ཐོན་ཧྥེང་ནི་ཞ་ཧྲང་སྐབས་སུ་ཅིན་ཀྲོའུ་ཡི་མངའ་ཁོངས་ཡིན།
ཆིན་གྱི་དུས་སུ། ཧོང་ཀང་ནི་ནན་ཅུན་ཡིན།
རྒྱལ་ཁབ་གསུམ་གྱི་སྐབས་སུ། ཧོང་ཀང་ལ་ཞི་ལིང་ཞི་དབྱང་རྫོང་ཟེར།
ཞི་ཅིན་གྱི་སྐབས་སུ། མིང་ལ་ཧེང་ཀྲོའུ་ཞེས་བཏགས།
སུའེ་ཁའེ་ཧོང་ཁྲི་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་པར་ཧེང་ཀྲོའུ་ནི་ཧོང་ཀྲོའུ་རུ་བསྒྱུར་པ་དང་། ནན་ཨན་ནི་ཧོང་ཀང་དུ་བསྒྱུར། ཧོང་ཀྲོའུ་མཁར་གྱི་ཤར་ངོས་སུ་ཧོང་ཀང་ཧྲན་ཡོད་པས་མིང་དེ་ལྟར་བཏགས།
“ཐོན་ཧྥེང”ནི་ས་མིང་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཐོག་མར་སུང་རྒྱལ་རབས་བྱང་མའི་ས་ཁམས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དེབ《ཡོན་ཧྥེང་ཅིའུ་ཡོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས》ཞེས་པའི་ནང་བྱུང་བ་རེད།
མིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ཧོང་ཀང་རྫོང་ནི་ཧོང་ཀྲོའུ་ཧྥུ་ཡི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་དང་། མིང་ཆིང་གི་རྗེས་སུ། མངའ་ཁོངས་ནང་གི་ཐོན་ཧྥེང་ས་ཁོངས་ནི་ཧོང་ཀང་རྫོང་ལ་གཏོགས་པ་ཡིན།
སྤྱི་ལོ1949ལོར། ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དབུ་བརྙེས་རྗེས། མངའ་ཁོངས་ཡོངས་རྫོགས་བཅིངས་འགྲོལ་བྱས་པ་དང་། ཧོང་ཀང་རྫོང་གིས་ཐོན་ཧྥེང་གྲོང་རྡལ་བཙུགས།
སྤྱི་ལོ1996ལོའི་ཟླ5པའི་ཚེས18ཉིན། ཧོང་ཀང་རྫོང་གིས་ཆུས་དང་རྫོང་སོ་སོར་བསྐྱངས་པ་དང་། ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་དངོས་སུ་བཙུགས།
སྤྱི་ལོ2019ལོའི་ཟླ4པའི་ཚེས29ཉིན་ཧུའུ་པེ་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་རྫོང་དབུལ་པོ་ནས་ཕྱིར་འཐེན་བྱ་རྒྱུའི་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་རེད།
སྤྱི་ལོ2018ལོ་བར་ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་ཁོངས་གཏོགས་སུ་གྲོང་རྡལ8དང་ཤང2 གཞན་ཡང་ཞིང་ར2བཙུགས་ཡོད། ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་ནི་ཐོན་ཧྥེང་གྲོང་རྡལ་གྱི་མི་དམངས་ལམ་ཨང1པོ་རུ་བཅའ་སྡོད་བྱས་ཡོད།
ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་ནི་ཧུའུ་པེ་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཤར་རྒྱུད་དང་། ཏཱ་པའེ་རི་བོའི་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱུད་ཀྱི་ཏ་ཆི་རི་བའི་ལྷོ་འདབས། འབྲི་ཆུའི་དབུས་རྒྱུད་ཀྱི་བྱང་ངོགས་སུ་གནས་ཡོད། ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་གྱི་ཤར་ཕྱོགས་ནི་པ་ཧོ་དང་འབྲེལ་ཞིང་། ནུབ་ཕྱོགས་ནི་ཅུས་ཧྲུའེ་དང་ཧྲ་ཧོ། བྱང་ཕྱོགས་ནི་ཏ་ཆི་ཧྲན། ལྷོ་ཕྱོགས་ནི་འབྲི་ཆུ་དང་ཨེ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་དང་། ཝུའུ་ཧན་གྲོང་ཁྱེར་ཞིན་ཀྲོའུ་ཆུས། ཧོང་ཀང་གྲོང་ཁྱེར་ཧོང་ཀྲོའུ་ཆུས། ཆི་ཧྲུའེ་རྫོང་། ལུའོ་ཐེན་རྫོང་། མ་ཁྲེང་གྲོང་ཁྱེར་བཅས་དང་འབྲེལ་ཡོད་པ་ཡིན། ཤར་གྱི་གཞུང་ཐིག114°47'—115°14'དང་། བྱང་གི་འཕྲེད་ཐིག30°35'—30°54'བར་ཡིན་ལ། སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྟོང་སྨི་གྲུ་བཞི་མ833.11ཡོད།
ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་ནི་ཏཱ་པའེ་རི་བོའི་ལྷོ་ངོས་ཀྱི་རི་མ་ཐང་ནས་འབྲི་ཆུའི་བདས་བསགས་བདེ་ཐང་གི་བར་བརྒལ་གྱི་ས་ཆར་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ས་བབ་ནི་བྱང་ཤར་ནས་ལྷོ་ནུབ་ཏུ་གསེག་ཡོད། བྱང་ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་ཏ་ཆི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་རི་རྩེ་གཙོ་བོར་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་མཐོ་ཚད་སྨི1040.8ཡོད་པ་དེ་ལྷོ་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་རིམ་གྱིས་ཇེ་དམའ་ཡིན་པ་དང་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་མཐོ་ཚད་སྨི100ཡི་གཡས་གཡོན་ཡིན། རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་མཐོ་ཚད་སྨི50ཡས་མས་ཀྱི་བདེ་ཐང་ནི་གཙོ་བོ་གཙང་པོའི་འགྲམ་རྒྱུད་དང་ཅུས་ཧྲུའེ་རྒྱུད་ཡོད།
ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་ནི་ཚ་ཁུལ་ཕལ་བའི་བརླན་གཤེར་གནམ་གཤིས་ཁུལ་ཡིན་པ་དང་། ལོ་རེའི་ཆ་སྙོམས་དྲོད་ཚད16.8℃ཡིན། ཟླ་དང་པོའི་ཆ་སྙོམས་དྲོད་ཚད3.9℃ཡིན་པ་དང་། ཟླ་བདུན་པའི་ཆ་སྙོམས་དྲོད་ཚད29.3℃ཡིན། ལོ་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཆར་ཆུ་འབབ་ཚད་ཧའོ་སྨི1233ཡིན།
སྤྱི་ལོ2017ལོའི་ལོ་མཇུག་བར་ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་དུ་དུད་ཚང་བསྡོམས་འབོར130587ཡོད་པ་དང་མི་འབོར་བསྡོམས371286ཡོད་པ་རེད། སྤྱིའི་མི་འབོར་ཁྲོད་ཕོ་མོའི་དབྱེ་བ་ལྟར་དབྱེ་ན། སྐྱེས་པའི་མི་འབོར195893དང་། བུད་མེད་ཀྱི་མི་འབོར175393ཡོད། མི་འབོར་གྱི་ཕོ་མོའི་བསྡུར་ཚད111.7:100ཡིན། ཐེམ་ཐོའི་ངོ་བོར་གཞིགས་ནས་དབྱེ་ན་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་མི་འབོར52880 གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མི་འབོར318406 གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་བསྡོམས་འབོར་ཁྲི18.78བཅས་ཡོད་པ་རེད། སྤྱིའི་མི་འབོར་ཁྲོད་ལོ18མན་གྱི་མི་འབོར61267དང་། ལོ18ནས35བར་གྱི་མི་འབོར98673 ལོ35ནས60བར་གྱི་མི་འབོར132178 ལོ60ཡན་གྱི་མི་འབོར79168བཅས་ཡོད་པ་རེད། ལོ་ཧྲིལ་པོར་སྐྱེས་པའི་མི་འབོར4481ཡོད་པ་དང་། ཤི་བའི་མི་འབོར1694ཡོད། མི་འབོར་རང་བྱུང་འཕར་ཚད་སྟོང་ཆའི7.4%ཟིན་ཡོད།
སྤྱི་ལོ2017ལོར་ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་གིས་ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར(GDP)སྒོར་དུང་ཕྱུར101.71ཡིན་པ་དེ་བསྡུར་གཞི་ཡོད་པའི་རིན་གོང་ལྟར་བརྩིས་ན་ལོ་གོང་མ་ལས་7.5%འཕར་ཡོད། དེའི་ནང་ཐོན་ལས་དང་པོའི་འཕར་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར16.9ཡིན་པ་དེ་དུས་མཚུངས་ལས4.1%འཕར་བ་དང་། ཐོན་ལས་གཉིས་པའི་རིན་ཐང་འཕར་མ་སྒོར་དུང་ཕྱུར62.72ཡིན་པ་དེ་དུས་མཚུངས་ལས8.4%འཕར་བའི་ནང་བཟོ་ལས་ཀྱི་རིན་ཐང་འཕར་མ་སྒོར་དུང་ཕྱུར23.86ཟིན་པ་དེ་དུས་མཚུངས་ལས8.8%འཕར། ཐོན་ལས་གསུམ་པའི་འཕར་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར22.06ཡིན་པ་དེ་དུས་མཚུངས་ལས7.9%འཕར་ཡོད། ཐེངས་གསུམ་གྱི་ཐོན་ལས་གྲུབ་ཆ་དེ་ལོ་གོང་མའི20.0:55.6:24.4ནས16.6:61.7:21.7བར་ལེགས་སྒྲིག་བྱས་ཡོད།
སྤྱི་ལོ2017ལོར་ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་གི་ཁེ་ལས32ཀྱིས་མཐོ་སློབ་ཚན་ཞིབ་ཁང་དང་མཉམ་དུ་ཐོན་སློབ་ཞིབ་གསུམ་གྱི་མཉམ་ལས་སྤེལ་ནས་མཉམ་ལས་རྣམ་གྲངས22སྤེལ་བ་དང་། ཁེ་ལས་ཀྱི་ལག་རྩལ་དཀའ་གནད16ཐག་གཅོད་བྱས། ཐོན་རྫས་གསར་པ9གསར་སྤེལ་བྱས་པ་དང་། ལག་རྩལ་གྱི་དཀའ་གནད16སེལ་བ། ཚན་རྩལ་གྲུབ་འབྲས11ཁྱབ་གདལ་བེད་སྤྱོད་བཅས་བྱས་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་རིམ་པའི་ཚན་རྩལ་ཡར་ཐོན་བྱ་དགའ2འདུན་ཞུ་བྱས་པ་དང་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཤེས་བྱའི་བདག་དབང་དཔེ་སྟོན་ཁེ་ལས2དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐོ་གསར་ལག་རྩལ་ཁེ་ལས4གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་རེད། གསར་གཏོད་ཀྱི་ཁེ་བེད་བདག་ཐོབ་རེ་ཞུ68ལེགས་སྒྲུབ་བྱས་པ་རེད། རིམ་པ་ཁག་དང་རིགས་ཁག་གི་ཚན་རྩལ་འཆར་གཞི་ཁག4ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུའི་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་པ་དེར་རྣམ་གྲངས་ཁག4བཙུགས་པའི་ནང་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཚན་རྩལ་ཆེད་དམིགས་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་ཁག1ཡོད།
སྤྱི་ལོ2017ལོའི་ལོ་མཇུག་བར་ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་དུ་རིགས་ཁག་གི་སློབ་གྲྭ63ཡོད་པའི་ནང་སློབ་འབྲིང་དཀྱུས་མ18དང་། སློབ་ཆུང44 ལས་རིགས་སློབ་འབྲིང1 བུ་བཅོལ་ཁང46བཅས་ཡོད་པ་རེད། རྫོང་དེ་ཡོངས་སུ་སློབ་ལོ་དང་པོའི་སློབ་གྲྭར་འགྲོ་མུས་ཀྱི་སློབ་མ26855ཡོད་པའི་ནང་སློབ་འབྲིང་དཀྱུས་མའི་སློབ་མ9865དང་། སློབ་ཆུང་གི་སློབ་མ16240 ལས་རིགས་སློབ་འབྲིང་གི་སློབ་མ750 བུ་བཅོལ་ཁང་དང་སློབ་ཞུགས་གོང་གི་འཛིན་གྲྭ10072བཅས་ཡོད་པ་རེད། རྫོང་ཡོངས་སུ་ཆེད་བསྐོས་དགེ་རྒན2199ཡོད་པའི་ནང་སློབ་འབྲིང་དཀྱུས་མའི་སློབ་མ1016དང་། ལས་རིགས་སློབ་འབྲིང་གི་སློབ་མ48 སློབ་ཆུང་གི་དགེ་རྒན1135བཅས་ཡོད། སློབ་ཆུང་གི་སློབ་ལོ་རན་པའི་མི་འབོར་སློབ་གྲྭར་ཞུགས་ཚད100%དང་། དམའ་རིམ་སློབ་འབྲིང་གི་སློབ་ཐོན་སློབ་མ་སློབ་རིམ་འཕར་ཚད99% ལོ་དགུའི་འོས་འགན་སློབ་གསོ་ལེགས་སྒྲུབ་ཐུབ་ཚད100%བཅས་ཡིན།
སྤྱི་ལོ2017ལོར་ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་གིས་ཞིང་པའི་ལུས་རྩལ་ལུས་སྦྱོང་སྒྲིག་བཀོད་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་པའི་ལས་དོན་སྤེལ་བ་དང་ཡོངས་ཁྱབ་ཞིབ་བཤེར་བྱས་པ་བརྒྱུད་རྫོང་ཡོངས་ཀྱི་ལུས་རྩལ་ལུས་སྦྱོང་སྒྲིག་བཀོད་ཀྱི་གྲངས་འབོར་དང་། གྲུབ་ཆ། ཁྱབ་ཚུལ། བེད་སྤྱོད་བཅས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་མཐིལ་རྟོགས་བྱས་པ་རེད། མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི100བཏང་ནས་གྲོང་ཚོ་རིམ་པའི་ལུས་རྩལ་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་ཐད་སྤྱད་པ་རེད། ཁྱོན་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི7400བཏང་བ་དང་འཛུགས་སྐྲུན་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ12.5ཡོད་པའི་རྫོང་གི་ལུས་རྩལ་ཁང(ལུས་སྦྱོང་ལྟེ་གནས)གི་ལས་གྲྭ་གཙོ་བོ་ལས་མཇུག་འགྲིལ་བ་རེད།
སྤྱི་ལོ2017ལོའི་ལོ་མཇུག་བར་ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་ཡོངས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་གཞི24ཡོད་པའི་ནང་སྨན་ཁང4དང་། འཕྲོད་བསྟེན་ཁང12 བུད་མེད་དང་ཕྲུ་གུའི་འཕྲོད་སྦྱོར་ཁང(ས་ཚིགས)1 ནད་ཡམས་སྔོན་འགོག་ཚོད་འཛིན་དང་བཅོས་སྐྱོང་ལྟེ་གནས1བཅས་ཡོད་པ་རེད། འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་གཞིའི་ནད་ཁྲི1776ཡོད་པའི་ནང་སྨན་ཁང1286དང་། འཕྲོད་བསྟེན་ཁང500 མི་སྟོང་རེར་ནད་ཁྲི5.13བཅས་ཡོད། འཕྲོད་བསྟེན་ལག་རྩལ་མི་སྣ1388ཡོད་པའི་ནང་ལས་གཉེར་སྨན་པ་དཀའ་བཅུ་པ་དང་ལས་གཉེར་ལས་རོགས་སྨན་པ575ཡོད་པ་དང་། ཐོ་འགོད་བྱས་པའི་ནད་གཡོག་པ740ཡོད། མི་སྟོང་རེར་འཕྲོད་བསྟེན་ལག་རྩལ་མི་སྣ4.01ཡོད་པ་དང་། དེའི་ནང་མི་སྟོང་རེར་སྨན་པ1.66ཡོད། རྫོང་ཡོངས་ཀྱི་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མཉམ་ལས་སྨན་བཅོས་གསར་པའི་ནང་ཞུགས་མཁན་མི་གྲངས293014ཡོད། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགན་སྲུང་། སྤྱི་ལོ2017ལོའི་ལོ་མཇུག་བར་ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་གི་སྤྱི་ཚོགས་གྲོང་རྡལ་ཁེ་ལས་ཀྱི་ལས་བཟོའི་རྒན་གསོ་དང་། སྨན་བཅོས། ལས་ཤོར་འགན་བཅོལ་བཅས་ནང་ཞུགས་མཁན་མི་གྲངས་28976དང་། 16339 7500བཅས་སོ་སོར་ཡོད་པ་རེད། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་རྒན་གསོའི་འགན་བཅོལ་ནང་ཞུགས་མཁན་མི་གྲངས229917ཡོད།
སྤྱི་ལོ2017ལོར་ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་གི་ཁོར་ཡུག་སྦགས་བཙོག་བཅོས་སྒྲིག་ཐད་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི11716.86བཏང་བ་དང་། འཚོ་བའི་བཙོག་ཆུ་གཙང་སེལ་བྱེད་ཚད80%ཟིན་ཡོད། འཚོ་བའི་གད་སྙིགས་གནོད་མེད་གཙང་སེལ་བྱེད་ཚད95%ཟིན་པ་དང་། བཟོ་ལས་ཀྱི་བཙོག་ཆུ་འབུད་གཏོང་ཚད་གཞི་ལོན་ཚད90.5%ཟིན་ཡོད། བཟོ་ལས་ཀྱི་དུ་ཐལ་འབུད་གཏོང་ཚད་ལོན་ཚད93.4%ཟིན་པ་དང་། བཟོ་ལས་ཀྱི་སྲ་གཟུགས་ཟོག་རོ་ཕྱོགས་བསྡུས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཚད100%ཟིན་ཡོད།
སྤྱི་ལོ2017ལོར་ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་དུ་འགྲིམ་འགྲུལ་ལས་འཛོལ་ཐོན་གྲངས2965ཡོད་པ་དེ་ལོ་གོང་མ་ལས0.5%འཕར་བ་དང་། མི15ཤི་བ། འགྲིམ་འགྲུལ་ལས་འཛོལ་གྱི་གྱོང་གུན་སྒོར་ཁྲི900ལྷག་ཡིན། མེ་སྐྱོན་ལས་འཛོལ་ཐོན་གྲངས114དང་། མི་གྲངས0ཤི་བ། མེ་སྐྱོན་གྱི་གྱོང་གུན་སྒོར་ཁྲི47.24ཡིན། བཟོ་གཏེར་ཁེ་ལས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ལས་འཛོལ་ལས་མི3ཤི་བ་རེད།
སྤྱི་ལོ2017ལོར་ཐོན་ཧྥེང་རྫོང་གི་ལོ་ཧྲིལ་པོའི་ཉེས་དོན་གྱོད་གཞི829ཐོ་འགོད་བྱས་པ་དེ་ལོ་གོང་མ་ལས26.8%ཆག་ཡོད།
སྤྱི་ལོ2018ལོའི་ཟླ9པའི་ཚེས25ཉིན་ཚོང་དོན་པུའུ་ཡི“སྤྱི་ལོ2018ལོའི་དྲ་ཐོག་ཚོང་དོན་གྲོང་གསེབ་ཏུ་ཁྱབ་གདལ་གཏོང་བའི་ཕྱོགས་བསྡུས་དཔེ་སྟོན་རྫོང”གི་གཟི་བརྗིད་མཚན་སྙན་ཐོབ།
སྤྱི་ལོ2019ལོའི་ཟླ3པར་ཁག་དང་པོའི་གསར་བརྗེའི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོང་བེད་སྤྱོད་གློག་བརྙན་དབྱེ་འབྱེད་རྫོང་གི་མིང་ཐོའི་ནང་ཚུད།