ཞ(སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི2070ལོ་ནས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི1600ལོའི་བར)ནི་ཧོ་ནན་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས།
ཧྲང(སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི1600ལོ་ནས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི1046ལོའི་བར)ཐོག་མར་ཧུའོ་དབྱི་ཡིན་པ་དང་། རྗེས་སུ་རྒྱལ་ཕྲན་ཧུའོ་གོ་ཡིན་ཞིང་། དེའི་མངའ་འོག་ཏུ་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཧྥུ་ཉིའུ་ཧྲན་རི་བོ་དང་། ཤར་དུ་ཡུས་ཀྲོའུ། ནུབ་ཏུ་དབྱི་རྫོང་། བྱང་དུ་ཏེང་ཧྥེང་བཅས་ཡོད། ཧོ་ནན་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས།
ཀྲོའུ་རྒྱལ་རབས་ནུབ་མའི་དུས་སུ(སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི1046ལོ་ནས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི771ལོའི་བར)ཧོ་རྒྱལ་ཁབ་ནི་སྔར་བཞིན་རྒྱལ་ཕྲན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མངའ་འོག་ཡིན་ལ།ལོ་རྟགས་ཏུང་ཏུའུ་ཝང་ཆན་ཡིན། ཁྲེང་ཀོན་ཞིའུ་རྫོང་ནས་རུའུ་ཡོན་རྫོང་བར་གནས་སྤོ་རྒྱུ་དང་རུའུ་ཡོན་རྫོང་མི་དགོས་པར་བཟོས། རུའུ་ཀྲོའུ་དེ་ཞང་ཁྲེང་ཅུན་དུ་བསྒྱུར་རྒྱུ་དང་། ཀྲི་ཁྲེང་ཞིའུ་རྫོང་ནི་ཞིའུ་དང་། ལིའང་། དབྱང་ཀྲའེ། ཏུང་རུའུ་ཡོན། རུའུ་ནན། ལུའུ་། ཁྲེང་བཅས་རྫོང་བརྒྱད་ཀྱིས་བགོས།
རྒྱལ་རབས་ལྔ་ཡི་སྐབས་སུ་རུའུ་ཀྲོའུ་སྔ་གཞུག་ཏུ་ལིའང་དང་ཐང་། ཅིན། ཧན་བཅས་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་སུ་ལོག་པ་དང་། དེ་དག་གི་ལམ་ལུགས་ནི་སྔར་བཞིན་དམག་དོན་གྱི་གནད་ཆེ་ས་ཡིན།
ཀྲོའུ་ཞན་ཏེ་ལོ་གསུམ་པ(སྤྱི་ལོ956ལོར)ལིན་རུའུ་རྫོང་ཞེས་པ་ལིན་རུའུ་གྲོང་རྡལ་དུ་བསྒྱུར་ཞིང་། ལིའང་རྫོང་དུ་བསྐྱོད་པ་དང་། རུའུ་ཀྲོའུ་ཡི་རྫོང་དྲུག་གི་ཁོངས་སུ་གཏོགས།
སུང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་རུའུ་ཀྲོའུ་ཡི་སྒྲིག་གཞི་སྔར་བཞིན་ཐང་གི་ལམ་ལུགས་ལ་འཇབ་རྒོལ་བྱས་ཤིང་། སྤྱི་ལོ1105ལོར་ཡན་རྫོང་གི་ཡན་ཁྲང་ཧྥུ་ལ་དབང་།
སྤྱི་ལོ1115ལོར་རུའུ་ཀྲོའུ་ནི་སྐམ་དམག་དང་མཚོ་དམག་གི་དུས་ཚིགས་སུ་འཕར་བ་དང་། དེ་ནི་ཅིན་ཞི་བྱང་ལམ་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཤིང་། དེ་ནི་ལེན་ལིའང་རྫོང་དང་། ཞང་ཁྲེང་། ཡེ་རྫོང་། ལུང་ཞིན། ལུའུ་ཧྲན་བཅས་རྫོང་ལྔ་ཡིན།
སྤྱི་ལོ1127ལོར་རུའུ་ཀྲོའུ་ཅིན་གྱིས་བཙན་བཟུང་བྱས། རུའུ་ཀྲོའུ་ནི་ནན་ཅིན་ལམ་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས།
སྤྱི་ལོ1207ལོར་རྫོང་གི་ཁོངས་སུ་ཞུས་ཀྲོའུ་གཏོགས་པ་དང་སྤྱི་ལོ1208ལོར་དབྱེ་ཡེ་ཡུས་ཀྲོའུ་རུ་གཏོགས།
སྤྱི་ལོ1271ལོར་ཧུའུ་པི་ལེས་ཡོན་རྒྱལ་རབས་བཙུགས་པ་དང་། དམག་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་ས་གནས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་ཆགས། རུའུ་ཀྲོའུ་ནི་ཧོ་ནན་འབྲི་ཆུའི་བྱང་རྒྱུད་ཀྱི་ཞིང་ཆེན་ནན་དབྱང་ཧྥུ་ཡི་མངའ་འོག་ཏུ་གཏོགས།
ཆིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱིས་མིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་པ་དང་། རུའུ་ཀྲོའུ་ཀྲི་ལི་ཀྲོའུ་ཡི་གོ་གནས་ལ་འགྱུར་བ་བྱུང་མེད་ཅིང་། ལུའུ་ཧྲན་དང་། པའོ་ཧྥེང་། ཡན་རྫོང་། དབྱི་དབྱང་བཅས་རྫོང་བཞི་ལ་སྣེ་ཁྲིད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
མིན་གོའི་སྲིད་ལོ་དང་པོ(སྤྱི་ལོ1912ལོར)རུའུ་ཀྲོའུ་ཁོངས་སུ་ཧོ་ལུའོ་ཏའོ་ཡིས་སྔར་བཞིན་རྫོང་བཞི་ལ་སྣེ་ཁྲིད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
སྤྱི་ལོ1947ལོར་ཧོ་ནན་ནུབ་རྒྱུད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ལྔ་པའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས།
སྤྱི་ལོ1954ལོའི་ཟླ10པར་ལུའོ་དབྱང་ས་ཁུལ་གྱི་མངའ་འོག་ཏུ་བསྒྱུར།
སྤྱི་ལོ1986ལོར་ས་ཁུལ་གྱི་སྒྲིག་གཞི་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་ཏེ། གྲོང་ཁྱེར(ས་གནས)གྱིས་དོ་དམ་བྱེད་པའི་རྫོང་ལག་བསྟར་དང་གྲོང་ཁྱེར་ཁོངས་ཕིན་ཞང་ཧྲན་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསྒྱུར།
སྤྱི་ལོ1993ལོར་ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་འབྱེད་ཀྱི་དམིགས་བསལ་ཚོད་ལྟའི་རྫོང(གྲོང་ཁྱེར)དང་། སྤྱི་ལོ 2001ལོར་ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་འཕེལ་རིམ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བའི་གཙོ་གནད་རྫོང(གྲོང་ཁྱེར)ཡིན།
སྤྱི་ལོ2004ལོར་ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་དཔལ་འབྱོར་དོ་དམ་རྒྱ་བསྐྱེད་པའི་རྫོང(གྲོང་ཁྱེར)དུ་གྱུར།
སྤྱི་ལོ2006ལོར་ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཕྱུགས་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་གཙོ་གནད་རྫོང(གྲོང་ཁྱེར)བཅས་ལ་བདམས་པ་རེད།
སྤྱི་ལོ2010ལོར་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་དང་ཞིང་ཆེན་འཕེལ་སྒྱུར་ཨུ་ལྷན་གྱིས་ཧོ་ནན་གྱི་ཞིང་ཆེན་ཐད་གཏོགས་དོ་དམ་ཚོད་ལྟའི་རྫོང་དང་གྲོང་ཁྱེར10ཡི་གྲས་སུ་གཏན་འཁེལ་བྱས།
སྤྱི་ལོ2014ལོའི་ཟླ1པོའི་ཚེས1ཉིན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཐད་སྐྱོང་སྒྲིག་སྲོལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་བྱས།
སྤྱི་ལོ2019ལོའི་ཟླ3པར་རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཁོངས་སུ་རྡོ་སོལ་རི་བོ་དང་། ཞི་ཨར་ཧི ཧྥིན་ཞའོ་ལམ། ཀྲུང་ལོའུ། རུའུ་ནན། ཙི་ཡུན་ལམ་བཅས་ཁྲོམ་ལམ་དྲུག་ཡོད། གཞན་ལིན་རུའུ་དང་། ཆུ་ཚན། མའོ་ཞ། དབྱང་ལོའུ། བསྐུར་རྫས། དབྱི་ཁྲོན། ཞའོ་ཐུན། ཤོག་བུ། ཏ་ཡུས། མི་མའོ། ལིན་ཐོའུ། ཅའོ་ཚུན། ཞ་ཏེན་བཅས་གྲོང་རྡལ13དང་། མ་ལིན་དང་ཝང་ཀྲའེ་སོགས་ཞང2ཡོད།
རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་ནི་ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་དབུས་ནུབ་རྒྱུད་དུ་གནས་པ་དང་། ས་ཁམས་གནས་ཚད་ནི་འཕྲེད་ཐིག་བྱང་མའི33°56′--34°20′དང་གཞུང་ཐིག་ཤར་མའི112°31′--113°07′བར་དུ་ཡོད། ཀྲེན་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་ལྷོ་ནུབ་ཀྱི་སྤྱི་ལེ124དང་ཕིང་ཏིང་ཧྲན་གྲོང་ཁྱེར་ནུབ་བྱང་གི་སྤྱི་ལེ75ཡི་སར་ཡོད། རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཤར་ངོས་སུ་ཡུས་ཀྲོའུ་དང་ཅཱ་རྫོང་གི་ས་མཚམས་སུ་འབྲེལ་བ་དང་། ལྷོ་ངོས་སུ་པའོ་ཧྥུང་དང་ལུའུ་ཧྲན་གྱི་ས་མཚམས། ནུབ་ངོས་སུ་རུའུ་དབྱང་དང་དབྱི་ཁྲོན་གྱི་འབྲེལ་མཚམས། བྱང་ངོས་སུ་ཏེང་ཧྥེང་བཅས་དང་འབྲེལ་ཡོད།
རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་ནི་དྲོད་འཇམ་སྐམ་སའི་རང་བཞིན་གྱི་དུས་རླུང་གནམ་གཤིས་ཡིན་པ་དང་། དུས་བཞི་ཁ་གསལ་བ། དཔྱིད་དུས་ཐན་པ་དང་ཆར་པ་ཉུང་བ། དབྱར་དུས་ཚ་བ་ཆེ་བ་དང་། ཆར་ཚད་གཅིག་སྡུད་ཡིན་པ། ཤར་ལྷོའི་རླུང་མང་བ། སྟོན་དུས་བསིལ་ཞིང་གནམ་གཤིས་དྭངས་པ། དགུན་དུས་གྲང་ངར་ཆེ་བས་གངས་ཆར་ཉུང་ཞིང་།ནུབ་བྱང་གི་རླུང་མང་། སྤྱི་ལོ1989ལོ་ནས་སྤྱི་ལོ2000ལོའི་བར་ལོ་རེའི་ཆ་སྙོམས་དྲོད་ཚད15℃དང་། ཆེས་མཐོ་བའི་དྲོད་ཚད40.7℃(སྤྱི་ལོ1992ལོའི་ཟླ6པའི་ཚེས9ཉིན )ཆེས་དམའ་བའི་དྲོད་ཚད-15.8℃(སྤྱི་ལོ1990ལོའི་ཟླ2པའི་ཚེས10ཉིན) ལོ་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་ཉི་འོད་ཕོག་པའི་དུས་ཚོད་ནི་ཆུ་ཚོད2258.8ཡིན་པ་དང་། ལོ་རེའི་ཆ་སྙོམས་སད་མེད་དུས་ནི་ཉིན226ཡིན། ལོ་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་ཆར་ཆུ་འབབ་ཚད་ཧའོ་སྨི606.5ཡིན་པ་དང་། ལོ་མང་ཤོས་ལ་ཧའོ་སྨི935.2(སྤྱི་ལོ2000ལོ)དང་། ལོ་ཉུང་ཤོས་ལ་ཧའོ་སྨི417.0(སྤྱི་ལོ1991ལོ)ཡིན།
རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་གཏེར་རྫས་ཐོན་ཁུངས་ཁྱོན་བསྡོམས་རིགས42རྩད་ཆོད་ཡོད། གཏེར་རིགས་གཙོ་བོ་ནི། རྡོ་སོལ་དང་། ཧ་ཡང་། ཟངས། ཞ་ཉེ། ཏི་ཚ། གསེར་སོགས་ཡོད། དེའི་ནང་རྡོ་སོལ་དེ་བས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་ཡོད་པས“ལེ་དབར་བརྒྱའི་རྡོ་སོལ་རྒྱ་མཚོ”ཞེས་བརྗོད་ཀྱིན་ཡོད། ས་འོག་ཚ་ནུས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་ཡོད་ཅིང་། རུའུ་ཀྲོའུ་ཆུ་ཚན་དུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ལིས་དང་། ཧྲེ། ཀྲེམ། ཀལ། ཝུ་བཅས་དང་པོན་སྐྱུར་ཡོ་རིགས། ཅུང་ཀུའེ་སྐྱུར་སོགས་ཚད་ཉུང་མ་རྒྱུ་དང་གཏེར་རྒྱུ50ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་དེ་དག་སྨན་བཅོས་དང་། ལུས་ཁམས་བདེ་སྲུང་། ཁྲུས་རྒྱག་པ། དྲོད་ལེན་པ། བཟོ་ལས་དང་ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་བཅས་རྒྱ་ཁྱབ་ངང་སྤྱོད་ཆོག་པ་དང་། དེ་ནི་ཕུགས་བསམ་གྱི་རང་བྱུང་ཚ་ཆུའི་ཐོན་ཁུངས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། རྒྱལ་ནང་གི་སྨན་བཅོས་རིན་ཐང་ཅུང་མཐོ་བའི་ཚ་བ་ཆེ་བའི་མཉམ་བསྲེས་གཏེར་ཆུ་ཞིག་ཡིན། ཧ་ཡང་ས་དང་། ཨར་འདམ་ཐལ་རྡོ། གསོག་ཚད་བཅས་ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་དུ་གོ་གནས་གལ་ཆེན་བཟུང་ཡོད།
རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ས་ཁོངས་ཀྱི་ཆུའི་ཐོན་ཁུངས་ལོ་མང་ཆ་སྙོམས་སྨི་རྒྱ་དཔངས་གྲུ་བཞི་དུང་ཕྱུར2.92ཡོད་པ་དང་ས་འོག་ཆུ་སྨི་རྒྱ་དཔངས་གྲུ་བཞི་མ་དུང་ཕྱུར1.31ཙམ་ཡོད།
སྤྱི་ལོ2016ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཡོངས་ཀྱི་མི་འབོར་ཁྲི108.36ཡོད་པ་དང་རྒྱུན་སྡོད་མི་འབོར་ཁྲི93.60ཡོད། ཕྲུ་གུ་སྐྱེ་ཚད13.5‰ དང་ཤི་ཚད7.1‰ རང་ཤུགས་སུ་འཕར་ཚད6.4‰ཡིན། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཚད་བརྒྱ་ཆའི43.31ཡོད། སྤྱི་ལོ2018ལོར་ལོ་མཇུག་ཏུ་གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཡོངས་ཀྱི་མི་འབོར་ཁྲི109.64ཡོད་པ་དང་རྒྱུན་སྡོད་མི་འབོར་ཁྲི96.84ཡོད་པ་རེད། ཕྲུ་གུ་སྐྱེ་ཚད12.3 ཤི་ཚད6.84‰ རང་བྱུང་འཕར་ཚད5.46‰ཟིན་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཚད་བརྒྱ་ཆའི47.24ཟིན་ཏེ་ལོ་གོང་མ་དང་བསྡུར་ན་བརྒྱ་ཆའི་གཞི་གྲངས1.99འཕར་ཡོད།
རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཧུའེ་རིགས་དང་། མན་ཇུ་རིགས། སོག་རིགས་སོགས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས22ཀྱིས་གྲུབ་ཡོད་པ་དང་། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་མང་ཚོགས4057ཡོད་པའི་ནང་ཧུའེ་རིགས་མི་འབོར3689ཡོད་པ་དེས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྤྱིའི་མི་འབོར་གྱིས91%བཟུང་ཡོད། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྡོད་གནས་ལ“ཁ་ཐོར་ཆེ་བ་དང་འདུས་སྡོད་ཆུང་བའི”ཁྱད་ཆོས་མངོན་ཡོད། གཙོ་བོ་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་ཤང་གྲོང་བརྒྱད་དང་ཁྲོམ་གཞུང་གི་སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་དགུ་ལ་ཁྱབ་ཡོད།
སྤྱི་ལོ2013ལོར་རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་ལ་སྒོར་ཁྲི3316636ཡོད་པ་དེ་ལོ་གོང་མ་ལས8.0%འཕར་ཡོད། ཐོན་ལས་དང་པོའི་འཕར་ཐང་སྒོར་ཁྲི389530དང་། ཐོན་ལས་གཉིས་པའི་འཕར་ཐང་སྒོར་ཁྲི1771072 ཐོན་ལས་གསུམ་པའི་འཕར་ཐང་སྒོར་ཁྲི1156034བཅས་ཡོད་པ་རེད། གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཡོངས་ཀྱི་ནོར་སྲིད་ཀྱི་སྤྱིའི་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི225761ཡོད་པ་དེ་ལོ་སྔོན་མ་ལས13.7%འཕར་ཡོད། ས་གནས་ཀྱི་སྤྱི་པའི་ནོར་སྲིད་སྔོན་རྩིས་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི168363ཡོད་པ་དེའི་ནང་ས་གནས་ཀྱི་ཁྲལ་བསྡུའི་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི110122ཡོད། ཁྲལ་བསྡུའི་ཡོང་འབབ་ཀྱིས་སྤྱི་པའི་ནོར་སྲིད་སྔོན་རྩིས་ཡོང་འབབ་ནང་བཟུང་བའི་བསྡུར་ཚད65.4%ཡོད། སྤྱི་ལོ2013ལོར་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་ས་གནས་སྤྱི་པའི་ནོར་སྲིད་སྔོན་རྩིས་གཏོང་སྒོ་སྒོར་ཁྲི325625ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བ་དང་གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཡོངས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་གྲོང་མི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་བཀོལ་སྤྱོད་ཆོག་པའི་ཡོང་འབབ་སྒོར19207.98ཡོད་པ་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཡོང་འབབ་ཁེ་གཙང་སྒོར10061.7ཡོད། སྤྱི་ལོ2016ལོའི་ལོ་ཧྲིལ་པོར་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར398.71ལེགས་གྲུབ་བྱུང་ནས9.5%འཕར་ཡོད། དེའི་ནང་ཐོན་ལས་དང་པོའི་འཕར་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར38.49ཟིན་ནས4.3%འཕར་བ་དང་། ཐོན་ལས་གཉིས་པའི་འཕར་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར180.17ཟིན་ནས8.5%འཕར་བ། ཐོན་ལས་གསུམ་པའི་འཕར་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར180.05ཟིན་ནས11.8%འཕར་ཡོད། ཐེངས་གསུམ་གྱི་ཐོན་ལས་གྲུབ་ཆ9.7:45.2:45.1ཡིན། མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་སྒོར42826ཡིན་ཞིང་། ལོ་གོང་མ་ལས་བརྒྱ་ཆའི9.4འཕར་ཡོད། སྤྱི་ལོ2018ལོར་ལོ་ཧྲིལ་པོར་གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཡོངས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར468.02ཟིན་པ་དེ་ལོ་གོང་མ་ལས8.5%འཕར་ཡོད། དེའི་ནང་ཐོན་ལས་དང་པོའི་འཕར་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར34.55ཟིན་ནས3.8%འཕར་བ་དང་། ཐོན་ལས་གཉིས་པའི་འཕར་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར187.08ཟིན་ནས9.9%འཕར་བ་དང་ཐོན་ལས་གསུམ་པའི་འཕར་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར246.39ཟིན་ནས8.2%འཕར་ཡོད། ཐེངས་གསུམ་གྱི་ཐོན་ལས་གྲུབ་ཚུལ་ནི7.4:40.0:52.6ཡིན། མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་སྒོར48913ཡིན་ཞིང་། ལོ་གོང་མ་ལས་བརྒྱ་ཆའི6.7འཕར་ཡོད།
རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སྔ་རྗེས་སུ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གྲོའི་ཚོང་འབྲུ་ཐོན་སྐྱེད་རྟེན་གཞིར་གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་དང་། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཤ་རིགས་ཐོན་སྐྱེད་སྟོབས་ཆེའི་རྫོང་དང་ཚོང་ཕག་ཐོན་སྐྱེད་རྟེན་གཞི། ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཤ་སྣག་ཕག་པ་དང་། ཚོང་ཟོག་སྒོ་ང་། བཤའ་ཕྱུགས། ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་འབྲོག་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གཙོ་གནད་གྲོང་ཁྱེར་དང་། ཕག་པ་གསོ་ཚགས་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་གྲས་བཅས་ཡིན་པ་རེད། སྤྱི་ལོ2013ལོར་གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཡོངས་ཀྱི་ཞིང་ནགས་འབྲོག་ཉ་བཅས་ཀྱི་རིན་ཐང་འཕར་མ་སྒོར་ཁྲི389530ཡོད། ལོ་ཧྲིལ་པོར་འབྲུ་རིགས་འདེབས་ཁྱོན་མུའུ1438485ཡོད་པ་དང་། སྣུམ་རྒྱུ་འདེབས་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི18.05ཡོད་པ། སྔོ་ཚལ་འདེབས་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི10.48ཡོད་པ། སྲིང་བལ་འདེབས་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི1.05ཡོད་པ་བཅས་རེད། འབྲུ་རིགས་ཀྱི་སྤྱིའི་ཐོན་ཚད་ཏུན452141ཡོད་པའི་ནང་དབྱར་འབྲུའི་ཐོན་ཚད་ཏུན219832དང་སྟོན་འབྲུའི་ཐོན་ཚད་ཏུན232309ཡོད། དཔལ་འབྱོར་སྐྱེ་དངོས་ནང་སྲིང་བལ་ཐོན་ཚད་ཏུན650དང་། སྣུམ་རྒྱུ་ཐོན་ཚད་ཏུན38809རྡོ་ཐ་ཐོན་ཚད་ཏུན5567བཅས་དང་སྔོ་ཚལ་ཐོན་ཚད་ཏུན299259ཡོད། ཕག་དང་ནོར་ལུག་གི་བྱ་རིགས་ཀྱི་སྤྱིའི་ཐོན་ཚད་ཏུན་ཁྲི8.81དང་། བྱ་སྒོང་གི་ཐོན་ཚད་ཏུན་ཁྲི6.15འོ་རིགས་ཀྱི་ཐོན་ཚད་ཏུན་ཁྲི4.20བཅས་རེད། སྤྱི་ལོ2013ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་ཞིང་ལས་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་སྤྱིའི་སྒུལ་ཤུགས་ཆན་ཝ་ཁྲི143.5ཟིན་པ་དང་། ཞིང་སྤྱོད་འདྲུད་འཐེན་འཕྲུལ་འཁོར་ཁྲི3.71ཡོད་པ། ཞིང་སྤྱོད་སྐྱེལ་འདྲེན་རླངས་འཁོར་ཁྲི2.97ཡོད་པ། གྲོང་གསེབ་ཏུ་གློག་སྤྱོད་ཚད་ཆན་ཝ་ཁྲི་29767ཡོད་པ་བཅས་རེད།
ཐོན་ལས་གཅིག་སྡུད་ཁུལ་ལ་སྔ་རྗེས་སུ་ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་ཤང་གྲོང་ཁེ་ལས་དཔེ་སྟོན་ཁུལ་དང་། ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁེ་ལས་འབྲིང་ཆུང་གི་ལས་གཏོད་རྟེན་གཞི། ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཐོན་ལས་གཅིག་སྡུད་ཁུལ180ཡི་གྲས། ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁག་གསུམ་པའི་འཁོར་སྐྱོད་དཔལ་འབྱོར་ཚོད་ལྟའི་གཅིག་སྡུད་ཁུལ་བཅས་སུ་མིང་བཏགས་ཡོད། སྤྱི་ལོ2013ལོར་གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཡོངས་ཀྱི་བཟོ་ལས་འཕར་ཐང་སྒོར་ཁྲི1650878ཡོད་པ་དེ་ལོ་གོང་མ་ལས6.7%འཕར་ཡོད། ལོ་ཧྲིལ་པོར་གཞི་ཁྱོན་ཡན་གྱི་བཟོ་ལས་ཁྲོད་ཀྱི་མདོག་ནག་ལྕགས་རིགས་བཙོ་སྦྱང་དང་གནོན་བཙིར་ལས་སྣོན་ལས་རིགས་ཀྱི་འཕར་ཐང་ལོ་གོང་མ་ལས29.2%ཆག་པ་དང་། ལྕགས་རིགས་མིན་པའི་གཏེར་དངོས་བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་ཀྱི་འཕར་ཐང་དུས་མཚུངས་ལས0.5%འཕར་བ། ཞིང་ཞོར་བཟའ་བཅའ་ལས་སྣོན་ལས་རིགས་ཀྱི་རིན་ཐང་འཕར་མ་དུས་མཚུངས་ལས1.0%ཆག་པ། རྡོ་སོལ་བསྲེགས་མ་བཟོ་བའི་ལས་རིགས་ཀྱི་འཕར་ཐང་དུས་མཚུངས་ལས0.5%འཕར་བ། རྡོ་སོལ་སྔོག་འདོན་དང་འཁྲུད་འདེམས་ལས་རིགས་ཀྱི་འཕར་ཐང་དུས་མཚུངས་ལས9.9%འཕར་བ། གློག་ཤུགས་དང་ཚ་ནུས་ཐོན་སྐྱེད་དང་མཁོ་སྤྲོད་ལས་རིགས་ཀྱི་འཕར་ཐང་དུས་མཚུངས་ལས5.5%འཕར་ཡོད། ཐོན་རྫས་གཙོ་བོའི་ཐོན་འབོར་ཁྲོད། ཨར་འདམ་ཐོན་ཚད་ཏུན་ཁྲི396.01དང་། སིང་ཕྱེ་ཐོན་ཚད་ཏུན་ཁྲི34.93ཀ་ར་གོ་རེ་ཐོན་ཚད་ཏུན་ཁྲི5.24ངར་ལྕགས་ལུགས་མའི་ཐོན་ཚད་ཏུན་ཁྲི9.32བཅས་རེད། ལོ་ཧྲིལ་པོར་ཚད་ལོན་ཡན་གྱི་བཟོ་ལས་ཁེ་ལས་ཀྱི་གཙོ་གཉེར་ལས་སྒོའི་ཡོང་འབབ་སྒོར་དུང་ཕྱུར245.22ཡོད་པ་དང་། ཁེ་སྤོགས་བསྡོམས་འབོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར8.57ཡོད་པ། གྱོང་གུན་ཕོག་པའི་ཁེ་ལས་ཀྱི་གྱོང་གུན་སྒོར་དུང་ཕྱུར་6.3ཡོད། ལོ་ཧྲིལ་པོར་བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་ཀྱི་འཕར་ཐང་སྒོར་ཁྲི120193བཅས་ཡོད།
རུའུ་ཀྲོའུ་ལ་གནའ་སྔ་མོ་ནས་བཟུང“ཚོང་པའི་འདུས་སྡོད་ཁུལ”ཞེས་འབོད་ཀྱི་ཡོད། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན་ནས་རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཚོང་དོན་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་དེ་བས་དར་རྒྱས་བྱུང་ཡོད། དེ་གར་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར2.6བཏང་ནས་བསྐྲུན་པའི་ཐེན་རུའེ་ཀྲུང་ཀྲོའུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསོལ་མགྲོན་ཁང་དང་། མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར2བཏང་ནས་བསྐྲུན་པའི་ཅིན་ཏིང་དུས་རབས་ཐང་ཆེན་། མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར1.2བཏང་ནས་བསྐྲུན་པའི་རུའུ་ཏུང་འཛུགས་སྐྲུན་རྒྱུ་ཆའི་ཁྲོམ་ར། མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར20ལྷག་ཙམ་བཏང་ནས་བསྐྲུན་པའམ་ཡང་ན་སྐྲུན་བཞིན་པའི་དེང་རབས་ཅན་གྱི་ཁུལ་ཆུང་18བཅས་ཡོད་པ་དང་། ཅིན་པོ་ཏ་དང་། ཏན་ཉི་སི། ཏེ་ཁེ་ཧྲི་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་གྲགས་ཅན་ཚོང་ལས་སྤུས་རྟགས་ཀྱང་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ངང་རུའུ་ཀྲོའུ་རུ་གཞིས་ཆགས་པ་རེད། རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་ད་དུང་ཀྲུང་གོའི(རྒྱལ་སྤྱིའི)རུའུ་དཀར་རིག་གནས་དུས་ཆེན་དང་ཀྲུང་གོའི་གཞས་གར་སྒྱུ་རྩལ་དུས་ཆེན་སོགས་རིག་གནས་བྱེད་སྒོ་གལ་ཆེན་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པའི་ངང་གཉེར་བ་རེད། རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་རུའུ་དཀར་ཡོལ་གསར་སྤེལ་ཀུང་སི་དང་རུའུ་དཀར་ཡོལ་ཞིབ་འཇུག་སུའོ50ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་དང་ལོར་རུའུ་དཀར་ཡོལ་ཁྲི200ལྷག་ཙམ་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་ཐོན་རྫས་རིན་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར2ཟིན་ནས་རྒྱལ་ཁབ་དང་ས་ཁུལ30ལྷག་ཙམ་ལ་ཐོན་རྫས་ཕྱིར་ཚོང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཆུ་ཚན་གྱི་རིག་གནས་ཐོན་ཁུངས་ཀྱང་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་གསར་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཁྱོན་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར26བཏང་བའི་ཆུ་ཚན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྲོ་གསེང་གནས་མཆོག་རྣམ་གྲངས་སྐྲུན་འགོ་ཚུགས་ཤིང་། ཁྱོན་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར38.6བཏང་བའི་ཆུ་ཚན་ལྟ་སྐོར་སྨན་བཅོས་བྱ་ཡུལ་གཙོ་བོ་སོགས་ཆུ་ཚན་རིག་གནས་གསར་སྤེལ་རྣམ་གྲངས་ཁག་གཅིག་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་ཡུལ་སྐོར་རིག་གནས་ཁྱད་ལྡན་གླིང་དེ་ཞིང་ཆེན་འཕེལ་སྒྱུར་ཨུ་ལྷན་གྱིས་ཞིང་ཆེན་དེ་ཡོངས་ཀྱི་ཞབས་ཞུའི་གླིང་ཁུལ30ཡི་གྲས་ཤིག་ཏུ་ཆོག་མཆན་སྤྲད་པ་རེད། ཆུ་ཚན་གྲོང་རྡལ་དེ་ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་གཅིག་སྡུད་ཁུལ་དུ་གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་རེད། སྤྱི་ལོ2013ལོར་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཛད་སྤྱོད་དངོས་རྫས་སིལ་ཚོང་བསྡོམས་འབོར་སྒོར་ཁྲི917268ཡོད་པ་རེད། གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཡོངས་ཀྱི་ཕྱིར་གཏོང་ནང་འདྲེན་གྱི་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་ཨ་སྒོར་ཁྲི2659ཟིན་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཚོང་པས་ཐད་ཀར་མ་དངུལ་ཨ་སྒོར་ཁྲི21314བཏང་ཡོད། ལོ་མཇུག་ཏུ་དངུལ་རྩའི་སྒྲིག་གཞིའི་མི་དམངས་ཤོག་སྒོར་གྱི་བཅོལ་དངུལ་ལྷག་གྲངས་སྒོར་ཁྲི1700285ཡོད་པ་དང་དངུལ་རྩའི་སྒྲིག་གཞིའི་མི་དམངས་ཤོག་སྒོར་གྱི་དངུལ་བུན་ལྷག་གྲངས་ཁག་སྒོར་ཁྲི་1167471ཡོད་པ་བཅས་རེད།
སྤྱི་ལོ2013ལོར་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་སུ་རིམ་པ་ཁག་དང་རིགས་ཁག་གི་སློབ་གྲྭ770ཡོད་པ་རེད། མཐོ་རིམ་སློབ་འབྲིང་དཀྱུས་མ6དང་སློབ་གྲྭར་ཡོད་པའི་སློབ་མ11385དགེ་རྒན་དང་ལས་བཟོ798ཡོད། སྤྱིར་བཏང་གི་དམའ་རིམ་སློབ་འབྲིང58དང་། སློབ་གྲྭར་ཡོད་པའི་སློབ་མ31495དང་། དགེ་རྒན་དང་ལས་བཟོ་བ2894བཅས་ཡོད། སློབ་ཆུང376དང་སློབ་གྲྭར་ཡོད་པའི་སློབ་མ10554དགེ་རྒན་དང་ལས་བཟོ་བ5064ཡོད་པ་རེད། དམིགས་བསལ་སློབ་གསོའི་སློབ་གྲྭ1དང་། སློབ་གྲྭར་ཡོད་པའི་སློབ་མ25དགེ་རྒན་དང་ལས་བཟོ་པ16 བུ་བཅོལ་ཁང་དུ་བྱིས་པ49933བཅས་ཡོད།
སྤྱི་ལོ2011ལོར་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་མཐོ་གསར་ལག་རྩལ་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཐོན་རྫས་རིན་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར45མངོན་འགྱུར་བྱུང་ཡོད། ཞིང་ལས་སྐྱེ་དངོས་གཙོ་བོའི་སོན་བཟང་ཁྱབ་ཚད99%ཡོད། ཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་ཀྱིས་དཔལ་འབྱོར་འཕར་རྒྱུར་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་ཚད58%ཡོད། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཚན་རྩལ་ཡར་ཐོན་ལ་དཔྱད་ཞིབ་བྱས་པ་བརྒྱུད་སྐབས་དྲུག་པར“རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཚན་རྩལ་ཡར་ཐོན་གྱི་སྔོན་ཐོན་རྫོང(གྲོང་ཁྱེར)གསུམ་བསྟུད་མར་ཐོབ་པ་དང་སྤྱི་ལོ2011ལོར་རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་ལ“ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཤེས་བྱའི་ཐོན་དབང་གི་ལེགས་ཆའི་ས་ཁོངས”ཀྱི་མཚན་སྙན་ཐོབ་པ་རེད། གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཡོངས་ཀྱི་ཁེ་ལས58ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་གསར་སྤེལ་སྒྲིག་གཞི་བཙུགས་པ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་སུ་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ལས་གྲྭའི་ལག་རྩལ་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས22ཡོད་པའི་ནང་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་ཁེ་ལས5དང་། ཚན་རྩལ་མི་སྣ10712འབྲིང་རིམ་དང་མཐོ་རིམ་ལག་རྩལ་མི་སྣ5977ཐད་ཀར་ཚན་ཞིབ་གསར་སྤེལ་མི་སྣ2140བཅས་ཡོད་པ་དེའི་ནང་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་རིམ་པའི་ཚན་རྩལ་ཆེད་མངགས་པ8དང་རང་བདག་ཤེས་བྱའི་བདག་དབང་ཡོད་པའི་ཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་སྣ་ཚོགས28ཐོབ་ནས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཟིན་ཐོ་གསར་པ་བཏོད་ཡོད།
སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དུས་སྐབས་དང་ལྷག་པར་དུ་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་པའི་སྔ་རྗེས་སུ་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་རིག་གནས་བྱ་གཞག་འཕེལ་རྒྱས་མྱུར་པོ་བྱུང་བ་དང་། རིག་གནས་སྒྲིག་གཞི་དང་དེ་བཞིན་རིག་གནས་སྒྲིག་བཀོད་སྣ་ཚོགས་ཀྱང་རིམ་བཞིན་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་ཕྱིན་པ། གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་ཀྱི་ཤང་གྲོང16ཏུ་སྔ་རྗེས་སུ་རིག་གནས་ས་ཚིགས་བཙུགས་པ་དང་། ཡིའུ་ཡུས་གྲོང་རྡལ་དང་། དགོན་པ་གྲོང་རྡལ། ལིན་རུའུ་གྲོང་རྡལ། ཧུའེ་ཁྲོན་ཤང་། ཞའོ་ཐུན་གྲོང་རྡལ། ཏ་ཡུས་ཤང་སོགས་ཤང་གྲོང་དུ་སྔ་རྗེས་སུ་གློག་བརྙན་ཟློས་གར་ཁང་བཙུགས་པ་རེད། ལྟེ་གནས་བཟོ་གྲྭའི་གློག་བརྙན་ཁང་དང་། ལི་ཡོན་གཏེར་ལས་ཅུས་ཀྱི་གློག་བརྙན་ཁང་། ཁྲའོ་ཁྲོན་གཏེར་ཁའི་ཟློས་གར་ཁང་། གྲོང་ཁུལ་དུ་རུའུ་ཀྲོའུ་ཟློས་གར་ཁང་དང་། མི་དམངས་གློག་བརྙན་ཁང་། ནན་ཀོན་ཟློས་གར་ཁང་། ཏུང་ཀོན་ཟློས་གར་ཁང་། ཐོན་བརྒྱད་པའི་ཟློས་གར་ཁང་། ཐོན་དྲུག་པའི་ཟློས་གར་ཁང་བཅས་ཡོད། རིག་གནས་བྱ་གཞག་སྐབས་ཤིག་རིང་དར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་བྱུང་། ལོ་རབས་དགུ་བཅུ་པའི་དུས་མཇུག་ཏུ་སླེབས་སྐབས་ཚོང་རའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཕོག་ཐུག་ཐེབས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རིག་གནས་བྱ་གཞག་གི་འགྲོ་གྲོན་ཉུང་དུ་སོང་བ་དང་། ཐ་ན་མ་དངུལ་འཇོག་མེད་པས། རིག་གནས་ཀྱི་གོམ་སྟབས་སྤོ་དཀའ་བ་དང་། རིག་གནས་ཀྱི་སྒྲིག་བཀོད་རྙིང་པ་ཡིན་པས། དུས་སྐབས་གསར་པའི་རིག་གནས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་བླང་བྱ་དང་མི་འཚམ་པ་རེད། གློག་བརྙན་དང་ཟློས་གར་ཉམས་རྒུད་ཚབས་ཆེན་བྱུང་བ་དང་། ཟློས་གར་ཚོགས་པ་ཁྲོམ་རར་བཏོན་པ། གློག་བརྙན་སྟོན་པའི་ཚན་པ་ཉུང་དུ་ཕྱིན་ནས་འཁོར་རྒྱུག་ངན་པ་ཐོན་ཡོད། གློག་བརྙན་ཟློས་གར་ཁང་གི་ཡོང་འབབ་ལོ་རེ་བཞིན་ཉུང་དུ་འགྲོ་བ་དང་སྐབས་འགར་གློག་བརྙན་གཅིག་ལ་ལྟད་མོ་བ་གསུམ་གཉིས་ལས་མེད། རིག་གནས་ཅུས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་རིག་རྩལ་ལྷ་ཁང་དུ་སྤོས་རྗེས། ས་ཤིང་ལས་གྲུབ་པའི་ཁང་པའི་ནང་དུ་གཞུང་ལས་སྒྲུབ་པ་དང་། ལོ་མང་རིང་ཞིག་གསོ་མ་བྱས་པས། ཉེན་ཡོད་ཁང་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཅིང་། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་དུས་མཇུག་ཏུ་སླེབས་དུས། རིག་གནས་ཅུས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་དག་ད་དུང་ཆ་རྐྱེན་ཤིན་ཏུ་ཞེན།
སྤྱི་ལོ2013ལོའི་ལོ་མཇུག་བར་གྲོང་ཁྱེར་ཡོངས་སུ་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་གཞི535ཡོད་པའི་ནང་སྨན་ཁང་དང་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང29དང་། བུད་མེད་དང་ཕྲུ་གུའི་འཕྲོད་སྦྱོར་སྨན་ཁང1ཆེད་ཚན་གྱི་ནད་ཡམས་འགོག་བཅོས་ཁང1བཅས་ཡོད་པ་རེད། ནད་ཁྲི4819 འཕྲོད་བསྟེན་ལག་རྩལ་མི་སྣ་460ཡོད་པའི་ནང་ལས་གཉེར་སྨན་པ་དཀའ་བཅུ་པ་དང་ལས་གཉེར་ལས་རོགས་སྨན་པ་1089ཡོད་པ་དང་། ནད་གཡོག1300ཐོ་འགོད་བྱས་ཡོད། ཤང(གྲོང་རྡལ)འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་ཁྱོན19དང་། ཉལ་ཁྲི1103འཕྲོད་བསྟེན་ལག་རྩལ་མི་སྣ609བཅས་ཡོད། སྤྱི་ལོ2019ལོའི་ཟླ8པར་དམ་ཟབ་རྣམ་པའི་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་མཉམ་གཟུགས་འཛུགས་སྐྱོང་གི་ཚོད་ལྟའི་རྫོང་དུ་བདམས་པ་རེད།
རུའུ་ཀྲོའུ་ནས་ས་མཚམས་སྒྲོལ་བའི་ལྕགས་ལམ་ཅའོ་ལིའུ་ལམ་ཐིག་དེ་སྤྱི་ལོ1969ལོའི་ཟླ11པར་ལས་འགོ་བཙུགས་པ་དང་། སྤྱི་ལོ1970ལོའི་ཟླ10པའི་ཚེས1ཉིན་ལས་མཇུག་འགྲིལ་ནས་མེ་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ། སྤྱི་ལོ1990ལོའི་ཟླ7པའི་ཚེས1ཉིན་ལྕགས་ལམ་ཉིས་གཤིབ་བཟོས་ནས་མེ་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ། མངའ་ཁོངས་ཀྱི་རིང་ཚད་ཧྲིལ་པོར་སྤྱི་ལེ56ཡོད་པ་བཅས་ལིན་རུའུ་གྲོང་རྡལ་དང་། ལྷ་ཁང་། ཝང་ཐང་། རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁུལ་ཁུལ། རུང་གྲོང་། ཞའོ་ཐུན་བཅས་བབས་ཚུགས་དྲུག་བཙུགས་ནས་ལོར་དངོས་ཟོག་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་ཚད་དང་དངོས་ཟོག་འཁོར་རྒྱུག་བྱེད་ཚད་ཏུན་ཁྲི200ཡན་ཡོད། རུའུ་ཀྲོའུ་ནི་ཀྲེང་ཀྲོའུ་དང་། ལུའོ་དབྱང་། ཕིང་ཏིང་ཧྲན་བཅས་གྲོང་ཁྱེར་གསུམ་གྱི་འབྲེལ་མཚམས་སུ་གནས་ཡོད། སྤྱི་ལོ2011ལོའི་བར་ས་ཁོངས་ནང་མྱུར་བགྲོད་གཞུང་ལམ2ལ་སྤྱི་ལེ66.35དང་རྒྱལ་ལམ1ལ་སྤྱི་ལེ45.2ཡོད། ཞིང་ཆེན་ལམ4ལ་སྤྱི་ལེ144.3ཡོད། རྫོང་ལམ12ལ་སྤྱི་ལེ321དང་ཤང་ལམ42ལ་སྤྱི་ལེ451ཡོད། གྲོང་ལམ473ལ་སྤྱི་ལེ1549.901བཅས་ཡོད། རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པའི་སྤྱིའི་ལམ་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ2578.609ཡོད་པ་དང་གཞུང་ལམ་གྱི་མཐུག་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ་ངོས་བརྒྱ་རེར106ཟིན་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་དང་ཞིང་ཆེན་གྱི་མ་ལམ་ལྷོ་བྱང་དུ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་དང་རྫོང་དང་ཤང་གི་གཞུང་ལམ་གྲོང་ཁྱེར་དང་སྦྲེལ་མཐུད་ཐུབ་པ། གྲོང་ཚོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པའི་གཞུང་ལམ་འཕྲེད་དུ་བསྣོལ་བ་བཅས་ཀྱིས་གཞུང་ལམ་དྲ་བའི་རྣམ་པ་གསར་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། སྤྱི་ལོ2011ལོའི་བར་རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་རླངས་འཁོར་སྐྱེལ་འདྲེན་ཀུང་སི་དང་། འགྲུལ་སྐྱེལ་ཀུང་སི། ཨར་འདྲེན་ཀུང་སི་བཅས་འབྲིང་གྲས་ཡན་གྱི་སྐྱེལ་འདྲེན་ཁེ་ལས་གསུམ་ཡོད་པ་དེ་དག་གིས་གཙོ་བོ་འགྲོ་ལམ་ཐོག་འགྲུལ་པ་སྐྱེལ་འདྲེན་དང་དངོས་ཟོག་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་ལོར་འགྲུལ་པ་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་ཚད་མི་ཁྲི2000ཙམ་ཡོད་པ་དང་འགྲུལ་པ་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་ཚད་སྤྱི་ལེ་དུང་ཕྱུར4ཙམ་ཡོད། ལོ་རེར་དངོས་ཟོག་ཏུན་ཁྲི600ལྷག་ཙམ་དང་དངོས་ཟོག་འཁོར་རྒྱུག་བྱེད་ཚད་ཏུན་དུང་ཕྱུར2ཙམ་ཡོད། རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་ནང་སྤྱི་སྤྱོད་རླངས་འཁོར་ལ་ལམ་ཐིག13ཡོད།
རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་ནི་ཀྲུང་གོའི་ཕུལ་བྱུང་ཡུལ་སྐོར་གྲོང་ཁྱེར་དང་། ཀྲུང་གོའི་ཕུལ་བྱུང་ཆུ་ཚན་ཡུལ་སྐོར་གྲོང་ཁྱེར། ཀྲུང་གོའི་རྫ་ཆས་རིག་གནས་གྲགས་ཅན་གྲོང་ཁྱེར། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གསར་གཏོད་རྣམ་པའི་གྲོང་ཁྱེར་ཁག་དང་པོ། ཀྲུང་གོའི་གྲགས་ཅན་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་གྲོང་ཁྱེར། རྒྱལ་ཡོངས་དྲག་རྩལ་ཕ་ཡུལ། རྒྱལ་ཡོངས་ཚན་རྩལ་ཁྱབ་གདལ་དཔེ་སྟོན་གྲོང་ཁྱེར། རྒྱལ་ཡོངས་ཚན་རྩལ་སྔོན་ཐོན་གྲོང་ཁྱེར། རྒྱལ་ཡོངས་ལུས་རྩལ་སྔོན་ཐོན་གྲོང་ཁྱེར་བཅས་རེད། སྤྱི་ལོ2017ལོའི་ཟླ6པར་རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་གྲོང་ཁྱེར་ཞེས་མིང་བཏགས་དང་སྤྱི་ལོ2017ལོའི་ཟླ10པར་སྡོད་ཁང་འཛུགས་སྐྲུན་པུས་རྒྱལ་ཁབ་སྐྱེད་ཚལ་གྲོང་ཁྱེར་ཞེས་མིང་བཏགས། སྤྱི་ལོ2019ལོའི་ཟླ7པའི་ཚེས19ཉིན་ཀྲུང་གོའི་ཕུལ་བྱུང་རྫོང་བརྒྱའི་ནང་བདམས་པ་དང་སྤྱི་ལོ2019ལོའི་ཟླ9པའི་ཚེས20ཉིན་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྔོ་འགྱུར་དཔེ་བཟང་ཚན་པའི་གཟི་བརྗིད་མཚན་སྙན་ཐོབ། སྤྱི་ལོ2019ལོའི་ཟླ10པའི་ཚེས30ཉིན་རུའུ་ཀྲོའུ་གྲོང་ཁྱེར་ལ“ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་ནགས་ཚལ་གྲོང་ཁྱེར”གྱི་མཚན་སྙན་སྤྲད་པ་དང་སྤྱི་ལོ2019ལོའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ཕུལ་བྱུང་རྫོང་བརྒྱ་དང་ཆུ་གྲོན་ཆུང་རྣམ་པའི་སྤྱི་ཚོགས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ཚད་ལོན་རྫོང(ཆུས)ཁག་གཉིས་པའི་ནང་བདམས། སྤྱི་ལོ2019ལོའི་ཟླ12པའི་ཚེས6ཉིན་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཞིང་པའི་མཉམ་ལས་ཁང་གི་སྤུས་ཚད་མཐོར་གཏོང་གི་རྫོང་ཧྲིལ་པོའི་སྐུལ་འདེད་ཚོད་ལྟའི་ཚན་པར་བདམས་པ་རེད།