ཞིང་ལས་ནུས་མང་རང་བཞིན།སྔ་མའི་པར་གཞི་དེ སེང་མཚོ། ནས 2021-11-26 09:36ལ་འགྲུབ།
ཞིང་ལས་ནུས་མང་རང་བཞིན།
ཞིང་ལས་ནུས་མང་རང་བཞིན།
ཞིང་ལས་ནུས་མང་རང་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་ཞིང་ལས་ལ་དཔལ་འབྱོར་དང་། སྐྱེ་ཁམས། སྤྱི་ཚོགས། རིག་གནས་སོགས་ཕྱོགས་མང་པོའི་ནུས་པ་ལྡན་པ་དང་། དེ་ནི་མཐར་ཐུག་ས་ཞིང་གི་ཕན་ནུས་མང་བའི་རང་བཞིན་ལས་བྱུང་བ་མ་ཟད། ས་ཞིང་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་མཐའ་རྒྱའི་ཕན་ནུས་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་བྱས་པའི་ས་ཞིང་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་རིན་ཐང་གི་ཚད་ཀྱིས་ཚད་འཇལ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
གཞི་རྩའི་གནས་ཚུལ།
རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་།
农业多功能性
བཏོན་དུས།
ལོ་རབས20བའི་དུས་རབས80བ།
དཀར་ཆག
- 1 ངོ་སྤྲོད།
- 2 མཚན་ཉིད།
- 3 གྲུབ་ཆའི་རྒྱུ་རྐྱེན།
-
3.1 ཞིང་སྤྱོད་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས།
3.2 ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་རིམ།
3.3 ཞིང་ཞོར་ཐོན་རྫས།
- 4 ནང་དོན་གཙོ་བོ།
-
4.1 དཔལ་འབྱོར་རྩོལ་ནུས།
4.2 སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱེད་ལས།
4.3 ཆབ་སྲིད་བྱེད་ནུས།
4.4 སྐྱེ་ཁམས་རྩོལ་ནུས།
4.5 རིག་གནས་བྱེད་ནུས།
- 5 གཞི་རྩའི་ཁྱད་ཆོས།
-
5.1 ཕན་ནུས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་རང་བཞིན་ནམ་སྤྱི་བའི་རང་བཞིན།
5.2 བྱེད་ནུས་སྣ་མང་ཅན་དང་སྤྱི་ཡོངས་རང་བཞིན།
5.3 ས་ཁོངས་བར་གྱི་ཁྱད་པར་རང་བཞིན།
5.4 གྱོང་གུན་འབྱུང་སླ་བ་དང་དཀའ་ངལ་ཆེ་རུ་འགྲོ་བ།
5.5 བྱེད་ལས་ལ་ཕོ་མོའི་རང་བཞིན་དང་མངོན་མེད་རང་བཞིན་ལྡན།
1
ངོ་སྤྲོད།
ཞིང་ལས་ནུས་མང་རང་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་ཞིང་ལས་ལ་དཔལ་འབྱོར་དང་། སྐྱེ་ཁམས། སྤྱི་ཚོགས། རིག་གནས་སོགས་ཕྱོགས་མང་པོའི་ནུས་པ་ལྡན་པ་དང་། དེ་ནི་མཐར་ཐུག་ས་ཞིང་གི་ཕན་ནུས་མང་བའི་རང་བཞིན་ལས་བྱུང་བ་མ་ཟད། ས་ཞིང་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་མཐའ་རྒྱའི་ཕན་ནུས་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་བྱས་པའི་ས་ཞིང་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་རིན་ཐང་གི་ཚད་ཀྱིས་ཚད་འཇལ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
2
མཚན་ཉིད།
ཞིང་ལས་ནུས་མང་རང་བཞིན་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་དེ་བཏོན་དུས་ནི་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་བའི་དུས་མཇུག་དང་ལོ་རབས་དགུ་བཅུ་བའི་དུས་འགོར་འཇར་པན་གྱིས་བཏོན་པའི་འབྲས་རིག་གནས་ལ་ཁུངས་འདེད་བྱེད་ཐུབ། སྤྱི་ལོ1992ལོར་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བའི《དུས་རབས21པའི་གྲོས་རིམ》ནང་ཞིང་ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མང་བའི་བཤད་ཚུལ་དངོས་སུ་སྤྱད་པ་རེད། སྤྱི་ལོ1996ལོའི་འཛམ་གླིང་འབྲུ་རིགས་མགོ་གཙོའི་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བའི《རོ་མའི་བསྒྲགས་གཏམ་དང་བྱ་སྤྱོད་འཆར་གཞི》ཞེས་པའི་ནང་ཞིང་ལས་ཀྱི་ནུས་མང་ཁྱད་ཆོས་ལ་བསམ་གཞིགས་བྱས་ཏེ་ཞིང་ལས་དང་གྲོང་གསེབ་རྒྱུན་མཐུད་ངང་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་གསལ་པོར་བཏོན་ཡོད། སྤྱི་ལོ1999ལོའི་ཟླ9བར་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འབྲུ་རིགས་དང་ཞིང་ལས་རྩ་འཛུགས་ཀྱིས་མ་སི་ཐེ་ལི་ཧོ་རུ་ཆེད་དུ་རྒྱལ་ཁབ100ལྷག་ཞུགས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཞིང་ལས་དང་ས་ཞིང་གི་བྱེད་ལས་མང་བའི་རང་བཞིན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་བསྡུས། ལོ་དེར་འཇར་པན་གྱིས《འབྲུ་རིགས་དང་ཞིང་ལས་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གཞི་རྩའི་བཅའ་ཁྲིམས》ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་ནས་ཞིང་ལས་ལ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ནུས་པ་ལྡན་པ་ཕུད། ད་དུང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནུས་པའི་སྐྱེ་ཁམས་ནུས་པ་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ནུས་པ་སོགས་ཀྱི་ནུས་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པ་ནན་བཤད་བྱས་ཡོད།
ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཞིབ་འཇུག་འབྲས་བུ་གཞིར་བཟུང་རང་རྒྱལ་གྱི་དོན་དངོས་དང་ཞིབ་འཇུག་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་ཞིང་ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མང་བའི་རང་བཞིན་གྱི་གོ་དོན་ཕྱོགས་བསྡུས་བྱེད་ཆོག་པ་སྟེ། ཞིང་ལས་ནུས་མང་རང་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་ཞིང་ལས་ལ་ཞིང་ཞོར་ཐོན་རྫས་མཁོ་འདོན་བྱེད་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། ཆབ་སྲིད་བརྟན་པོ་དང་། ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན། རང་བྱུང་སྣོད་བཅུད་ལེགས་སྒྲིག རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་མཐུན་སྦྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བ་སོགས་ཀྱི་ནུས་པ་ལྡན་པ་དང་། ནུས་པ་ཁག་ཡན་ལག་བྱེད་ནུས་སྣ་ཚོགས་མཚོན་པ། ནུས་པ་ཁག་ཕན་ཚུན་བརྟེན་རེས་དང་། ཕན་ཚུན་ཚོད་འཛིན། ཕན་ཚུན་སྐུལ་འདེད་བཅས་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མང་བའི་ནུས་པ་མང་བའི་ནུས་ལྡན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་མངོན་ཡོད།
3
གྲུབ་ཆའི་རྒྱུ་རྐྱེན།
ནུས་མང་ཞིང་ལས་ནི་གཙོ་བོ་གཤམ་གྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་གསུམ་གྱིས་གྲུབ་པ་སྟེ།
3_1
ཞིང་སྤྱོད་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས།
དེའི་ནང་ས་ཞིང་དང་། འོད། ཚ་བ། ཆུ། ས་དབྱིབས། སྐྱེ་དངོས་སོགས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་ཚུད་ཡོད། ཞིང་སྤྱོད་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་སྣ་ཚོགས་ནི་མ་གཞི་ནས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གྲུབ་པའི་གྲུབ་ཆ་གཙོ་བོ་ཡིན་པས་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་ནུས་པ་ལྡན་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གིས་མིའི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་འཚོ་གནས་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཆ་རྐྱེན་འདོན་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་པས། ཁོར་ཡུག་གི་ཐེག་ནུས་གནད་དོན་དང་མིའི་རིགས་ཀྱི་བདེ་ཐང་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནུས་པ་ལྡན་པ་དང་། རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་དང་ཁོར་ཡུག་གི་ཁྱད་པར་རང་བཞིན་གྱི་དབང་གིས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རང་བྱུང་མཛེས་ལྗོངས་གྲུབ་ཡོད་པ་དང་། ཐོན་སྐྱེད་དང་ཡུལ་སྐོར་སོགས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ནུས་པ་བཟང་པོ་ལྡན་ཡོད། རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་དང་། ཁྱབ་ཚུལ། འགྱུར་ལྡོག ཁོར་ཡུག་གི་གནས་ཚུལ་བཅས་ཀྱིས་མིའི་རིགས་ཀྱི་བསམ་བློ་དང་འདུ་ཤེས་ཆགས་པར་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ནས་རིག་གནས་སློབ་གསོའི་ནུས་པ་ལྡན་པ་ཡིན།
3_2
ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་རིམ།
ཞིང་ལས་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་སྤུས་ལེགས་དང་། བདེ་འཇགས། འདང་ངེས་བཅས་ཀྱི་ཞིང་ཞོར་ཐོན་རྫས་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་པ་ཕུད། བྱེད་ནུས་ཆེས་གཙོ་བོ་ནི་ངལ་རྩོལ་པ་འབོར་ཆེན་ལས་ཞུགས་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན། འདི་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་དེ་ཉིད་ནི་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མའི་རིང་གི་ལོ་རྒྱུས་གསོག་འཇོག་བྱས་པ་ལས་གྲུབ་པའི་རིག་གནས་ཤིག་ཡིན་པས། སྤྱི་ཚོགས་རིག་གནས་ཀྱི་སྣ་མང་རང་བཞིན་སྲུང་འཛིན་བྱེད་པར་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནུས་པ་ཐོན་ཡོད་པས། ཡུལ་སྐོར་དང་སློབ་གསོའི་རིན་ཐང་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ལྡན་པ་དང་། ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་དེ་ཉིད་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་དང་ཁོར་ཡུག་ལུགས་མཐུན་གྱིས་གསར་སྤེལ་དང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པའི་གནད་དོན་དང་ཐད་ཀར་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་གནས་ཚུལ་ལ་ཐད་ཀར་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཀྱིན་ཡོད།
3_3
ཞིང་ཞོར་ཐོན་རྫས།
ཞིང་ཞོར་ཐོན་རྫས་ཀྱིས་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མིའི་འཚོ་གནས་དང་བདེ་ཐང་གི་དགོས་མཁོ་སྐོང་ཐུབ་ན། དེའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ནུས་པ་ནི་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ནས་བཟོ་ལས་ཐོན་སྐྱེད་ལ་མ་བཅོས་རྒྱུ་ཆ་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་པ། ཞིང་ཞོར་ཐོན་རྫས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་དང་། གྲངས་འབོར། བདེ་འཇགས་རང་བཞིན་བཅས་ཀྱིས་གྲོང་མིའི་བདེ་ཐང་གནས་ཚུལ་དང་ཆེས་གཞི་རྩའི་འཚོ་གནས་ཀྱི་དགོས་མཁོར་ཐད་ཀར་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཆབ་སྲིད་བརྟན་ལྷིང་གི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད། ཞིང་ཞོར་ཐོན་རྫས་དེ་ཉིད་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་ཁ་ཤས་རིང་འདེམས་གསོ་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་དང་། དེར་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས་ཀྱི་ནང་དོན་ཧ་ཅང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་ཚུད་ཡོད། དུས་མཚུངས་སུ་ད་དུང་མི་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་དང་འདུ་ཤེས་ལ་ཐད་ཀར་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པས།རིག་གནས་ཀྱི་རིན་ཐང་ལྡན་པ་ཡིན།
དེར་བརྟེན་ཞིང་ལས་ལས་མངོན་པའི་ནུས་པ་མང་བའི་ནུས་པ་དེ་རིན་ཐང་འདྲ་མཚུངས་གཉིས་ལས་མི་འདྲ་བ་ཡིན། ཐོན་ལས་གསུམ་གྱི་ཐོན་རྫས་ཀྱི་རིན་ཐང་ཧ་ཅང་ཆེ། ཐོན་པའི་ནུས་པ་ནི་སྒྱུར་གྲངས་ནུས་སྣང་དང་ཐ་ན་སྟོན་གྲངས་ཀྱི་ཕན་ནུས་ཡིན་སྲིད།
4
ནང་དོན་གཙོ་བོ།
4_1
དཔལ་འབྱོར་རྩོལ་ནུས།
གཙོ་བོ་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཞིང་ཞོར་ཐོན་རྫས་མཁོ་འདོན་བྱེད་པ་དང་། རིན་ཐང་གི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་མངོན་པའི་ནུས་པ་ནི་ཞིང་ལས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ནུས་པ་ཡིན། དེའི་ནང་གི་ལྟེ་བའི་ནུས་པ་ནི་མིའི་རིགས་འཚོ་གནས་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱིས་བཟའ་བཅའི་དགོས་མཁོ་སྐོང་རྒྱུ་དེ་ཡིན་ལ། ད་དུང་ཞིང་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་ཞབས་ཞུ་མཁོ་འདོན་བྱས་ཏེ་ཐོབ་པ་དང་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཐབས་བྲལ་བའི་དཔལ་འབྱོར་རིན་ཐང་ཡོད་པ་དང་། རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རྨང་གཞིའི་འདེགས་སྐྱོར་གྱི་ནུས་པ་ཐོན་གྱིན་ཡོད། དེའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ནུས་པ་དེ་ད་དུང་རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་མཐུན་སྦྱོར་དང་རྒྱུན་མཐུད་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བའི་ནུས་པའི་ཐོག་ནས་མངོན་གྱིན་ཡོད། དཔལ་འབྱོར་རིག་པ་མཁས་ཅན་ཁུའུ་ཙི་ཉེ་ཚི་ཡི་ཞིབ་འཇུག་གསུང་རབ་ལས་ཞིང་ལས་ཀྱིས་རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་གོང་དུ་སྤེལ་བར་ཐོན་རྫས་དང་། ཚོང་ར། རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་དངུལ་བརྗེས་བཅས་ལ་བྱས་རྗེས་ཆེན་པོ་བཞི་བཞག་ཡོད་པ་གསལ་པོར་མཚོན་ཡོད།
4_2
སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱེད་ལས།
གཙོ་བོ་ངལ་རྩོལ་ལས་ཞུགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་དང་། སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ཐད་ཀྱི་བྱེད་ནུས་ལ་མཚོན་ཡོད། ཐོན་ལས་ཤིག་ཡིན་པའི་ཞིང་ལས་ལ་ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་ལས་ཞུགས་བྱེད་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ཞིང་ཞོར་ཐོན་རྫས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་དང་། གྲངས་འབོར། དེ་བཞིན་བདེ་འཇགས་རང་བཞིན་བཅས་ཀྱིས་གྲོང་མིའི་བདེ་ཐང་གི་གནས་ཚུལ་དང་། འཚོ་བཅུད་ཀྱི་ཆུ་ཚད། ཆེས་གཞི་རྩའི་འཚོ་གནས་ཀྱི་དགོས་མཁོ། དེ་བཞིན་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཁོར་ཡུག་སོགས་ལ་ཐད་ཀར་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཀྱིན་ཡོད་པས། སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད། དེར་བརྟེན་ཞིང་ལས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནུས་པའི་ནུས་པ་ཆེ་བས་ཡག་པོ་མ་བྱུང་ན་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་བཟང་པོར་གཏོར་བཤིག་གཏོང་སྲིད།
4_3
ཆབ་སྲིད་བྱེད་ནུས།
གཙོ་བོ་ཞིང་ལས་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཆབ་སྲིད་བརྟན་ལྷིང་ཡོང་བར་བྱེད་པའི་ནུས་པའི་ཐོག་ནས་མཚོན་ཡོད། ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་བཤད་ན། ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གྱིས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲིག་ལམ་གནས་ཚུལ་ཐག་གཅོད་བྱས་ཡོད། ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་སྟངས་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་རྩ་འཛུགས་ལམ་ལུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐག་གཅོད་བྱས་ཡོད། ཞིང་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ལེགས་ཉེས་ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་དེ་ཀྲུང་གོའི་མི་མང་ཆེ་བའི་བདེ་རྩར་ཐུག་པའི་ཁེ་ཕན་དང་ཐད་ཀར་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་དང་། ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་ཁོ་ཚོའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གདམ་ག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཀྱིན་ཡོད། དུས་མཚུངས་སུ་ཞིང་ཞོར་ཐོན་རྫས་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་གསོག་འཇོག་དངོས་རྫས་ཡིན་ཞིང་། དེར་བརྟེན་ཞིང་ལས་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ནུས་པ་གལ་ཆེན་ལྡན་ཡོད།
4_4
སྐྱེ་ཁམས་རྩོལ་ནུས།
གཙོ་བོ་ཞིང་ལས་ཀྱིས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་འདེགས་སྐྱོར་དང་ལེགས་བཅོས་བྱེད་པའི་ནུས་པའི་ཐོག་ནས་མཚོན་ཡོད། ཞིང་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་སོ་སོ་ནི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཡིན་པས། ཞིང་ལས་ཀྱི་བྱེད་ནུས་ཐད་ཀར་སྐྱེ་ཁམས་བྱེད་ནུས་སུ་མངོན་ཐུབ། ཞིང་ལས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ནུས་པ་དང་། ཞིང་ལས་དཔལ་འབྱོར་རྒྱུན་མཐུད་ངང་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བ་དང་། མིའི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་གནས་ཁོར་ཡུག་ལེགས་སུ་གཏོང་བ། སྐྱེ་དངོས་སྣ་མང་ཅན་རྒྱུན་འཁྱོངས། རང་བྱུང་གནོད་འཚེ་འགོག་བཅོས་བཅས་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཐོན་ལས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་རྒྱུན་ལྡན་དུ་འཁོར་སྐྱོད་དང་དེའི་ཕྱིར་འབུད་དངོས་པོ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཕན་ནུས་དབྱེ་འབྱེད་དང་ཁོང་ཆུད་བྱེད་པ་སོགས་ལ་དགེ་མཚན་ལྡན་ཞིང་ཕན་ནུས་ཆེན་པོ་ལྡན་པ་ཡིན།
4_5
རིག་གནས་བྱེད་ནུས།
གཙོ་བོ་ཞིང་ལས་ཀྱིས་རིག་གནས་སྣ་མང་རང་བཞིན་སྲུང་སྐྱོང་དང་སློབ་གསོ་དང་མཛེས་དཔྱོད་དང་སྤྲོ་གསེང་སོགས་ཀྱི་ནུས་པ་མཁོ་འདོན་བྱེད་པའི་ཐད་མཚོན་གྱིན་ཡོད། ཞིང་ལས་ནི་གནའ་བོའི་ཐོན་ལས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། དེའི་ནང་ཁུལ་དུ་རིག་གནས་ཐོན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་ཡོད། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་ཞིང་ལས་ཀྱིས་སློབ་གསོ་དང་མཛེས་དཔྱོད་སོགས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་རིན་ཐང་ལྟ་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལྟ་བ་དང་མི་ཚེའི་ལྟ་བ་ཆགས་པར་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནུས་པ་ཐོན་གྱི་ཡོད་པ་དང་། མི་དང་རང་བྱུང་ཁམས་འཆམ་མཐུན་ངང་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་དང་། ཞིང་ལས་ཀྱིས་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་གཞི་རྟེན་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པའི་འགན་ནུས་འཁུར་བཞིན་ཡོད། ཞིང་ལས་ཀྱི་ནུས་མང་བར་ཕན་ཚུན་བརྟེན་རེས་དང་། ཕན་ཚུན་སྐུལ་འདེད། ཕན་ཚུན་ཚོད་འཛིན་བཅས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། དཔལ་འབྱོར་གྱི་ནུས་པའི་ཐད་ནས་བལྟས་ན།དེའི་བྱེད་ནུས་ཆེ་ཆུང་གིས་ཞིང་ལས་ཀྱི་སྤྱིའི་བྱེད་ནུས་ཆེ་ཆུང་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པ་མ་ཟད། སྤྱི་ཚོགས་དང་། སྐྱེ་ཁམས། རིག་གནས། ཆབ་སྲིད་བཅས་ཀྱི་བྱེད་ནུས་འདོན་སྤེལ་བྱེད་པར་ཐད་ཀར་དང་གཞན་བརྒྱུད་ཀྱིས་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་ནུས་པའི་ཐད་ནས་བལྟས་ན།དེའི་བྱེད་ནུས་ཆེ་ཆུང་གིས་ཞིང་ལས་ཀྱི་སྤྱིའི་བྱེད་ནུས་ཆེ་ཆུང་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པ་མ་ཟད། དཔལ་འབྱོར་དང་། སྤྱི་ཚོགས། རིག་གནས། ཆབ་སྲིད་བཅས་ཀྱི་བྱེད་ནུས་འདོན་སྤེལ་བྱེད་པར་ཐད་ཀར་དང་གཞན་བརྒྱུད་ཀྱིས་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པ་དང་། བྱེད་ནུས་གཞན་དག་རིགས་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་རིགས་བསྒྲེ་བ་ཡིན།
5
གཞི་རྩའི་ཁྱད་ཆོས།
5_1
ཕན་ནུས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་རང་བཞིན་ནམ་སྤྱི་བའི་རང་བཞིན།
ཞིང་ལས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དང་། ཆབ་སྲིད། རིག་གནས། སྐྱེ་ཁམས་སོགས་ཀྱི་ནུས་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཆེ་ཤོས་ནི་སྤྱི་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས། སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ལ་ནུས་པ་ཐོན་གྱི་ཡོད། ཞིང་ལས་ཐོན་ལས་ཀྱི་ངོས་ནས་བཤད་ན། ཞིང་ལས་ཀྱི་བྱེད་ལས་རང་བཞིན་གྱིས་དེ་ཉིད་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་མི་མངོན་པའི་རིན་ཐང་ཆེན་པོ་ལྡན་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་གཙོ་བོ་ཞིང་ལས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཧྲིལ་བོ། དཔལ་འབྱོར། རིག་གནས། སྐྱེ་ཁམས་བཅས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་འདེགས་སྐྱོར་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱེད་པ་དེ་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་ཕྱི་རོལ་རང་བཞིན་ནི་ཞིང་ལས་ནུས་པའི་གཞི་རྩའི་ཁྱད་ཆོས་ཡིན། ནང་གནས་རང་བཞིན་དང་ཆེད་བཀོལ་རང་བཞིན་གྱི་བྱེད་ནུས་ཀྱིས་ཞིང་ལས་སྤྱིའི་བྱེད་ནུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཆུང་ངུ་ལས་ཟིན་མེད། དེར་བརྟེན། སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་སྲུང་སྐྱོང་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ལེགས་ཡོད་དེ། མཐོང་ཆེན་བྱེད་ཚད་དང་སྤྱིའི་བྱེད་ནུས་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་གཅིག་མཐུན་ཡོང་བར་བྱེད་དགོས།
5_2
བྱེད་ནུས་སྣ་མང་ཅན་དང་སྤྱི་ཡོངས་རང་བཞིན།
ཞིང་ལས་ལ་དཔལ་འབྱོར་དང་། སྤྱི་ཚོགས། ཆབ་སྲིད། རིག་གནས། སྐྱེ་ཁམས་བཅས་ཀྱི་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ལྔ་ཡོད་ལ། བྱེད་ནུས་སོ་སོར་ཡན་ལག་གི་ནུས་པ་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་ཡོད། དུས་མཚུངས་སུ་ཞིང་ལས་ཀྱི་བྱེད་ནུས་ཁག་དང་ནང་ཁུལ་གྱི་ཡན་ལག་ནུས་པའི་དབར་འབྲེལ་མཐུད་རང་བཞིན་ཆེན་པོ་ལྡན་པ་དང་། སྣོད་བཅུད་ནུས་པར་དཔེ་བཞག་ནས་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་ཚེ་འབྲེལ་བའི་འབྲེལ་ཐག་ཁ་ཤས་ཐོབ་ཐུབ་པ་སྟེ། སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་དང་མིའི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་གནས་སྤུས་ཚད་དང་མི་འབོར་གྱི་བྱང་ཚད་ནས་དཔལ་འབྱོར་དང་། སྤྱི་ཚོགས། ཆབ་སྲིད། རིག་གནས་བཅས་འཕེལ་རྒྱས་དང་སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་དང་། སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་སྟེ་ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་དང་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་དང་མིའི་རིགས་འཚོ་གནས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྨང་གཞི་དང་ཆབ་སྲིད་བརྟན་ལྷིང་། རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་མཐུན་སྦྱོར་ངང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་དང་། མི་དང་རང་བྱུང་། དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་མཐུན་སྦྱོར་ངང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་སོགས་ཡིན། ནུས་པ་ཁག་གིས་ཐུན་མོང་ཐོག་སྐྱེ་ལྡན་གྱི་གོང་བུ་ཞིག་བསྐྲུན་པ་དང་། སྤྱི་ཡོངས་རང་བཞིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་མངོན་པ། བྱེད་ནུས་ཆེ་ཆུང་ཁག་དབར་གྱི་འབྲེལ་བའི་རང་བཞིན་དང་ནུས་པའི་ཕྱོགས་ཡོངས་རང་བཞིན་དང་སྤྱི་ཡོངས་རང་བཞིན་མངོན་ཡོད། དེར་བརྟེན་ཞིང་ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མང་བའི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱེད་སྐབས་ནན་བཤད་བྱེད་དགོས་པ་དང་། བྱེད་ནུས་ཁག་གི་འབྲེལ་བའི་རང་བཞིན་ལ་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱིས་བསམ་གཞིགས་བྱས་ཏེ། མི་སྒེར་གྱི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་གང་ལེགས་དང་སྤྱིའི་ནུས་པ་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ཕུགས་བསམ་གྱི་ཕན་འབྲས་ཐོབ་པར་བྱ་དགོས།
5_3
ས་ཁོངས་བར་གྱི་ཁྱད་པར་རང་བཞིན།
ཞིང་ལས་འཚོ་གནས་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་རྨང་གཞི་ནི་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས（དཔེར་ན་ས་ཞིང་དང་། འོད། ཚ་བ། ཆུ། ས་དབྱིབས། ས་དབྱིབས། སྐྱེ་དངོས་སོགསཡིན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཐོན་ཁུངས་དེ་དག་ལ་ས་ཁོངས་ཐོག་གི་ཁྱད་པར་རང་བཞིན་དངོས་སུ་གནས་ཡོད་པ་དང་། དེར་བརྟེན། ཞིང་ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མང་བའི་རང་བཞིན་ཡང་ས་ཁོངས་མི་འདྲ་བ་དང་བསྟུན་ནས་ཁྱད་པར་འབྱུང་ངེས་ཡིན་པ་དང་། བྱེད་ནུས་སོ་སོའི་དྲག་ཞན་གྱི་ཁྱད་པར་འབྱུང་ངེས་ཡིན། དཔེར་ན། ལྷོ་ནུབ་ཁ་སི་ཐེ་ས་ཁུལ་དུ་རི་བོ་མང་བ་དང་སྐྱེ་དངོས་ཐོན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པས། སྐྱེ་དངོས་ཐོན་རྫས་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་པར་དགེ་མཚན་ལྡན། གཞན་ཡང་མི་འབོར་བྱང་ཚད་ཀྱི་ཁྱད་པར་རང་བཞིན་དང་། མི་འབོར་འདུས་ཚད། དཔལ་འབྱོར་དང་རིག་གནས་འཕེལ་རྒྱས་ཆུ་ཚད་བཅས་ཀྱི་ཧེ་བག་ནི་ཞིང་ལས་ཀྱི་ནུས་མང་ས་ཁོངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཆགས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཡང་ཡིན། དེས་ཞིང་ལས་སྲིད་ཇུས་གཏན་འབེབས་དང་ཇུས་ཐག་གཅོད་སྐབས། ཞིང་ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མང་བའི་དངོས་ཡོད་གནས་པར་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་མ་ཟད། ད་དུང་དེའི་བར་སྟོང་གི་ཁྱད་པར་རང་བཞིན་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ན། ད་གཟོད་ཞིང་ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མང་པོ་འདོན་སྤེལ་གང་ལེགས་བྱེད་པར་ཕན་ཐོགས་ཡོད།
5_4
གྱོང་གུན་འབྱུང་སླ་བ་དང་དཀའ་ངལ་ཆེ་རུ་འགྲོ་བ།
ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་རྩ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ནི་རང་བྱུང་ཐོན་སྐྱེད་བསྐྱར་མ་དང་དཔལ་འབྱོར་ཐོན་སྐྱེད་བསྐྱར་མ་མཉམ་དུ་འདྲེས་ཡོད་པ་དེས་ཞིང་ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མང་བའི་ནུས་པ་ཆེ་ཆུང་དང་དྲག་ཞན་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་འགུལ་སྐྱོད་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་བའི་དབང་གིས་འགྱུར་ལྡོག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། སྤྱིའི་ཁྱད་ཆོས་ནི་གཏོར་བཤིག་གཏོང་སླ་བ་དང་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་དཀའ་བ་དེ་རེད། དཔེར་ན། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ཁྲོད་ཀྱི་ཤིང་སྡོང་དང་རྩྭ་སོགས་སྔོ་ཁེབས་ལ་གཏོར་བརླག་ཐེབས་སླ་བ་དང་སླར་གསོ་བྱེད་ཁག་པོ་ཡོད། དེའི་རྩ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ནི་ཞིང་ལས་བྱེད་སྒོའི་ཁྲོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་དང་ཁོར་ཡུག་གྲུབ་པའི་དུས་འཁོར་རིང་བ་དང་། མ་དངུལ་འཇོག་གྲངས་མང་བ་དང་། མིའི་རིགས་ཀྱི་མི་སྒེར་དང་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་དུས་ཐུང་ཅན་དང་། དེ་བཞིན་ཞིང་ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མང་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཕྱི་རོལ་རང་བཞིན་དང་སྤྱི་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལས་བྱུང་བ་རེད། དེར་བརྟེན་ངེས་པར་དུ་ཞིང་ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མང་བའི་སློབ་གསོ་དང་དྲིལ་བསྒྲགས་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་ཞིང་ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མང་བའི་རང་བཞིན་ལ་གཅེས་སྤྲས་དང་སྲུང་སྐྱོང་ལྡབ་འགྱུར་བྱེད་དགོས།
5_5
བྱེད་ལས་ལ་ཕོ་མོའི་རང་བཞིན་དང་མངོན་མེད་རང་བཞིན་ལྡན།
བྱེད་ལས་རིང་ལུགས་གྲུབ་མཐའི་འཐུས་ཚབ་མི་སྣ་མོ་ཏུན་གྱིས་བྱེད་ནུས་ལ་དྲང་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེད་ལས་དང་ལྡོག་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེད་ལས་དང་། མངོན་གསལ་གྱི་ནུས་པ། མི་མངོན་པའི་བྱེད་ལས་བཅས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཡོད་པར་འདོད། བྱེད་ནུས་དངོས་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་ལས་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཁག་ལུགས་མཐུན་གྱིས་སྡེབ་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། སྐྱེ་ལྡན་མ་ལག་ཅིག་གྲུབ་པ་དང་། འཁོར་རྒྱུག་བཟང་པོ་བྱུང་བ་ལས་མངོན་པའི་བྱེད་ལས་ལ་ཟེར། ལྡོག་པའི་བྱེད་ལས་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཅིག་གམ་ཁ་ཤས་ལ་ཆག་སྐྱོན་བྱུང་ནས་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོའི་བར་མཐུན་སྦྱོར་མ་བྱུང་བ་དང་། འཁོར་རྒྱུག་ངན་པ་བྱུང་བ་ལས་མངོན་པའི་བྱེད་ལས་ཏེ། དཔེར་ན། མི་འཕར་བ་དང་། རྨོ་འདེབས། ནགས་ཚལ་ཕྱིར་འཐེན། སྐྱེ་ཁམས་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བ་སོགས་ཡིན། མངོན་གསལ་ནུས་པ་ཞེས་པ་ནི་མི་རྣམས་ཀྱིས་ངོས་འཛིན་ཐུབ་པའམ་ཡང་ན་རེ་སྒུག་བྱེད་ཐུབ་པ། མངོན་གསལ་གྱིས་མངོན་ཐུབ་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་མཇུག་འབྲས་ལ་ཟེར། དཔེར་ན་ངེས་པར་དུ་གྲངས་ཚད་ངེས་ཅན་གྱི་གཞི་རྩའི་ཞིང་ས་ཡོད་ན་ད་གཟོད་འབྲུ་རིགས་བདེ་འཇགས་ཁག་ཐེག་བྱེད་ཐུབ་པ་སོགས་ཡིན། མི་མངོན་པའི་ནུས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཤེས་རྟོགས་མ་བྱུང་བའམ་ཡང་ན་རེ་སྒུག་བྱས་མེད་པ་དང་མངོན་གསལ་གྱིས་མངོན་མེད་པའི་ནུས་པ་ལ་ཟེར། དཔེར་ན། ཞིང་ལས་རིག་གནས་ཀྱིས་མིའི་རིགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པ་དང་། ཞིང་ལས་རིག་གནས་ལས་བྱུང་བའི་ཡུལ་སྐོར་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རིན་ཐང་སོགས་ཡིན། ཞིང་ལས་ནུས་པའི་ཕོ་མོའི་རང་བཞིན་གྱིས་ཞིང་ལས་ཀྱི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཞིང་ལས་ནུས་པའི་མངོན་མེད་རང་བཞིན་གྱིས་ཞིང་ལས་ནུས་པ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པའི་དཀའ་ངལ་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད།
དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ།