གནའ་བོའི་དུས་རབས(ཕལ་ཆེར་ལོ་ངོ་ཁྲི2ནས4བར)
ཐུང་ཧྭ་ས་ཁོངས་སུ་མིའི་རིགས་འཚོ་གནས་བྱས་ཟིན། ཐུང་ཧྭ་རྫོང་ཏ་ཨན་གྲོང་རྡལ་རྡོ་ཆས་རྙིང་མའི་དུས་རབས་ཀྱི་བྲག་ཕུག་རྗེས་ཤུལ་ལས། གནའ་བོའི་སྐྱེ་དངོས་འགྱུར་རྡོ་དང་རུས་ཆས་འབོར་ཆེན་རྙེད། དཔེར་ན། རྩེ་དབྱིབས་ཡོ་ཆས་དང་། གཞོག་ཆས་སོགས་ཤུལ་བཞག་དངོས་པོ་དང་མིའི་རིགས་ཀྱི་མེ་སྤྱོད་རྗེས་ཤུལ་དག་གིས་ཡོད་ཚད་རྡོ་ཆས་རྙིང་མའི་དུས་རབས་ཀྱི་མིའི་རིགས་འཚོ་སྡོད་ཀྱི་གནའ་ཤུལ་ཡིན་པ་བདེན་དཔང་བྱས།
རྡོ་ཆས་གསར་པའི་དུས་རབས། (ཕལ་ཆེར་ལོ་ངོ་སྟོང5ནས6གི་ཡར་སྔོན)
ལོ6000ལྷག་གི་ཡར་སྔོན་དུ། ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་ཧུན་ཅང་ངོགས་གཉིས་སུ་རྡོ་ཆས་གསར་པའི་དུས་རབས་ཀྱི་གནའ་བོའི་མིའི་རིགས་ཡོད་ཅིང་། ཉ་འཛིན་རྔོན་ལས་སོགས་སོ་ནམ་གྱི་ལས་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་དང་བསྟུན་ནས། ཐུང་ཧྭ་ས་ཁུལ་གྱི་གནའ་བོའི་མིའི་རིགས་ཀྱིས་དུས་ཡུན་རིང་བོར་ཕན་ཚུན་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ནས། རིམ་གྱིས་ཧྭ་ཞ་དང་། སུའུ་ཧྲིན་སོགས་སྐད་རིགས་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་མེས་པོ་འདུས་སྡོད་ཀྱི་གནས་ཤིག་ཆགས།
ཀྲོའུ་རྒྱལ་རབས་ཤར་མའི་སྐབས། (སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ770ནས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ256ལོའི་བར) ཐུང་ཧྭ་ཡན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལིའོ་ཏུང་ཅུན་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཤིང་ཨེར་ཏའོ་གཙང་པོའི་ཁུལ་དུ་ཆགས་ཡོད། “བྱང་ངོས་ནི་བྲག་རི་གཡང་གཟར་ཡིན་ལ། འདབ་ཧུན་ཅང་གཙང་པོ་དང་འབྲེལ། ཤར་ངོས་ཧའོ་ཧྲུའུ་གཙང་པོ་བརྒལ་མཚམས་དང་། ལྷོ་ངོས་ཧའོ་ཧྲུའུ་གཙང་པོ། ནུབ་ངོས་ལུང་ཧྲན་རི་རྒྱུད། རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་ཁྲི5ཙམ་ཡོད་པའི་ཧྭ་ཧྲུའུ་ཧོ་ཁོའུ་གནའ་གྲོང་གི་གནའ་ཤུལ་ཡིན། ”
ཆིན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ལོ་མགོར། (སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ221ནས་སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ206) ཐུང་ཧྭ་ནི་ལིའོ་ཏུང་ཅུན་ལ་གཏོགས་ཤིང་། ཆིན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ཀྲུང་གོ་གཅིག་གྱུར་བྱས་རྗེས། ཡན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ཝེ་མན་ཁྲང་པའེ་ཧྲན་རི་བོའི་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཚེ་ལས་འདས།
སྤྱི་ལོ2016ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་ཀྱི་ཁོངས་སུ་མེ་ཧོ་ཁོའུ། ཅི་ཨན་གྲོང་ཁྱེར་གཉིས། ཧུའེ་ནན། ལིའུ་ཧོ། ཐུང་ཧྭ་རྫོང་བཅས་རྫོང་གསུམ་དང་ཏུང་ཁྲང་། ཨེར་ཏའོ་ཅང་ཆུས་བཅས་ཡོད། ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་ས་གནས་ནི་ཏུང་ཁྲང་ཆུས་ཡུས་ཆོན་ལམ་གྱི་ཨང་རྟགས89པ་ཡིན།
ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་ནི་ཅི་ལིན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ལྷོ་རྒྱུད་དུ་གནས་ཤིང་། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཤར་ངོས་པའེ་ཧྲན་གྲོང་ཁྱེར་དང་། ནུབ་ངོས་ལེའོ་ཉིང་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཧྥུའུ་ཧྲུན་གྲོང་ཁྱེར། པེན་ཤིས་གྲོང་ཁྱེར། ཏན་ཏུང་གྲོང་ཁྱེར་སོགས་དང་འབྲེལ་ཞིང་། བྱང་ངོས་ལིའོ་ཡོན་གྲོང་ཁྱེར། ཅི་ལིན་གྲོང་ཁྱེར་དང་འབྲེལ་ཡོད། ལྷོ་ངོས་ཁྲའོ་ཞན་དམངས་གཙོ་རིང་ལུགས་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཆུ་བོའི་གཡས་གཡོན་དུ་ཁ་གཏད་དུ་ཡོད། ལྷོ་བྱང་གི་རིང་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ228དང་། ཤར་ནུབ་ཀྱི་ཞེང་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ108ཡོད། ས་ཁོངས་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱ་ཁྱོན་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་ཁྲི1.56ཡོད།
ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་ས་ཁུལ་གྱི་གསུམ་ཆའི་གཉིས་ཡན་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་རི་ཁུལ་ཡིན་ལ། ཁྲང་པའེ་རི་རྒྱུད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཤིང་། ལྷོ་རྒྱུད་ནི་ཡ་ལུའུ་ཅང་གཙང་པོ་དང་ཧུན་ཅང་གཙང་པོའི་བར་གྱི་ལའོ་ལིང་རི་ཁུལ་ཡིན། དབུས་རྒྱུད་ནི་ཧུན་ཅང་གཙང་པོ་དང་ཧུའེ་ཧྥ་ཆུ་བོའི་བར་གྱི་ལུང་ཀང་རི་རྒྱུད་ཡིན། བྱང་རྒྱུད་ནི་རི་དམའ་བའི་དེའུ་འབུར་ཡིན་པར་མ་ཟད་རི་ཁུལ་དང་བདེ་ཐང་གི་བར་བརྒལ་ས་ཁུལ་ཡིན། ས་བབ་ནི་ལྷོ་ནས་བྱང་དུ་ཡོ་བས་ལྷོ་ཕྱོགས་མཐོ་ཞིང་བྱང་དམའ་བའི་ས་བབ་ཆགས་ཡོད། རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་ཆེས་མཐོ་བ་ནི་ལའོ་ལིང་རི་རྒྱུད་ཡིན་ཞིང་མཐོ་ཚད་སྨི1589དང་། མཚོ་ངོས་ལས་མཐོ་ཚད་དམའ་ཤོས་ནི་ཅི་ཨན་གྲོང་ཁྱེར་ལེང་ཧྲུའེ་ཁྲའོ་ཞན་རིགས་ཤང་དབྱང་མུའུ་ལིན་གྲོང་ཚོར་སྨི108ཙམ་ཡོད་པ་དེ་ཡིན།
ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ནམ་གཤིས་ནི་དྲོད་འབྲིང་བརླན་གཤེར་ཅན་གྱི་ནམ་ཟླའི་ས་ཁུལ་ཡིན་ཞིང་། ལོ་རེའི་ཆ་སྙོམས་དྲོད་ཚད5.5℃ཡིན་ལ། ཟླ་དང་པོའི་ཆ་སྙོམས་དྲོད་ཚད་དམའ་ཞིང་། ལོ་རེའི་ཆ་སྙོམས་དྲོད་ཚད་ཀོར་ཐིག་མན་གྱི14℃ཡས་མས་ཡིན། ཆེས་མཐོ་བའི་དྲོད་ཚད་དམའ་ཤོས་ནི-33℃ཡིན། ཟླ་བདུན་པའི་ཆ་སྙོམས་དྲོད་ཚད་མཐོ་ཤོས་ནི22℃ཡས་མས་ཡིན་ལ། ཆེས་མཐོ་བའི་དྲོད་ཚད36℃ཡིན། ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ལོ་མང་པོའི་རིང་ཆ་སྙོམས་ཆར་ཆུ་འབབ་ཚད་ཧའོ་སྨི870ཟིན་ཞིང་གཙོ་བོ་དབྱར་དུས་ཆར་ཆུ་མོད་པ་ཡིན། ཟླ6པ་ནས8པའི་བར་གྱི་ཆར་ཆུ་འབབ་ཚད་ཀྱིས་ལོ་རེའི་ཆར་ཆུ་འབབ་ཚད་བསྡོམས་འབོར་གྱི60%ཡན་ཟིན། ལོ་རེའི་ཉི་འོད་ཕོག་ཡུན་ཆུ་ཚོད2200ཡིན།
ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཁོངས་སུ་ཆུ་བོ་ཆིག་སྟོང་ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཡ་ལུའུ་ཅང་གཙང་པོ། སུང་ཧྭ་ཅང་གཙང་པོའི་ཆུ་རྒྱུད་དུ་བགོས་ཡོད། ཆུ་བོ་ཆེ་ཤོས་ལ་ཡ་ལུའུ་ཅང་གཙང་པོ་དང་། ཧུན་ཅང་གཙང་པོ། ཧུའེ་ཧྥ་ཆུ་བོ་བཅས་ཡོད། ཀྲུང་གོ་དང་ཁྲའོ་ཞན་དབར་གྱི་ས་མཚམས་ཆུ་བོ་ཡ་ལུའུ་ཅང་གཙང་པོ་ནི་ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་ནས་ལེའོ་ཉིང་ཞིང་ཆེན་ཏན་ཏུང་གྲོང་ཁྱེར་བར་བཞུར་ཀྱིན་ཡོད་ལ། ས་ཁོངས་ནང་གི་བཞུར་ཚད་སྤྱི་ལེ203.5ཟིན། བཞུར་ཁོངས་ཀྱི་རྒྱ་ཁྱོན་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞུ་མ་ཁྲི3.2ཟིན། ཧུན་ཅང་གཙང་པོ་པེ་ཧྲན་དང་ཐུང་ཧྭ། ཧོང་རེན། ཅི་ཨན་བཅས་བརྒྱུད་དེ་ཡ་ལུའུ་ཅང་གཙང་པོར་བཞུར་ཞིང་། འབབ་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ4371ཡོད། ཧུའེ་ཧྥ་གཙང་པོའི་རྒྱུད་ནི་སུང་ཧྭ་གཙང་པོའི་ཆུ་རྒྱུད་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་། ལུང་ཀང་རི་རྒྱུད་ཀྱི་བྱང་ཤར་བརྒྱུད་དེ་ལིའུ་ཧོ་གཙང་པོ་དང་། མེ་ཧོ་ཁོའུ་ཆུ་བོ། ཧུའེ་ནན། ཧྭ་ཏེན་བཅས་བརྒྱུད་ཨང་གཉིས་པའི་སུང་ཧྭ་གཙང་པོར་འབབ་ཀྱིན་ཡོད།
ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྟེང་རིམ་ས་འོག་གི་ཆུའི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་གནམ་གཤིས་ཆེན་པོར་ཆར་ཆུ་འབབ་ཚད་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་། དེའི་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་ཚད་དང་ཆར་ཆུ་འབབ་ཚད་གཉིས་དབར་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད། གཏིང་རིམ་ས་འོག་གི་ཆུའི་རང་བྱུང་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་ཚད་སྨི་རྒྱ་དཔངས་གྲུ་བཞི་མ་དུང་ཕྱུར9.473ཟིན། ས་འོག་ཆུ་ཆ་སྙོམས་སྨི2.56ནས3.42བར་ཐིམ་ཞིང་། ཆུའི་ཆ་སྙོམས་དྲོད་ཚད7.8℃ནས91℃ཡིན།
ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་གཏེར་ཐོན་ཁུལ747རྙེད་པ་དང་། གཏེར་ཁའི་རིགས82དང་། ཐོན་ཁུངས་གསོག་ཚད170རྩད་ཆོད། དེའི་ནང་ནུས་ཁུངས་གཏེར་རྫས་ལ་རྡོ་སོལ་དང་། སྣུམ་ལྡན་བྲག་རྡོ། ཡུ་བ། ཐའོ་བཅས་ཡོད་ལ། ལྕགས་རིགས་གཏེར་རྫས་ལ་ལྕགས་དང་ཁིར། ཟངས། ཞ་ཉེ། ཏི་ཚ། ནག ཁོབ་སོགས་ཡོད། ལྕགས་རིགས་མིན་པའི་གཏེར་རྫས་ལ་རྡོ་སྣག་དང་། མུ་ཟི་ལྕགས། པོན་ཆུ་ཤེལ(གནོན་གློག་ཆུ་ཤེལ་དང་བཞུ་སྦྱང་ཆུ་ཤེལ)དང་། འདྲེད་རྡོ། རྡོ་བལ། སྤྲིན་པ། རྡོ་ནར་མོ། སེ་འབྲུ་རྡོ། ཁྲོ་ཧུའེ་བྲག་རྡོ། ལྕི་ཤེལ་རྡོ། གྲུ་བཞི་རྡོ་དང་། གཟེ་མེ་རྡོ་སོགས་ཡོད།
ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་ནི་ཁྲང་པའེ་རི་བོའི་རྩི་ཤིང་ཁུལ་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཤིང་། སྣ་ཁ་མང་ལ་མཐོ་རིམ་རྩི་ཤིང་རིགས1500ལྷག་དང་། དམའ་རིམ་རྩི་ཤིང་རིགས800ལྷག་ཡོད། སྤྱོད་སྒོ་ལྟར་དབྱེ་ན་རྒྱུ་ཆ་སྤྱོད་པའི་རྩི་ཤིང་དང་། སྨན་སྤྱོད་རྩི་ཤིང་། བཟའ་བྱའི་རྩི་ཤིང་། བཏུང་བྱའི་རྩི་ཤིང་། དྲི་ཞིམ་རྩི་ཤིང་། ལྟད་མོའི་རྩི་ཤིང་སོགས་ཡོད། དེའི་ནང་ཆའོ་མུའུ་ལ་འདབ་ལྷུང་གསོམ་ཤིང་དཀར་པོ་དང་། ཉ་ཁྲབ་གསོམ་ཤིང་། སྣུམ་ཤིང་། ཁྲི་སུང་། ཀྲང་ཙི་སུང་། གསོམ་ཤིང་། དྲི་ལྡན་གསོམ་ཤིང་། གསོམ་ཤིང་དམར་པོ། གསོམ་ཤིང་དམར་པོ། གསོམ་ཤིང་དམར་པོ། གསོམ་ཤིང་། གསོམ་ཤིང་། ཡུས་དང་། འོམ་ཤིང་། ལྕུག་པ། ཧྲུའེ་ཆུས་ལིའུ་སོགས་རིགས58ཡོད་པ་དང་། སྨན་སྤྱོད་རྩི་ཤིང་ལ་དཀར་པོ་ཆིག་ཐུབ་དང་། སྡོང་ཕུང་། སྲད་དཀར། སྲད་དཀར་སྣ་ལྔ། ཞི་ཞིན། ལ་ཝུའུ་ཅ། འབྲུག་མཁྲིས་རྩྭ། ཕིང་པེ་མོ། ཤིང་ཐུང་། ཐན་ནན་ཞིང་། རླུང་འགོག་ཁྲའེ་ཧུའུ། དབྱི་མུའུ་རྩྭ། ཤིང་རྒོད། ཚང་ལུང་སོགས་རིགས500ལྷག་ཙམ་ཡོད།
སྤྱི་ལོ2018ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཁྱིམ་ཐོའི་མི་འབོརཁྲི215.94ཟིན་པ་དེ་ལོ་སྔོན་མའི་ལོ་མཇུག་ལས་མི་ཁྲི1.21ཉུང་དུ་ཕྱིན། ལོ་ཧྲིལ་པོར་གསར་སྐྱེས་མི་འབོར་ཁྲི1.3711ཟིན། སྐྱེས་ཚད6.33%ཟིན་ལ་ལོ་སྔོན་མ་ལས་སྟོང་ཆའི1.13མར་ཆགས། རྐྱེན་ལམ་དུ་ཤོར་བའི་མི་འབོར་ཁྲི1.1033ཟིན། ཤི་ཚད5.09‰ཟིན་པ་དེ་ལོ་སྔོན་མ་ལས་སྟོང་ཆའི10.42མར་ཆགས། མི་འབོར་རང་བཞིན་གྱིས་འཕར་ཚད་སྟོང་ཆའི1.24ཡིན་ཞིང་ལོ་སྔོན་མ་ལས་སྟོང་ཆའི9.23ཟིན།(ལོ་སྔོན་མའི་མི་འབོར་རང་བཞིན་གྱིས་འཕར་ཚད་བརྒྱ་ཆའི-7.99ཡིན། )
སྤྱི་ལོ2017ལོར་ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར(GDP)སྒོར་དུང་ཕྱུར909.5མངོན་འགྱུར་བྱུང་ཡོད། དེའི་ནང་ཐོན་ལས་དང་པོའི་འཕར་ཚད་སྒོར་དུང་ཕྱུར81.1ཟིན། ཐོན་ལས་གཉིས་པའི་འཕར་ཚད་སྒོར་དུང་ཕྱུར386.7ཟིན། ཐོན་ལས་གསུམ་པའི་འཕར་ཚད་སྒོར་དུང་ཕྱུར441.7ཟིན། མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱིGDPསྒོར41883ཟིན། ཐོན་ལས་གསུམ་གྱི་བསྡུར་ཚད་ནི8.9:42.5:48.6ཡིན། ཚད་ལོན་ཡན་གྱི་བཟོ་ལས་འཕར་ཚད་རྩིས་གཞི་རེའི་ནུས་ཁུངས་ཟད་གྲོན་བརྒྱ་ཆའི23.4འཕར་སྣོན་བྱུང་།
སྤྱི་ལོ2018ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ། ཐུང་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སྒྱུ་རྩལ་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་ས10དང་། སྒྱུ་རྩལ་འཁྲབ་སྟོན་ཚོགས་པ6 མང་ཚོགས་སྒྱུ་རྩལ་ཁང2 རིག་གནས་ཁང10 སྤྱི་པའི་དཔེ་མཛོད་ཁང8 དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་དཔེ་དེབ་ཁྲི98.7བཅས་ཡོད། ཁྱོན་ཟློས་སྒྲིག་བརྙན་འཕྲིན་འཕེན་གཏོང་སྟེགས་བུ11དང་། རླབས་འབྲིང་རླུང་འཕྲིན་འཕེན་གཏོང་སྟེགས་བུ3ཡོད་པ་རེད། ལོ་ཧྲིལ་བོར་བརྙན་འཕྲིན་ལེ་ཚན10469སྒྲིག་བཟོ་བྱས་ནས་ཆུ་ཚོད17643བགོས་ཡོད། བརྙན་འཕྲིན་གྱི་མི་འབོར་ཁྱབ་ཚད99.5%ཟིན་པ་དང་རླུང་འཕྲིན་གྱི་མི་འབོར་ཁྱབ་ཚད98.4%ཟིན།