ཁྱུང་།སྔ་མའི་པར་གཞི་དེ བདེ་ཆེན་མཚོ། ནས 2020-01-17 11:05ལ་འགྲུབ།
ཁྱུང་།
ཁྱུང་།
ཁྱུང་ནི་བོད་ཀྱི་རུས་རྒྱུད་རྙིང་གྲས་ཤིག་གི་མིང་དང་མཚོན་རྟགས་ཡིན་པར་མ་ཟད། ཁྱུང་གི་རིག་གནས་རྒྱབ་ལྗོངས་ལས་འཕྲོས་པའི་ཞང་ངམ་ཁྱུང་གི་ཡུལ་ལུང་དེ་ལ་ནང་གསེས་དབྱེ་གཞི་གསུམ་མམ་བཞི་བྱུང་བ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཁྱུང་དཀར་དང་། ཁྱུང་ནག ཁྱུང་སེར་གསུམ་དང་ཁྱུང་ཁྲ་བཅས་བཞི་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་ཤིང་། དེའི་སྐོར་གྱི་ཁྱུང་རབས་དང་ལོ་རྒྱུས། རྣམ་ཐར་སོགས་ཤིན་ཏུ་མང་། ཁྱུང་ཞེས་པ་འདི་ཞང་ཞུང་སྐད་དང་བོད་སྐད་གཉིས་ཀྱི་བརྡ་ཆད་ཁུངས་སུ་ཡོད་པ་གོང་དུ་བརྗོད་ཟིན་པ་ལྟར་དང་། དེ་ཉིད་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེར་སྤྱོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཞིག་ཏུ་ཆགས་པའི་དུས་ཚད་ནི་དུས་རབས་བདུན་པ་ཡན་ལ་འདེད་ཆོག་ལ། དེའི་མཚོན་དོན་ཐད་ནས་ཀྱང་བོན་སྐུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་སྤྲུལ་དུ་གྱུར་བའི་ལྷ་བྱའམ་བྱ་རྒྱལ་ཁྱུང་ཆེན་ལ་ངོས་འཛིན་པ་དང་། བྱ་རྒྱལ་ཁྱུང་གི་སྤར་མོ་ས་ལ་རེག་པའི་དྲོད་རླངས་ལས་སྨིན་པའི་སྒོ་ང་དཀར་ནག་སེར་ཁྲ་བཞི་བྱུང་བ་དེ་ལས་མཆེད་པའི་མཚན་དང་ལྡན་པའི་ཁྱེའུ་བཞི་བྱུང་བའི་མི་རྒྱུད་སྐོར་ལ་ངོས་འཛིན་པ། ཁྱུང་ནི་ཞང་ཞུང་ཞེས་པའི་ཞུང་གི་ཚིག་དེ་བོད་སྐད་དུ་འགྱུར་བའི་དོན་ལ་གོ་བ། བོད་ཀྱི་ཡབ་འབངས་རུས་དྲུག་གི་གྲས་ཤིག་ཏུ་འདོད་པ། བོན་གྱི་གདུང་རྒྱུད་ཆེ་དྲུག་གི་ནང་གསེས་དམ་པ་ཁྱུང་གི་རིགས་རུས་ལ་འཇུག་པ། ཡ་ཐོག་སྲིད་པའི་ལྷ་རབས་ཀྱི་མཆེད་ཁུངས་ལ་ངོས་འཛིན་པ། ཀླུ་ཡི་མགོ་གནོན་དུ་ངོས་འཛིན་པ། “ལྷ”ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་པ། གནམ་ས་གོ་འབྱེད་བྱེད་མཁན་གྱི་འཇིག་རྟེན་བྱེད་པོ་ཡིན་པར་འདོད་པ་སོགས་མཚོན་དོན་མང་བའི་ཐ་སྙད་ཞིག་ཏུ་ངེས་པ་སོགས་ཡོད་དོ༎
གཞི་རྩའི་གནས་ཚུལ།
ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་།
Garuda
རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་།
邛
ལེགས་སྦྱར་སྐད།
གརུཊ:
མཚོན་དོན།
1.རུས་རྒྱུད་ཀྱི་མིང་། 2.བྱ་ཁྱུང་།
ཡིག་ཚགས།
སྔོན་གྱི་ཡིག་ཚང་།
དཀར་ཆག
1
རིགས་གཞན་གྱིས་ཁྱུང་ལ་གོ་བ་ལེན་སྟངས།
ཁྱུང་གི་ཐ་སྙད་འདི་ཉིད་ལེགས་སྦྱར་བ་རྣམས་ཀྱིས་གརུཊ：ཞེས་བཀོད་ཡོད་ལ། གརུཊྰགྲཛ：ཞེས་པ་ཁྱུང་སྔོན་སྐྱེས་དང་། གརུཏྨཏང：ཞེས་པ་ཁྱུང་སྐྱེས་སོགས་སུ་བཀོད་ཡོད། དེ་ལས་སྒྲ་འགྱུར་བྱུང་སྟེ་དབྱིན་ཡིག་སོགས་སུ་ཁྱུང་ཞེས་པ་ལGarudaཞེས་བྲིས་འདུག་ཅིང་། ནུབ་ཕྱོགས་ཡུལ་དུ་སྐྱེས་པའི་ནང་བསྟན་ཞིབ་འཇུག་པW.Bunceཡིས《ནང་པའི་ཆོས་གཞུང་དང་རྒྱ་གར་ཕྱི་རོལ་པའི་ཆོས་གཞུང་གི་པར་རིས་བརྡ་འགྲེལ་ཚིག་མཛོད》ཞེས་པའི་ནང་དུGarudaཞེས་པ་ནི་ནང་པའི་ཆོས་གཞུང་དང་རྒྱ་གར་རིག་བྱེད་ཀྱི་ཆོས་གཞུང་དུ་གསལ་བའི་ལྷ་བྱ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་མ་ཟད། ནང་པའི་ཆོས་གཞུང་གི་འཕེལ་རྒྱས་དང་བསྟུན་ནསGarudaཞེས་པའི་ལྷ་བྱ་འདི་ཡང་ཡ་གླིང་ལྷོ་མའི་ཡུལ་ལུང་མི་འདྲ་བའི་རིག་གནས་ཁྲོད་དུ་ཁྱབ་ཚུལ་གསུངས་པ་ལས་ལྷ་བྱ་འདིའི་འཕེལ་འགྱུར་གྱི་རྒྱབ་གཏོད་སའི་ཞང་ཞུང་རིག་གནས་སྐོར་གླེང་བརྗོད་བྱས་མེད་ལ། དེ་ལས་འཕེལ་འགྱུར་བྱུང་བའི་དད་ཞེན་གྱིས” ཁྱུང་གི་རིགས་རུས” ཀྱི་མི་རྒྱུད་རྣམས་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ཡུལ་དུ་མཆེད་ཅིང་། མཐོ་སྒང་གི་གདོད་མའི་ལོ་རྒྱུས་གར་སྟེགས་སྟེང་གོ་གནས་ངེས་ཅན་ཞིག་བཟུང་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ལ་དཔྱད་བརྗོད་ཅི་ཡང་བྱས་མེད། དེའི་སྐོར་རྒན་ཚེ་རིང་ཐར་དང་དོན་འགྲུབ་ལྷ་རྒྱལ་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་གསུང་རྩོམ་ཁྲོད་དུ་ཡང་ངོ་སྤྲོད་བྱས་འདུག། རྒྱ་ཡིག་ཁྲོད་དུ་ཁྱུང་ཞེས་པའི་བརྡ་ཆད་འདིའི་ཐད་གཏོགས་ཐ་སྙད་ཅི་ཡང་མ་མཐོང་ན་ཡང་། 《后汉书˙南蛮西南夷列传》ཞེས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་རྙིང་དེ་ལས་ཁྱུང་ལུང་ཞེས་པའི་ཡིག་འབྲུ་གཉིས་མཉམ་དུ་འབྲི་དུས “邛笼” ཞེས་བྲིས་ཡོད་པ་དང་། དེའི་དོན་ནི་ཕལ་ཆེར་རྡོ་བས་བརྩིགས་པའི་མཁར་གྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད་པ་དང་། སྐད་ཆ་རིག་པའི་མཁས་དབང་སིན་ཧོང་ཁེའེ（孙宏开）ཞེས་པ་ཞིག་གིས་གདོད་མའི་ཆང་ངམ་འཇང་གི་ཡུལ་སྐད་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་དཔྱད་རྩོམ་ནང་དུ་ཧ་ཅང་རང་མོས་ཀྱི་སྒོ་ནས“邛笼”ཞེས་པ་འདི་གདོད་མའི་ཆང་རིགས་ཀྱི་བརྡ་སྐད་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེའི་དོན་ནི་རྡོ་བ་ལ་གོ་ཆོག་པ་མ་ཟད། གདོད་མའི་ཆང་རིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཁར་བརྩིགས་པའི་རྨང་ལ་ཡང་གོ་ཆོག ཞེས་པའི་ལྟ་བ་ཡན་ཀར་བ་ཞིག་བཏོན་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་སི་ཁྲོན་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་དང་ཞིབ་འཇུག་པ་ཧྲི་ཧྲོའོ（石硕）ཡིས་ཀྱང“邛笼”ནི་ད་སྔའི་བར་རྒྱ་ཡིག་གི་ཡིག་ཚགས་སུ་བཀོད་པའི་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་འདིའི་མཁར་མིང་རྙིང་ཤོས་ཤིག་ལ་གོ་ཆོག་པའི་ལྟ་བ་བཏོན་པ་མ་ཟད། དེ་མདོ་དེད་ན་ཐོག་མའི་ཁྱུང་ཞེས་པའི་བརྡ་དེ་དང་དོན་གཅིག་ཏུ་འགྲོ་བ་དང་། རྒྱལ་རོང་ཡུལ་གྱི་མཁར་རྙིང་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་བརྡ་ཆད་ཆེས་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་སོགས་ཀྱི་ལྟ་བ་བཏོན་ཏེ། “邛笼”དང“邛”གང་ཡིན་ཡང་ཐ་སྙད་དེའི་ཁུངས་བོད་དམ་གདོད་མའི་ཞང་ཞུང་ལ་གཏུག་འདུག། མཁར་གྱི་དོན་ལ་འགྲེལ་དགོས་པ་འདི་ཆེས་ཤིན་ཏུ་འགྲེལ་དཀའ་བ་ཞིག་ཏུ་ཆགས་ན་ཡང་། གཅིག་བྱས་ན་ཞང་ཞུང་རིག་གནས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ལས་ཁྱུང་ལུང་དངུལ་མཁར་ཞེས་པའི་ཞང་ཞུང་གི་ལྟེ་བའི་མཁར་གདོང་དེའི་བརྡ་རྙིང་པ་གང་རུང་ཞིག་མ་དག་རྒྱུད་འབྱམས་སུ་སོང་བ་མ་ཡིན་པའི་ངེས་པ་ཡང་ཅི་ཡོད་དོ༎
2
ཡིག་ཚང་ཁྲོད་ཀྱི་ཁྱུང་།
བོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཁྱུང་པོ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་མཛད་པའི《ཁྱུང་པོའི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས》དང་། སྐྱབས་སྟོན་རིན་ཆེན་འོད་ཟེར་གྱིས་མཛད་པའི《ཁྲོ་བོ་དབང་ཆེན་ངོ་མཚར་རྒྱས་པའི་རྣམ་བཤད་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ》། དེ་བཞིན《ཁྱུང་པོའི་གདུང་རབས་མ་ཡིག་གཡུ་མགོ་མ》སོགས་ལས་ཁྱུང་ཞེས་པ་ནི་ཞུང་ཞེས་པའི་ཞང་ཞུང་གི་བརྡ་སྐད་དེའི་བོད་འགྱུར་གྱི་དོན་ལ་གོ་བར་བྱས་ཏེ། ཞང་ཞུང་སྐད་དུ་ཞུང་ཞག་ཞེས་བྱ་བ་བོད་སྐད་དུ་ཁྱུང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་རུ་གྲགས་སོ༎ཞེས་ཁྱུང་ཞེས་པ་བོད་སྐད་ཡིན་པ་དང་། དེའི་ཞང་སྐད་དུ་ཞུང་ཞག་ཟེར་བར་བསྟན་ཡོད། དེ་བཞིན་སྨན་རིའི་དཔོན་སློབ་བསྟན་འཛིན་རྣམ་དག་ཚང་གིས་ཀྱང“ཞང་ཞུང་ཞེས་པའི་མིང་འདི་ཡང་ཞང་ཞུང་གི་སྐད་དུ་ཁྱུང་གི་ལུང་པའམ་ཁྱུང་པོའི་ལུང་པ་ཞེས་སུ་བརྗོད་པ་ཡིན་པར་བཤད”ཅེས་གསུང་འདུག་ལ། དེ་དང་འབྲེལ་ནས་རྒན་ཚེ་རིང་ཐར་ལགས་ཀྱིས《གནའ་རབས་ཞང་ཞུང་གི་ཤེས་རིག་ལ་སླར་དཔྱད་པ》ཞེས་པའི་དཔྱད་རྩོམ་ལས“ཞང་ཞུང་ཞེས་པ་ནི་གནའ་རབས་ཞང་ཞུང་སྐད་ཀྱི་བརྡ་ཆད་རྙིང་བ་ཞིག་སྟེ། ཞང་ཞེས་པ་ནི་ས་གནས་སམ་ཡུལ་ལུང་ཞིག་གི་མིང་ཡིན་སྲིད་པ་དང་། ཞུང་ཞེས་པ་ནི་ཞུང་ཞག་ཞེས་པའི་བསྡུས་ཚིག་སྟེ། གནས་རབས་ཞང་ཞུང་གི་ཡུལ་སྡེ་ཞིག་གི་མིང་ཡིན་པ་ལ། ཞང་ཞུང་ཞེས་པའི་དོན་ནི་ཞུང་ཞག་གི་མི་སྡེའམ་ཞུང་ཞག་གི་ཡུལ་ལུང་ཞེས་པའི་དོན་དུ་གོ་བ་དང་། དེ་བོད་སྐད་དུ་ཁྱུང་ལུང་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འཇུག”པར་གསུངས་པ་སོགས་ལས་ཁྱུང་ཞེས་པ་འདི་བོད་སྐད་ཁོ་ན་ལས་ཞང་སྐད་མ་ཡིན་པར་བསྟན་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཞུང་ཞེས་པ་ཞང་ཞུང་སྐད་ལས་ཁྱུང་གི་དོན་ཡིན་པ་གསལ་བོར་བསྟན་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་ཡིན་པས་ཁྱུང་པོ་དང་ཁྱུང་ལུང་དངུལ་མཁར། ཁྱུང་འཕགས་ཁྲ་བོ་སོགས་འབྱུང་ཁུངས་སྟོན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་ཆགས་པ་སྟེ། ཁྱུང་གི་ཡུལ་ནས་བརྒྱུད་པའི་མི་རྒྱུད་ཡིན་པས་ཁྱུང་པོ་དང་། ཁྱུང་གི་ལུང་པ་ན་ཡོད་པའི་བླ་མཁར་ཡིན་པས་ན་ཁྱུང་ལུང་དངུལ་མཁར། ཁྱུང་གི་རིགས་རུས་སམ་ཁྱུང་གི་ལུང་པ་ནས་ཆད་པས་ན་ཁྱུང་འཕགས་ཁྲ་བོ་སོགས་སུ་ཐོགས་འདུག དེ་ལྟར་བྱས་པས་ཞུང་ནི་ཁྱུང་དང་། ཞང་ཞུང་ནི་ཁྱུང་ལུང་གི་དོན་ལ་ཐད་གཏུག་བྱས་ཆོག་པ་འདྲ་ཞིག་ཆགས་ན་ཡང་། ལོ་རྒྱུས་སྟེང་ཁྱུང་ལུང་ཞེས་པ་རིགས་རུས་གཅིག་གིས་བཟུང་པའི་ཡུལ་ལུང་ཆུང་ཆུང་ཞིག་གི་མིང་དུ་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ཞང་ཞུང་ཞེས་པ་ནི་སྲིད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་གམ། རིག་གནས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་གང་རུང་ཞིག་གིས་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་བཟོས་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁམས་ཞིག་གི་དོན་ལ་འཕོ་འགྱུར་བྱུང་ཡོད་པ་ཡིག་གཞུང་རྙིང་པ་རྣམས་ལ་འདེད་ཀློག་བྱས་པས་ཧ་གོ་ཐུབ། དེ་ལྟར་བྱས་པས་གོང་གི་མཁས་དབང་རྣམ་བའི་དགོངས་པ་དང་རྩ་བ་ནས་འགལ་བ་མ་ཡིན་ནོ།།
3
ཁྱུང་གི་མཚོན་དོན།
དེ་ལྟར་ཁྱུང་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་བོད་ཀྱི་སྔ་རབས་ལོ་རྒྱུས་སུ་མང་དུ་བྱུང་བ་མ་ཟད། དེའི་མཆེད་ཁུངས་བྱ་རྒྱལ་ཁྱུང་ལ་འདེད་བཞིན་པ་དེས་ཐོག་མའི་ཞང་ཞུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱུང་ལ་དད་མོས་སམ། དེ་ཡིས་ཞང་ཞུང་གི་སྲིད་འབྱོར་རིག་གསུམ་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་མཚོན་བཞིན་པ་གསལ་བོར་བསྟན་ལ། ཐ་ན་སྔ་རབས་ཞང་ཞུང་པ་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་ཡབ་མེས་ཚོའི་མཆེད་ཁུངས་ཀྱང་བྱ་ཡི་རིགས་སུ་གྱུར་བའི་སྟོབས་ལྡན་སྲོག་ཆགས་འདི་ཡིན་ཁྱུང་ཞེས་པ་འདིར་ད་ཡོད་དཔྱད་གཞི་ཁག་གི་ནང་དུ་གོ་དོན་གཙོ་བོ་ལ་རིགས་མི་འདྲ་བ་བཅུ་ཙམ་བྱུང་ཡོད་དེ། 1.ཁྱུང་ཞེས་པ་དེ་བོན་སྐུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་སྤྲུལ་དུ་གྱུར་བའི་ལྷ་བྱའམ་བྱ་རྒྱལ་ཁྱུང་ཆེན་ལ་ངོས་འཛིན་པ་དང་། 2.ཁྱུང་ཞེས་པ་ནི་བྱ་རྒྱལ་ཁྱུང་གི་སྤར་མོ་ས་ལ་རེག་པའི་དྲོད་རླངས་ལས་སྨིན་པའི་སྒོ་ང་དཀར་ནག་སེར་ཁྲ་བཞི་བྱུང་བ་དང་། དེ་ལས་མཆེད་པའི་མཚན་དང་ལྡན་པའི་ཁྱེའུ་བཞི་བྱུང་བའི་མི་རྒྱུད་སྐོར་ལ་ངོས་འཛིན་པ། 3.ཁྱུང་ཞེས་པ་ནི་ཞང་ཞུང་ཞེས་པའི་ཞུང་གི་ཚིག་དེ་བོད་སྐད་དུ་འགྱུར་བའི་དོན་ལ་ངོས་འཛིན་པ། 4.ཁྱུང་ཞེས་པ་ནི་བོད་ཀྱི་ཡབ་འབངས་རུས་དྲུག་གི་གྲས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པ། 5.ཁྱུང་ཞེས་པ་ནི་བོན་གྱི་གདུང་རྒྱུད་ཆེ་དྲུག་གི་ནང་གསེས་དམ་པ་ཁྱུང་གི་རིགས་རུས་ལ་འཇུག་པ། 6.ཁྱུང་ཞེས་པ་ནི་གསེར་སྲང་ཕྱེད་ལ་ཟླ་བ་གསུམ་དུ་བསྒྲུབས་པ་བྱས་པའི་ཛྭ་ལ་ཟེར་བ། 8.ཁྱུང་ཞེས་པ་ནི་ཡ་ཐོག་སྲིད་པའི་ལྷ་རབས་ཀྱི་མཆེད་ཁུངས་ལ་ངོས་འཛིན་པ། 7.ཁྱུང་གི་སྤྱན་འདྲེན་སོགས་དམངས་ཁྲོད་གཏོ་གཞུང་གི་ནང་དོན་ལས་མཚོན་པའི་ཁྱུང་ནི་ཀླུ་ཡི་མགོ་གནོན་དུ་ངོས་འཛིན་པ། 9.དབར་ཁྱུང་དྲག་པོའི་སྒྲུབ་ཐབས་སོགས་ལས་མཚོན་པའི་ཁྱུང་ནི“ལྷ”ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་པ། 10.ཁྱུང་ཞེས་པ་འདི་གནམ་ས་གོ་འབྱེད་བྱེད་མཁན་གྱི་འཇིག་རྟེན་བྱེད་པོ་ཡིན་པར་འདོད་པ་སོགས་མཚོན་དོན་མང་བའི་ཐ་སྙད་ཞིག་ཏུ་ངེས།
4
དམ་པ་ཁྱུང་གི་གདུང་རྒྱུད།
ཁྱུང་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་ལས་རུས་སུ་གཏོགས་སྟངས་ལ་སྣ་གཉིས་ཡོད་པ་སྟེ། གཅིག་ནས་བོད་ཀྱི་ཡབ་འབངས་རུས་དྲུག་གི་ཁྲོད་དུ་བྱུང་བའི་ཁྱུང་ལ་ཟེར་བ་སྟེ། ཡབ་འབངས་རུས་དྲུག་ནི་བཙན་པ་ལྷོ་དང་གཉགས་གཉིས། བཙུན་པ་ཁྱུང་དང་སྣུབས་གཉིས། གཉན་པ་བསེ་དང་སྦོ་གཉིས་བཅས་དྲུག་སྟེ། དེ་ལས་བཙན་དང་བཙུན་གཉན་སོགས་རུས་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་སུ་སྦྱར་བ་ལས། 《དེབ་ཐེར་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན》དང་། ཏུན་ཧོང་ཡིག་ཆ་སོགས་ལས་བྱུང་བའི་རིགས་རུས་ཁྱུང་དེ་བཙུན་པའི་ཁྱད་ཆོས་དང་ལྡན་པའི་རིགས་རུས་ཤིག་ཡིན་ཚུལ་བསྟན་ཡོད།
གཉིས་སུ་བོན་གྱི་གདུང་རྒྱུད་ཆེ་དྲུག་སྟེ་གཤེན་དང་། བྲུ ཞུ། སྤ། རྨེའུ། ཁྱུང་བཅས་སུ་གསལ་བའི་ཁྱུང་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན། བོན་གྱི་གདུང་རྒྱུད་ཆེ་དྲུག་ལས་བྱུང་བའི་ཁྱུང་ཞེས་པའི་རུས་དེ་ནི་དམ་པ་ཁྱུང་གི་རུས་འདི་ལ་གོ་དགོས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ཡང་ཁྱུང་དཀར་དང་། ཁྱུང་ནག ཁྱུང་སེར་གསུམ་གྱི་རིགས་རུས་སུ་དབྱེ་བ་ལས། ཁྱུང་དཀར་གྱི་རིགས་རུས་དེང་གི་མངའ་རིས་དང་ཆབ་མདོ་ས་ཁུལ་གྱི་ཁྱུང་པོའི་ས་ཆར་ཡོད་པའི་མི་རྒྱུད་རྣམས་དང་། རྒྱལ་རོང་ཡུལ་དུ་མཆེད་པའི་མི་རྒྱུད་དག་ཀྱང་ཁྱུང་དཀར་གྱི་རྒྱུད་པ་ཡིན་ཚུལ《ཁྱུང་པོའི་རྒྱལ་རབས་ཤེལ་དཀར་མེ་ལོང》ལས་གསལ་བ་ལྟར་དང་། དེ་བཞིན་ཁྱུང་སེར་གྱི་རྒྱུད་པ་དག་ཀྱང་ས་ཆ་དེ་དག་ལས་གཞན་ཁམས་སྟོད་སྨད་ཀུན་ཏུ་ཡོད་པར་གྲགས། ཁྱུང་ནག་གི་རྒྱུད་པ་གང་དུ་མཆེད་པའི་སྐོར《བོན་ཞིག་ཁྱུང་ནག་གི་ལོ་རྒྱུས》སོགས་ཚད་ཡོད་ཀྱི་ཡིག་ཆ་ཉུང་ཤས་ཙམ་ལས་ད་སྔ་ཡིག་ཆ་ཁ་གསལ་མ་རྙེད་ན་ཡང་། དེང་གི་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་རྔ་བ་ཁུལ་ཟུང་ཆུ་རྫོང་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་དགའ་མལ་དགོན་གྱི་ཚབ་ཚའི་བླ་རབས་རྣམས་ཁྱུང་ནག་གི་རྒྱུད་དུ་གྲགས་ཤིང་། དེ་བཞིན་སི་ཁྲོན་དཀར་མཛེས་ཁུལ་དུ་ཡང་ཁྱུང་ནག་གི་རྒྱུད་ཡོད་ཚུལ་འདུག། གཞན《དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད》དུ“རྒན་རབས་རྣམས་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་ལ། བོད་ཀྱི་རུས་རྒྱུད་ཁྱུང་པོའི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་མི་རྒྱུད་དང་པོ་ཁྱུང་གི་སྒོ་ང་དཀར་པོ་དང་། ནག་པོ། སེར་པོ་གསུམ་བྱུང་བ་ལས། དཀར་པོ་མངའ་རིས་སུ་ཆགས་པ་ལས་མངའ་རིས་ཁྱུང་པོ་དང་། ནག་པོ་གཙང་དུ་འཕུར་བ་ལས་གཙང་སྟོད་ཀྱི་ཁྱུང་པོ་དང་། སེར་པོ་ཁམས་སུ་འཕུར་བ་ལས་ཁྱུང་པོ་སེར་ཚ་ཞེས་པར་ཁམས་སོགས་ཀྱི་ཡུལ་མི་རྣམས་བྱུང་ཞེས་བཤད་སྲོལ་ཐོས་པ་ལས་ཡིག་ཆ་བདག་གིས་མ་མཐོང་ལགས། གཞན་ཡང་ནག་ཆུ་ས་ཁུལ་ཁོངས་སོག་རྫོང་དང་ཉེ་བའི་སར་སྔར་བོན་ཆོས་དར་ས་གཙོ་བོའི་གྲས་ཏེ་ཁྱུང་པོ་དཀར་ནག་སེར་གསུམ་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད”ཞེས་གསུངས་འདུག དེ་བཞིན《གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བསྟན་འབྱུང་ཕྱོགས་བསྡུས》ལས། “ཁྱུང་དཀར་ཐོག་འབར་རྒྱུད་པ་ཞང་ཞུང་ནས།། སུམ་གླིང་གྱིམ་ཤོད་སྟོད་སྨད་དུ་གྲོལ་ཏེ།། བར་གྱི་ཁྱུང་པོ་དཀར་ནག་སེར་གསུམ་ཞེས༎ རྗེ་ཡི་རྒྱུད་དང་དམ་པའི་རྒྱུད་པ་སོགས།། མང་དུ་བྱུང་བའི་གདུང་རབས་རྒྱས་པར་ཡོད།།”ཅེས་དང་། “རྒྱལ་རོང་མེ་ཉག་རེབ་གོང་ཉག་རོང་སོགས།། མདོ་ཁམས་ཁྱུང་པོའི་གདུང་རབས་དུ་མར་གྲོལ”ཞེས་བཤད་འདུག་གོ༎
དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ།