷོའི་མཐའ་མཚམས་སུ་ཡོད་ཅིང་། ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ15300ཡོད། ཡང་ཁོངས་གཏོགས་ས་ཁུལ་ལ་དར་མདོའམ་རྫོང་རིམ་པའི་གྲོང་ཁྱེར1ཡོད་པ་དང་། ལྕགས་ཟམ་ཁ་དང་རོང་བྲག་སོགས་རྫོང17ཡོད། ཡུལ་ཚོའམ་གྲོང་རྡལ325ཡོད། སྲིད་འཛིན་སྡེ་བ2679ཡོད། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ནི་དར་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཡོད་པ་དང་། ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར། རིག་གནས་བཅས་ཀྱི་ལྟེ་བ་ཡིན་ལ། དར་མདོ་མཛའ་གཞས་ཞེས་པའི་གླུ་དབྱངས་སྙན་མོ་དེའི་རྐྱེན་གྱིས། རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་ཀུན་ལ་གྲགས་པ་དང་། མཛའ་གཞས་ཀྱི་ཕ་ས་ཞེས་པའི་མཚན་སྙན་ཐོབ།
དཔའ་རིས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་རྫོང་།
དཔའ་རིས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་རྫོང་ནི་ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་ཝུའུ་ཝེ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཁོངས་གཏོགས་རྫོང་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་བཙུགས་རྗེས་ཆེས་ཐོག་མར་མི་རིགས་ས་ཁོངས་སུ་རང་སྐྱོང་ལག་བསྟར་བྱས་པའི་ས་ཁུལ་ཡིན་ཞིང་། དཔའ་རིས་ཞེས་པ་ནི་དཔའ་བོའི་རིས་ནས་ཆད་པའི་དོན་ལ་འཇུག་པ་ཡིན། དཔའ་རིས་རྫོང་ནི་ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་གྱི་དབུས་རྒྱུད་དང་ཝུའུ་ཝེ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ལྷོ་རྒྱུད་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། ལིང་ཇུ་སྡེ་བཞི་དང་མདོ་ལ་རི་བོའི་ཤར་སྣེ་རུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཤར་ཕྱོགས་ནི་ཅིང་ཐའེ་རྫོང་ལ་འབྲེལ་ཡོད་པ་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་རྒྱ་མདོ་དང་དགོན་ལུང་། གྲོ་ཚང་བཅས་རྫོང་གསུམ་ལ་ཐག་ཉེ་ཞིང་། ལྷོ་ཕྱོགས་ནི་ཡུང་ཏེང་རྫོང་དང་འབྲེལ་ཡོད། ཡང་བྱང་ཕྱོགས་ནི་ལིང་ཀྲོའུ་དང་ཀུའུ་ལང་རྫོང་གཉིས་ལ་ཐུག་ཡོད་པ་དང་། ནུབ་བྱང་གི་ཕྱོགས་ནི་སུའུ་ནན་དང་འབྲེལ་ཡོད། སྤྱི་ལོ2011ལོའི་ལོ་མཇུག་བར་དུ། རྫོང་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ7149ཡོད་ཅིང་། ཁོངས་གཏོགས་ས་ཁུལ་ལ་གྲོང་རྡལ9དང་ཡུལ་ཚོ10ཡོད་ལ། མི་གྲངས་ལ215200ཡོད་པ་དང་། མི་རིགས28ཡོད་པ་ཡིན་ལ། བོད་རིགས་ཀྱི་མི་གྲངས་ཀྱི་མི་རིགས་གྲངས་ཉུང་གི་མི་གྲངས་ཀྱི97.14% ཟིན་ཡོད།
བདེ་ཆེན་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ།
བདེ་ཆེན་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ནི་ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་རང་སྐྱོང་ཁུལ8ཀྱི་གྲས་ཤིག་དང་སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླའི་ལྟེ་བའི་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་རེད། ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ནུབ་བྱང་རྒྱུད་དང་། ཡུན་ནན། བོད་ལྗོངས། སི་ཁྲོན་བཅས་ཞིང་ཆེན་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གསུམ་གྱི་འབྲེལ་མཚམས་སུ་གནས་པ་དང་། མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་ལྷོ་བྱང་གི་འཕྲེད་རྒྱུག་རི་རྒྱུད་ཁག་གཅིག་ཏུ་ཁྱབ་ཅིང་། འབྲི་ཆུ་དང་། རྫ་ཆུ། རྒྱལ་མོ་རྔུལ་ཆུ་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྲགས་ཅན་གྱི་དབུས་སུ་གནས་ཤིང་། རྫ་ཆུ་དང་འབྲི་ཆུ་བྱང་ཕྱོགས་ནས་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཁྱབ་པ་དང་། སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་སྟོང་སྨི་གྲུ་བཞི་མ23870ཟིན་པ་བཅས་རེད། བདེ་ཆེན་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དུ་རྫོང(བདེ་ཆེན་རྫོང)1དང་། རང་སྐྱོང་རྫོང(ཝེ་ཞི་ལི་སུའུ་རིགས་རང་སྐྱོང་རྫོང)1 རྫོང་རིམ་པའི་གྲོང་ཁྱེར(སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླ་གྲོང་ཁྱེར)1ལ་དོ་དམ་བྱས་ཡོད། བདེ་ཆེན་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་མངའ་ཁོངས་སུ་མི་རིགས26ཡོད་པ་དང་། མི་སྟོང་ཡན་གྱི་བོད་རིགས་དང་། ལི་སུའུ་རིགས། རྒྱ་རིགས། འཇང་རིགས། པའེ་རིགས། ཧུའེ་རིགས། དབྱིས་རིགས། མིའོ་རིགས། ཕུའུ་སྨི་སོགས་མི་རིགས9ཡོད།
མགོ་ལོག་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ།
མགོ་ལོག་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཤར་ལྷོའི་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་ལ། ཤར་གྱི་གཞུང་ཐིག97°54′-101°50′དང་བྱང་གི་འཕྲེད་ཐིག32°31′-35°40 ཡི་བར་དུ་གནས་ཤིང་། ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྟོང་སྨི་གྲུ་བཞི་མ76312ཡོད། གཞན་ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་ནི་རྨ་ཆེན་རྫོང་ཐོག་ཏུ་ཡོད། མགོ་ལོག་ཁུལ་གྱི་ཐོན་ཁུངས་ཧ་ཅང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ཏེ། གཙང་བོ་ཆེ་ཆུང36ཡོད་པ་དང་། ཆུ་བོའི་བཞུར་རྒྱུན་གྱི་རིང་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ3300ལྷག་ཡོད་ཅིང་། སོ་སོར་རྨ་ཆུ་དང་འབྲི་ཆུ་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་འབབ་ཀྱིན་ཡོད།
མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ།
མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ནུབ་རྒྱུད་དུ་ཡོད་པ་དང་། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཞིག་ཡིན་ལ། མཚོ་སྔོན་པོའི་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཡོད། བྱང་ཕྱོགས་སུ་ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཅིའུ་ཆོན་གྲོང་ཁྱེར་ལ་ཐག་ཉེ་བ་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཞིན་ཅང་ཡུ་གུར་རིགས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་པ་དབྱིན་ཀུའོ་སོག་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དང་འབྲེལ་ནས་ཡོད་ཅིང་། ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཡུལ་ཤུལ་དང་མགོ་ལོག་ཁུལ་གཉིས་ལ་འབྲེལ་ཡོད་ལ། ཤར་ཕྱོགས་སུ་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་མཚོ་བྱང་དང་མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་གཉིས་ལ་ཐག་ཉེ་བ་ཡིན། དེ་ནི་མཚོ་སྔོན་དང་ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་གཉིས་དང་། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས། ཞིན་ཅང་ཡུ་གུར་རིགས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་བཅས་ཕན་ཚུན་འགྲོ་འོང་གི་ལྟེ་གནས་ས་ཁུལ་ཡིན། ཁོངས་གཏོགས་ས་ཁུལ་ལ་རྫོང་རིམ་པའི་གྲོང་ཁྱེར་གཉིས་དང་རྫོང་གསུམ། རྫོང་རིམ་པའི་སྲིད་འཛིན་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་གསུམ་བཅས་ཡོད་ཅིང་། ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྟོང་སྨི་གྲུ་བཞི་མ325785ཡོད་པ་དང་། མི་གྲངས་ལ380000ཡོད་ལ། ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་རྫོང་གསུམ་དང་གྲོང་ཁྱེར་གཅིག་ནི་ཞིང་ཕྱུགས་ལས་ས་ཁུལ་ཡིན་པ་དང་། ནུབ་རྒྱུད་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་གཅིག་དང་སྲིད་འཛིན་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་གསུམ་ནི་གཏེར་ཁུལ་ཡིན། གཞན་ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་ནི་གཏེར་ལེན་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཡོད།
མཚོ་བྱང་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ།
མཚོ་བྱང་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ནི་བོད་རིགས་གཙོ་བྱས་པའི་མི་རིགས་མང་པོ་འདུས་སྡོད་བྱས་ཡོད་པའི་ས་ཁུལ་ཞིག་ཡིན། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དྲུག་གི་གྲས་ཀྱི་གཅིག་ཡིན། སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ34068.44ཡོད། མངའ་ཁོངས་སུ་འཇུ་ལག་རྫོང་དང་མདོ་ལ་རྫོང་། རྐང་ཚ་རྫོང་། མདའ་བཞི་རྫོང་བཅས་རྫོང་བཞི་དང་ཞིང་ར་གཅིག་སྟེ་མཚོ་སྔོན་པོ་ཞིང་ར་བཅས་ཡོད། ཁྱོན་སྡོམ་ཡུལ་ཚོ19དང་གྲོང་རྡལ11ཡོད་པ་དང་སྡེ་དམངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང214ཡོད། མཚོ་བྱང་ཁུལ་ཞེས་པའི་མིང་ནི་སྙན་པའི་གྲགས་པ་ཕྱོགས་ཀྱི་མཐའ་ལ་འཕུར་བའི་མཚོ་ཁྲི་ཤོར་རྒྱལ་མོའམ་ཡོངས་གྲགས་སུ་མཚོ་སྔོན་པོ་རུ་འབོད་པའི་མཚོ་མོ་དེའི་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཕང་བར་ཆགས་པས་མིང་དེ་ལྟར་ཐོགས་སོ། །
མུ་ལི་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་རྫོང་།
མུ་ལི་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་རྫོང་ནི་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ལྷོ་ནུབ་མཐའ་མཚམས་སུ་ཡོད་པ་དང་། ལིང་ཧྲན་དབྱིས་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་ནུབ་བྱང་དུ་ཡོད་ཅིང་། ཤར་གྱི་གཞུང་ཐིག100°03′～101°40′དང་བྱང་གི་འཕྲེད་ཐིག27°40′～29°10′བར་དུ་གནས་པ་ཡིན། སྤྱི་ལོ2011ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ། རྫོང་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱིའི་མི་གྲངས་ནི137262ཡིན་པ་དང་། སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྟོང་སྨི་གྲུ་བཞི་མ13246.38ཡོད་ལ། ཤར་ལྷོའི་སྲིད་འཛིན་ས་ཁོངས་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རིང་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ217.75ཡོད་པ་དང་། ནུབ་བྱང་གི་སྲིད་འཛིན་ས་ཁོངས་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རིང་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ520.7ཡོད་ཅིང་། ལྷོ་ནུབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་ས་ཁོངས་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རིང་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ134.81ཡོད། དེ་ཡང་ཤར་ཕྱོགས་ནི་ཉག་ཆུ་བརྒལ་བ་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་སུ་གངས་དཀར་རི་བོ་ལ་ཐུག་ཡོད་ལ། ལྷོ་ཕྱོགས་ནི་འབྲི་ཆུ་ལ་ཐག་ཉེ་ཞིང་། བྱང་ཕྱོགས་ནི་དཀར་མཛེས་ཁུལ་ལ་ཐུག་ཡོད།
ཡུལ་ཤུལ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ།
ཡུལ་ཤུལ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དང་པོ་དང་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གཉིས་པར་བགྲངས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་ལྟེ་བ་རྨ་འབྲི་རྫ་གསུམ་གྱི་འགོ་ཁུངས་སུ་ཡོད་ཅིང་། ཆ་སྙོམས་ཀྱི་མཚོ་འཕགས་ནི་སྨི42000ཡན་ཡིན། དེ་ཡང་ཤར་གྱི་གཞུང་ཐིག89°27′～97°39′དང་བྱང་གི་འཕྲེད་ཐིག31°45′～36°10′བར་དུ་གནས་ཏེ། ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་ཤར་ནུབ་ཀྱི་རིང་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ738ཡོད་པ་དང་། ལྷོ་བྱང་གི་ཞེང་ལ་སྤྱི་ལེ406ཡོད་པ་ཡིན། ཡང་ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ267000ཡོད་པ་དང་། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་གྱི37.2% ཟིན་ཡོད། གཞན་མངའ་ཁོངས་ལ་གྲོང་ཁྱེར1དང་རྫོང5 གྲོང་རྡལ10 ཡུལ་ཚོ35 སྡེ་བ257བཅས་ཡོད། ཡུལ་ཤུལ་ཁུལ་ནི་སྤྱི་ལོ1951ལོའི་ཟླ12པར་བཙུགས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མི་རིགས་གྲངས་ཉུང་གི་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཁྲོད་ཀྱི་མི་རིགས་གཙོ་བོའི་སྡུར་ཚད་ཆེས་མཐོ་བ་དང་། མཚོ་འཕགས་ཆེས་མཐོ་བ། ཆ་སྙོམས་ཀྱི་མི་གྲངས་ཆེས་མང་བ། སྐྱེ་ཁམས་གནས་ཡུལ་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཞིག་ཡིན་ལ། འབྲི་ཆུ་དང་རྨ་ཆུ། རྫ་ཆུ་བཅས་གཙང་བོ་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་འགོ་ཁུངས་ཡིན་ཞིང་། རྨ་འབྲི་རྫ་གསུམ་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོབ་ས་ཁུལ་དང་ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོབ་ས་ཁུལ་གཉིས་ཡོད།
མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་མི་རིགས་མཐོ་རིམ་སློབ་འབྲིང་དང་པོ།
མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་མི་རིགས་མཐོ་རིམ་སློབ་འབྲིང་དང་པོ་ནི་ཉིན་ཧྲིལ་བོའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་མི་རིགས་བཅའ་སྡོད་སློབ་འབྲིང་ཞིག་ཡིན་ལ། རང་ཁུལ་གྱི་གཞི་རྒྱ་ཆེས་ཆེ་བའི་མི་རིགས་མཐོ་རིམ་སློབ་འབྲིང་ཞིག་ཡིན། སློབ་གྲྭ་འདི་ནི་སྔར་གྱི་མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་མི་རིགས་དགེ་འོས་སློབ་གྲྭ（སྤྱི་ལོ1956ལོའི་ཟླ11པར་བཙུགས）བྱ་བ་དེ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱིས་བཙུགས་པ་ཆེས་སྔ་བའི་མི་རིགས་འབྲིང་རིམ་དགེ་འོས་སློབ་གྲྭ་ཞིག་ཡིན། སྤྱི་ལོ2004ལོའི་ཟླ4པར། རང་ཁུལ་གྱི་སློབ་གསོའི་ལས་དོན་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དགོས་མཁོར་གཞིགས་ནས། སློབ་གྲྭ་འདི་ག་དང་སྔར་གྱི་མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་བོད་ཡིག་སློབ་འབྲིང་གཉིས་མཉམ་དུ་བསྡུས་ཏེ་ཉིན་ཧྲིལ་བོའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་མི་རིགས་བཅའ་སྡོད་མཐོ་རིམ་སློབ་འབྲིང་དུ་བསྒྱུར།
ཀྲོའུ་རྒྱལ་རབས།
ཀྲོའུ་རྒྱལ་རབས་ནི་ཀྲུང་གོའི་རྒྱལ་རབས་ཐོག་དུས་ཡུན་རིང་ཤོས་ཀྱི་རྒྱལ་རྒྱུད་ཞིག་ཡིན། དུས་ཡུན་ལོ་ངོ 1300 ལྷག་ཙམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན།
ཆིང་རྒྱལ་རབས།
ཆིང་རྒྱལ་རབས་ནི་གོང་མའི་རྒྱལ་རབས་མཐའ་མ་དེ་ཡིན་པ་དང་མན་ཇུ་རིགས་ཀྱིས་འཛིན་སྐྱོང་བྱས། དེ་ནི་རྒྱ་རིགས་མ་ཡིན་པས་རིགས་ཀྱི་དུས་རབས་གཉིས་པ་དེ་ཡིན། མན་ཇུ་བ་རྣམས་ལ་དེ་སྔོན་ཇུར་ཆེན་ཞེས་འབོད་པ་དང་མིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་སྐབས་བྱང་ཤར་མཚམས་ཀྲུང་གོའི་ལྕགས་རི་རིང་པོའི་ཕྱི་ངོས་སུ་གནས་སྡོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
ཀྲན་གོ
ཀྲན་གོའི་སྐབས་སུ་རྒྱལ་ཕྲན་བདུན་བྱུང་ལ། དེ་དག་ནི་ཆིན་དང་ཁྲུའུ། ཧན་དང་ཀྲའོ། ཝེ་དང་ཆི། ཡན་སོགས་ནི་སྐབས་དེར་རྒྱལ་ཕྲན་བཙན་པོ་བདུན་ཏུ་འབོད་པ་ཡིན།
ཧྲང་རྒྱལ་རབས།
ཧྲང་རྒྱལ་རབས་ནི་ཀྲུང་གོའི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་བྱུང་བའི་རྒྱལ་རབས་གཉིས་པ་ཡིན། མ་ཟད་དུས་མཉམ་ལ་ཡིག་ཐོག་ཏུ་བཀོད་པའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱང་ཡིན། དེ་ནི་ཧྲང་ཐང་གིས་སྣེ་འཁྲིད་པའི་ཧྲང་ཚོ་བའི་ཚོ་དཔོན་དག་དང་མཉམ་དུ་ཞ་རྒྱལ་རབས་བསྣུབས་རྗེས་བཙུགས་པའི་རྒྱལ་རབས་ཡིན། རྒྱལ་ས་ཐེངས་མང་གནས་སྤོ་བྱས་མཐར་ཡིན་ནས་རྒྱལ་ས་གཏན་ཆགས་བྱས་ཏེ། ལོ་ཉིས་བརྒྱ་དོན་གསུམ་སོང་བ་རེད། དེ་བས་ཧྲང་རྒྱལ་རབས་ལ་ཧྲང་ངམ་ཡིན་ཧྲང་ཡང་ཟེར་བ་རེད།
ཐེངས་གཉིས་པའི་ཉལ་ཐའི་དམག་འཁྲུག
ཐེངས་གཉིས་པའི་ཉལ་ཐ་དམག་འཁྲུག་ནི་དབྱིན་ཇི་དང་ཧྥ་རན་སེ་གཉིས་ཨུ་རུ་སུ་དང་ཨ་རི་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ལས་ཀྲུང་གོ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་དམག་འཁྲུག་ཡིན། དབྱིན་ཇི་དང་ཧྥ་རན་སེ་གཉིས་ཀྱིས་ཐེ་ཕིང་ཐེན་གོ་ལས་འགུལ་སྐབས་དང་བསྟུན་ཏེ། ཡ་ལོ་རྟགས་དོན་རྐྱེན་དང་མ་ཧྲིན་ཧྥོ་དོན་རྐྱེན་ལ་ཁ་གཡར་ཏེ། མཉམ་འབྲེལ་བྱས་ནས་ཆིང་སྲིད་གཞུང་ལ་རྒོལ་བའི་འཐབ་འཁྲུག་ཅིག
ཐེངས་དང་པོའི་ཉལ་ཐའི་དམག་འཁྲུག
ཐེངས་དང་པོའི་ཉལ་ཐའི་དམག་འཁྲུག་ལ་དབྱིན་ཇིས་ཐེངས་དང་པོའི་ཀྲུང་དབྱིན་འཐབ་འཁྲུག་ཟེར་ལ། ཡང་ན་ཚོང་འགྲུལ་འཐབ་འཛིང་ཡང་ཟེར། དེ་ནི་ཀྲུང་གོའི་ཉེ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འགོ་བརྗོད་ལྟ་བུ་ཡིན།
བསྒྱུར་བཀོད་ཆེན་པོ་གསུམ།
ཞིང་ལས་དང་ལག་ཤེས། བཟོ་ཚོང་ལས་རིགས་ལ་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་བསྒྱུར་བཀོད་བྱས་ཏེ། ཀྲུང་གོ་རྒྱལ་ཡོངས་འཆར་འགོད་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ལམ་ལུགས་ལ་འཁྲིད་པའི་ལས་འགུལ་ཞིག
ཝུའུ་ཁྲང་འོས་ལངས།
ཝུའུ་ཁྲང་འོས་ལངས་ནི1911ལོའི་ཟླ10ཚེས10ཉིན（ལྕགས་ཕག་ལོའི་ཟླ་བརྒྱད་པའི་ཚེས་བཅུ་དགུ་ཉིན）ཧུའུ་པེ་ཝུའུ་ཁྲང་ནས་ཆིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དབང་བསྒྱུར་རྩད་སློག་བྱེད་པའི་དམག་འགྱུར་ཞིག་ཡིན། ལྕགས་ཕག་ལོའི་གསར་བརྗེ་ཀྱི་འགོ་མའང་ཡིན།
ལྕགས་ཕག་ལོའི་གསར་བརྗེ།
ལྕགས་ཕག་ལོའི་གསར་བརྗེ་ནི1911ལོ（ཆིང་ཞོན་ཐུང་ལོ་གསུམ་པ）ཀྲུང་གོའི་འབྱོར་ལྡན་གྲལ་རིམ་གྱི་དམངས་གཙོའི་གསར་བརྗེ་ཧོབ་ལངས་བྱུང་། དེ་ནི་ཆིང་རྒྱལ་རབས་རིམ་བཞིན་རུལ་སུངས་དང་། བཙན་རྒྱལ་གྱིས་བཙན་འཛུལ་ཇེ་དྲག་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན། ཀྲུང་གོའི་འབྱོར་ལྡན་གྲལ་རིམ་གྱི་གསར་དར་རྨང་གཞི་བྱུང་ལ། དེའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་ཆིང་སྲིད་གཞུང་གི་སྒེར་གཅོད་དབང་བསྒྱུར་རྩ་སློག་བྱེད་པ་དེ་ཡིན། མི་རིགས་ཉེན་ཁ་ལས་སྐྱོབ་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་རང་བཙན་ལྷུར་ལེན་བྱེད་པ། དམངས་གཙོ་དང་འབྱོར་ཕྱུག་ཡོང་རྒྱུར་དམིགས་པ་ཡིན།
ས་ཞིང་བཅོས་བསྒྱུར་གྱི་ལས་འགུལ།
ས་ཞིང་བཅོས་བསྒྱུར་ནི་ས་ཞིང་ལམ་ལུགས་ཀྱི་བཅོས་བསྒྱུར་ལ་ཟེར། དེ་ལ་ཕྱོགས་སོ་སོའི་ནང་དོན་འདུ་བ་སྟེ། ས་ཞིང་གི་དཔྱ་ཁྲལ་བསྡུ་བའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་བཅོས་བསྒྱུར། ས་ཞིང་ཐོན་དབང་ལམ་ལུགས་ཀྱི་བཅོས་བསྒྱུར། ས་ཞིང་བཀོལ་སྤྱོད་ལམ་ལུགས་ཀྱི་བཅོས་བསྒྱུར་སོགས་ཡོད་པ་རེད།
བཟོ་ལས་གསར་བརྗེ་ཐེངས་གཉིས་པ།
བཟོ་ལས་གསར་བརྗེ་ཐེངས་གཉིས་པ་ནི་དུས་རབས19དཀྱིལ། ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཨ་རི། འཇར་པན་སོགས་འབྱོར་ལྡན་གྲལ་རིམ་གྱིས་གསར་བརྗེའམ་བཅོས་བསྒྱུར་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བ་དང་། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཐོབ་པའི་ལས་འགུལ་ཞིག་ཡིན།
| ལོ་རྒྱུས། བརྡ་འགྲེལ 7039 ཡོད། |