ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའུ།སྔ་མའི་པར་གཞི་དེ གསེར་ཞང་འཇམ་བསོད། ནས 2019-11-06 09:27ལ་འགྲུབ།
ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའུ།
ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའུ།
ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའུ་ནི་ཏང་གི་སྐབས་བཅུ་དགུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པའི་ཐོག་གྲོས་ཞིབ་བྱས་ནས་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བའི《ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ཁུངས་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་གི་གཏན་འབེབས》དང་། 《ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་ཇུས་གཞི》རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དང་པོའི་ཐོག་ཆོག་མཆན་སྤྲད་པའི《རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི་སྒྱུར་བཅོས་ཇུས་གཞི》བཅས་ལ་གཞིགས་ནས་བཙུགས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའུ་ནི་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་གྲུབ་ཆའི་སྡེ་ཁག་ཡིན།
གཞི་རྩའི་གནས་ཚུལ།
རྒྱ་ཡིག་གི་མིང་།
中华人民共和国文化和旅游部
ཕྱི་ཡིག་གི་མིང་།
MINISTRY OF CULTURE AND TOURISM OF THE PEOPLE'S REPUBLIC OF CHINA
བསྡུས་མིང་།
རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའུ།
གསར་འཛུགས་དུས་སྐབས།
སྤྱི་ལོ2018ལོའི་ཟླ3པ།
འགན་བཞེས་པུའུ་ཀྲང་།
ལུའོ་ཧྲུའུ་ཀང་།
དཀར་ཆག
1
ངོ་སྤྲོད།
ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའུ་ནི་ཏང་གི་སྐབས་བཅུ་དགུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པའི་ཐོག་གྲོས་ཞིབ་བྱས་ནས་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བའི《ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ཁུངས་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་གི་གཏན་འབེབས》དང་། 《ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་ཇུས་གཞི》རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དང་པོའི་ཐོག་ཆོག་མཆན་སྤྲད་པའི《རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི་སྒྱུར་བཅོས་ཇུས་གཞི》བཅས་ལ་གཞིགས་ནས་བཙུགས་པ་ཞིག་རེད། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའུ་ནི་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་གྲུབ་ཆའི་སྡེ་ཁག་ཡིན།
2
ལས་ཁུངས་འཛུགས་པ།
རིག་གནས་ཀྱི་གདེང་ཚོད་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་མངོན་པར་བྱེད་པ། རིག་གནས་བྱ་གཞག་དང་། རིག་གནས་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས། ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ཁུངས་གསར་སྤེལ་བཅས་སྤྱི་འདོམས་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་རིག་གནས་ཀྱི་འཇམ་ཤུགས་དང་ཀྲུང་ཧྭའི་རིག་གནས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། རིག་གནས་བྱ་གཞག་དང་། རིག་གནས་ཐོན་ལས། ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་བཅས་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་བཅས་བྱ་ཆེད། ཇུས་གཞིའི་ནང་རིག་གནས་པུའུ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཡུལ་སྐོར་ཅུས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་བསྡུ་སྒྲིལ་བྱས་ནས་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའུ་བཙུགས་ཏེ་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་གྲུབ་ཆའི་སྡེ་ཚན་དུ་བརྩི་དགོས་ཞེས་བཏོན་ཡོད།
རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་སྐབས་བཅུ་གསུམ་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དང་པོའི་ཐོག་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི་སྒྱུར་བཅོས་ཇུས་གཞིའི་སྐོར་གྱི་གཏན་འབེབས་ལ་བརྡས་ཐག་བཅད་ནས་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བ་དང་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའུ་འཛུགས་རྒྱུར་ཆོག་མཆན་སྤྲད་པ་རེད།
སྤྱི་ལོ2018ལོའི་ཟླ3པར། ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའུ་དངོས་སུ་བཙུགས།
3
འགན་འཁྲི་གཙོ་བོ།
(གཅིག)ཏང་གི་རིག་གནས་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་བྱེད་ཕྱོགས་དང་སྲིད་ཇུས་དོན་འཁྱོལ་མཐར་ཕྱིན་དང་། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་སྐོར་གྱི་སྲིད་ཇུས་དང་བྱེད་ཐབས་ཞིབ་འཇུག་དང་བཟོ་འགོད་བྱས་ཏེ་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་སྐོར་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་གྱི་མ་ཟིན་འཆར་ཟིན་འགོད་དགོས་པ་ཡིན།
(གཉིས། )རིག་གནས་བྱ་གཞག་དང་། རིག་གནས་ཐོན་ལས། ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་བཅས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་གཅིག་གྱུར་གྱིས་འཆར་འགོད་དང་། གོང་སྤེལ་གྱི་འཆར་འགོད་བཟོ་བ་མ་ཟད་སྒྲིག་འཛུགས་དང་ལག་བསྟར་ཡང་བྱ་དགོས་པ། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་བཅས་ཡིན།
(གསུམ)རྒྱལ་ཡོངས་རང་བཞིན་གྱི་གལ་ཆེའི་རིག་གནས་བྱེད་སྒོར་དོ་དམ་བྱེད་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཙོ་གནད་རིག་གནས་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་མཛུབ་ཁྲིད་བྱེད་པ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ཁྱབ་གདལ་གཏོང་རྒྱུ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱེད་པ། རིག་གནས་ཐོན་ལས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་མཉམ་ལས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོམ་ར་ཁྱབ་གདལ་གཏོང་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། ཡུལ་སྐོར་ཁྲོམ་ར་གསར་སྤེལ་བྱེད་པའི་འཐབ་ཇུས་བཟོ་བ་དང་འབྲེལ་ལག་བསྟར་སྒྲིག་འཛུགས་བྱེད་པ། ས་ཁོངས་ཧྲིལ་པོའི་ཡུལ་སྐོར་ལ་མཛུབ་ཁྲིད་དང་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་བཅས་བྱེད་དགོས་པ་བཅས་ཡིན།
(བཞི)རིག་རྩལ་བྱ་གཞག་ལ་མཛུབ་ཁྲིད་དང་དོ་དམ་བྱེད་པ་དང་། སྒྱུ་རྩལ་གསར་རྩོམ་དང་ཐོན་སྐྱེད་ལ་མཛུབ་ཁྲིད་བྱེད་པ། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟེ་བའི་རིན་ཐང་ལྟ་བ་དང་ཁྲིད་སྟོན་རང་བཞིན་གྱི་མཚོན་བྱེད་རང་བཞིན་གྱི་དཔེ་སྟོན་རང་བཞིན་མཚོན་པའི་རིགས་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པ་བཅས་བྱས་ནས་སྒྱུ་རྩལ་ཁག་དང་སྒྱུ་རྩལ་རིགས་ཁག་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་པ་བཅས་ཡིན།
(ལྔ)སྤྱི་པའི་རིག་གནས་བྱ་གཞག་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུའི་འགན་འཁུར་རྒྱུ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་པའི་རིག་གནས་ཞབས་ཞུའི་མ་ལག་འཛུགས་སྐྱོང་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ་འཛུགས་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། རིག་གནས་དམངས་ཕན་ལས་གཞི་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱེད་རྒྱུ། གཞི་རྩའི་སྤྱི་པའི་རིག་གནས་ཞབས་ཞུ་ཚད་ལྡན་ཅན་དང་ཆ་སྙོམས་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་བྱེད་རྒྱུ་གཅིག་གྱུར་འཆར་འགོད་བྱེད་རྒྱུ།
(དྲུག)རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུར་མཛུབ་ཁྲིད་དང་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ཆ་འཕྲིན་ཅན་དང་ཚད་ལྡན་ཅན་དུ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།
(བདུན། གཟུགས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་འགན་འཁུར་རྒྱུ་དང་། གཟུགས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོང་དང་། རྒྱུན་འཛིན། ཁྱབ་སྤེལ། དར་སྤེལ། དར་སྤེལ་བཅས་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ།
(བརྒྱད། རིག་གནས་ཐོན་ལས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་གཅིག་གྱུར་གྱིས་འཆར་འགོད་དང་། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ཁུངས་ཡོངས་ཁྱབ་ཞིབ་བཤེར་དང་། སྔོག་འདོན། སྲུང་སྐྱོང་། བེད་སྤྱོད་བཅས་ཀྱི་ལས་ཀ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་ཏེ་རིག་གནས་ཐོན་ལས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་གོང་འཕེལ་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།
(དགུ)རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཁྲོམ་ར་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུར་མཛུབ་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཁྲོམ་རའི་གཉེར་སྐྱོང་ལ་ལས་རིགས་ཀྱི་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་བྱེད་རྒྱུ་དང་། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ཀྱི་ཡིད་རྟོན་མ་ལག་འཛུགས་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ། ཁྲིམས་ལྟར་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཁྲོམ་ར་ཚད་ལྡན་བཟོ་དགོས་པ་ཡིན།
(བཅུ)རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་རིག་གནས་ཁྲོམ་རའི་ཕྱོགས་བསྡུས་ཁྲིམས་སྒྱུར་ལ་མཛུབ་ཁྲིད་བྱེད་རྒྱུ་དང་། རྒྱལ་ཡོངས་རང་བཞིན་དང་ས་ཁོངས་ལས་བརྒལ་བའི་རིག་གནས་དང་། རིག་དངོས། དཔེ་སྐྲུན། རླུང་འཕྲིན་བརྙན་འཕྲིན། གློག་བརྙན། ཡུལ་སྐོར་སོགས་ཁྲོམ་རའི་ཁྲིམས་འགལ་བྱེད་སྤྱོད་ལ་ཞིབ་བཤེར་ཐག་གཅོད་བྱེད་རྒྱུ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱེད་པ་དང་། གྱོད་གཞི་ཆེན་པོ་དང་གནད་ཆེའི་གྱོད་གཞིར་ལྟ་སྐུལ་ཞིབ་བཤེར་དང་ལྟ་སྐུལ་བྱས་ནས་ཁྲོམ་རའི་སྒྲིག་ལམ་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པ་བཅས་ཡིན།
(བཅུ་གཅིག)རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཕྱི་ཕྱོགས་ལ་མཛུབ་ཁྲིད་དང་དོ་དམ། དེ་བཞིན་ཤང་ཀང་དང་། ཨའོ་མོན། ཐའེ་དབན་བཅས་ཀྱི་སྤེལ་རེས་དང་། མཉམ་ལས། དྲིལ་བསྒྲགས། ཁྱབ་གདལ་བཅས་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་མཛུབ་ཁྲིད་དང་། ཕྱིར་སྡོད་དང་། ཤང་ཀང་། ཨའོ་མོན། ཐའེ་དབན་བཅས་སུ་བཅའ་སྡོད་བྱེད་པའི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་མཛུབ་ཁྲིད། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ནས་ཀྲུང་ཕྱིའི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་མཉམ་ལས་གྲོས་ཆོད་འཇོག་པ། རིག་གནས་ཆེན་པོ་དང་ཡུལ་སྐོར་ཕྱི་ཕྱོགས་དང་དེ་བཞིན་ཤང་ཀང་། ཨའོ་མོན། ཐའེ་དབན་བཅས་དང་དེ་བཞིན་ཀྲུང་ཧྭའི་རིག་གནས་ཕྱིར་སྐྱོད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་བཅས་བྱེད་དགོས།
(བཅུ་གཉིས) རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིག་རྫས་ལ་དོ་དམ་བྱེད་པ།
(བཅུ་གསུམ) ཏང་ཀྲུང་དབྱང་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་མངག་བཀོད་བྱས་པའི་ལས་འགན་གཞན་དག་ལེགས་འགྲུབ་བྱ་དགོས།
4
ནང་ཁུལ་གྱི་སྒྲིག་གཞི།
རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའུ་ལ་གཤམ་གསལ་ལས་ཁུངས་འཛུགས་རྒྱུ་སྟེ།
(གཅིག)གཞུང་ལས་ཐིང་། འགན་འཁུར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་རྒྱུན་གཏན་གྱི་འཁོར་སྐྱོད་ལས་དོན་ལ་འགན་འཁུར་དགོས། ལས་ཁུངས་དང་ཐད་གཏོགས་སྡེ་ཚན་གྱི་ལས་སྒོ་སྒྲིག་འཛུགས་དང་མཐུན་སྦྱོར་བྱས་ནས་དོན་དག་གལ་ཆེན་དོན་འཁྱོལ་བྱ་རྒྱུར་ལྟ་སྐུལ་བྱ་དགོས། གསར་འགྱུར་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་། སྲིད་དོན་ཡོངས་བསྒྲགས། གསང་གནད་གསང་བ། ཡིག་སྐུར་ངོ་གཏུག བདེ་འཇགས་བཅས་ཀྱི་ལས་ཀ་སྒྲུབ་པར་འགན་འཁུར་དགོས།
(གཉིས)སྲིད་ཇུས་ཁྲིམས་སྲོལ་སི། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་བྱེད་ཕྱོགས་དང་སྲིད་ཇུས་བཟོ་འགོད་དང་། འབྲེལ་ཡོད་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་གྱི་མ་ཟིན་འགོད་རྒྱུ་སྒྲིག་འཛུགས། སྲིད་ཇུས་གལ་ཆེན་ལ་བརྟག་དཔྱད་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་ལས་ཀ་མཐུན་སྦྱོར་བཅས་བྱ་དགོས། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འཆར་གཞི་བཟོ་འགོད་སྒྲིག་འཛུགས་བྱེད་པ་མ་ཟད་ལག་བསྟར་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱང་བྱ་དགོས། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་ལས་དོན་གྱི་འགན་འཁུར་རྒྱུ་དང་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་དྲིལ་བསྒྲགས་སློབ་གསོ་སྤེལ་བ། ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་བསྐྱར་གྲོས་དང་སྲིད་འཛིན་ཞུ་ལན་སློག་རྒྱུའི་ལས་ཀ་སྒྲུབ་པར་འགན་འཁུར་དགོས།
(གསུམ)མི་དོན་སི། ཤེས་ལྡན་མི་སྣའི་དཔུང་ཁག་འཛུགས་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་བཟོ་འགོད་བྱ་རྒྱུ་མ་ཟད་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱང་བྱ་དགོས། ལས་ཁུངས་དང་། ཕྱིར་སྡོད་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ལས་ཁུངས། ཐད་གཏོགས་ལས་ཁུངས་བཅས་ཀྱི་མི་དོན་དོ་དམ་དང་སྒྲིག་ཁོངས་དང་དཔུང་ཁག་འཛུགས་སྐྱོང་སོགས་ཀྱི་ལས་ཀའི་འགན་འཁུར་བ་དགོས་པ་ཡིན།
(བཞི)ནོར་དོན་སི། སྡེ་ཁག་གི་སྔོན་རྩིས་དང་འབྲེལ་ཡོད་ནོར་སྲིད་མ་དངུལ་དོ་དམ་བྱེད་འགན་འཁུར་རྒྱུ། ལས་ཁུངས་དང་། ཕྱིར་སྡོད་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ནོར་དོན་དང་རྒྱུ་ནོར་དོ་དམ་བྱེད་འགན་འཁུར། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་བསྡོམས་རྩིས་ལས་དོན་གྱི་འགན་འཁུར། འགན་འཁུར་ལས་ཁུངས་དང་ཐད་གཏོགས་སྡེ་ཚན་ནང་ཁུལ་གྱི་རྩིས་བཤེར་དང་སྲིད་གཞུང་གི་ཉོ་སྒྲུབ་ལས་ཀ་སྒྲུབ་འགན་འཁུར་དགོས། ཕྱིར་སྡོད་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ལས་ཀའི་འགན་འཁུར། ཐད་གཏོགས་སྡེ་ཚན་གྱི་ནོར་དོན་དང་རྒྱུ་ནོར་དོ་དམ་ལ་ཁྲིད་སྟོན་དང་ལྟ་སྐུལ་བྱ་དགོས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཙོ་གནད་དང་གཞི་རིམ་གྱི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་མཛུབ་སྟོན་བྱ་དགོས་པ་ཡིན།
(ལྔ)སྒྱུ་རྩལ་སི། རོལ་མོ་དང་། ཞབས་བྲོ། ཟློས་གར། ཟློས་གར། མཛེས་རྩལ་སོགས་རིག་རྩལ་བྱ་གཞག་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་འཆར་འགོད་དང་རོགས་སྐྱོར་སྲིད་ཇུས་བཟོ་འགོད་བྱ་རྒྱུ་མ་ཟད་ལག་ལེན་བསྟར་རྒྱུའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱང་བྱ་དགོས། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟེ་བའི་རིན་ཐང་ལྟ་བ་མཚོན་པ་དང་། ཕྱོགས་སྟོན་རང་བཞིན་གྱི་མཚོན་བྱེད་རང་བཞིན་དང་དཔེ་སྟོན་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་དབྱི་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆུ་ཚད་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མཚོན་པའི་རིག་རྩལ་ཚོགས་པ་དང་ཚོགས་པར་རོགས་སྐྱོར་བྱ་དགོས། སྒྱུ་རྩལ་སྣ་ཚོགས་དང་སྒྱུ་རྩལ་སྣ་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་སྒྱུ་རྩལ་འགྲེམས་སྟོན། འགྲེམས་སྟོན། དེ་བཞིན་རིག་རྩལ་གྱི་བྱེད་སྒོ་གལ་ཆེ་རིགས་བཅས་ལ་ཁྲིད་སྟོན་དང་མཐུན་སྦྱོར་བྱ་དགོས་པ་ཡིན།
(དྲུག)སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ་སི། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་སྲིད་ཇུས་དང་སྤྱི་པའི་རིག་གནས་བྱ་གཞག་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་འཆར་འགོད་བཟོ་བ་དང་འབྲེལ་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱང་བྱ་དགོས། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་པའི་རིག་གནས་ཞབས་ཞུ་དང་ཡུལ་སྐོར་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་མཛུབ་ཁྲིད་དང་། མཐུན་སྦྱོར། སྐུལ་འདེད་བཅས་ཀྱི་ལས་ཀ་སྒྲུབ་འགན་འཁུར་དགོས། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་ཚད་གཞི་བཟོ་འགོད་དང་ལྟ་སྐུལ་ལག་བསྟར་བྱ་དགོས། མང་ཚོགས་ཀྱི་རིག་གནས། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས། ལོ་ན་མ་སོན་པའི་སྐྱེ་བོའི་རིག་གནས། རྒན་འཁོགས་ཀྱི་རིག་གནས་བཅས་ཀྱི་ལས་ཀར་ཁྲིད་སྟོན་བྱ་དགོས། དཔེ་མཛོད་ཁང་དང་། བྱ་གཞག་དང་གཞི་རིམ་གྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་རང་བཞིན་གྱི་རིག་གནས་ཞབས་ཞུ་ལྟེ་གནས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་མཛུབ་སྟོན་བྱ་དགོས། སྤྱི་པའི་གྲངས་འཛིན་རིག་གནས་དང་གནའ་གཞུང་སྲུང་སྐྱོང་ལས་དོན་ལ་མཛུབ་ཁྲིད་བྱས་པ་རེད།
(བདུན) ཚན་རྩལ་སློབ་གསོ་སི། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་གོང་སྤེལ་འཆར་འགོད་དང་སྒྱུ་རྩལ་ཚན་ཞིབ་འཆར་འགོད་བཟོ་བ་མ་ཟད་ལག་བསྟར་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱང་བྱ་དགོས། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཚན་ཞིབ་ལས་དོན་དང་དེ་བཞིན་གྲུབ་འབྲས་ཁྱབ་གདལ་གཏོང་བའི་སྒྲིག་འཛུགས་བྱེད་དགོས། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ཆ་འཕྲིན་ཅན་དང་ཚད་ལྡན་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་ལས་དོན་སྒྲིག་འཛུགས་དང་མཐུན་སྦྱོར་བྱ་དགོས། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་སྒྲིག་ཆས་ལག་རྩལ་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུར་མཛུབ་ཁྲིད་བྱ་དགོས། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་མཉམ་སྐྲུན་དང་ལས་རིགས་ཀྱི་ལས་རིགས་སློབ་གསོའི་ལས་ཀར་ཁྲིད་སྟོན་བྱ་དགོས་པ་ཡིན།
(བརྒྱད) གཟུགས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སི། གཟུགས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་སྲིད་ཇུས་དང་འཆར་འགོད་བཟོ་བ་མ་ཟད་ལག་བསྟར་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱང་བྱ་དགོས། གཟུགས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་ལས་ཀ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱ་དགོས། གཟུགས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ལ་བརྟག་དཔྱད་དང་། ཐོ་འགོད། ངོས་འཛིན། མིང་ཐོ་འཛུགས་པ་བཅས་ཀྱི་ཁྲིད་སྟོན་བྱ། གཟུགས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཞིབ་འཇུག་དང་། དྲིལ་བསྒྲགས། ཁྱབ་སྤེལ་བཅས་ཀྱི་ལས་ཀ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱ་དགོས་པ་ཡིན།
(དགུ) ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་སི། རིག་གནས་ཐོན་ལས་དང་། ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་སྲིད་ཇུས། འཕེལ་རྒྱས་འཆར་འགོད་བཅས་བཟོ་རྒྱུ་མ་ཟད་ལག་བསྟར་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱང་བྱ་དགོས། རིག་གནས་ཐོན་ལས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཐོན་ལས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་དང་དེ་བཞིན་ལས་རྣམ་གསར་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་མཛུབ་ཁྲིད་དང་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། ཐོན་ལས་ཀྱི་མ་དངུལ་མཉམ་འདུའི་མ་ལག་འཛུགས་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། རིག་གནས་དང་། ཡུལ་སྐོར། འབྲེལ་ཡོད་ཐོན་ལས་བཅས་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་བྱ་དགོས། རིག་གནས་ཐོན་ལས་གླིང་ཁུལ་དང་རྟེན་གཞི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་མཛུབ་སྟོན་བྱས་དགོས་པ་ཡིན།
5
མི་སྣའི་སྒྲིག་ཁོངས།
རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་སྒྲིག་ཁོངས514བཅས་ཡོད་པ་རེད། པུའུ་ཀྲང1དང་པུའུ་ཀྲང་གཞོན་པ4བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད། སི་ཅུས་རིམ་པའི་འགོ་ཁྲིད་ཀྱི་འགན་གྲངས54(དེའི་ནང་ལས་ཁུངས་ཏང་ཨུད་དང་། ལས་ཁུངས་སྒྲིག་ཨུད། ལས་བྲལ་དང་ལས་འཁྱུར་ངལ་གསོ་རྒྱག་མཁན་ལས་བྱེད་པ་ཅུས་བཅས་རིམ་པའི་འགོ་ཁྲིད་ཀྱི་འགན་གྲངས་ཚུད་ཡོད། )
རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའུ་ཡི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་བྱ་ལས་སྡེ་ཚན་འཛུགས་ལུགས་དང་། འགན་འཁྲི། སྒྲིག་སྲོལ་བཅས་ཀྱི་དོན་དག་ལོགས་སུ་གཏན་འབེབས་བྱ་དགོས་པ་ཡིན།
6
ད་ལྟའི་འགོ་ཁྲིད།
ཏང་ཙུའུ་ཡི་ཧྲུའུ་ཅི་པུའུ་ཀྲང་། ལུའོ་ཧྲུའུ་ཀང་།
ཏང་ཙུའུ་ཡི་ཧྲུའུ་ཅི་གཞོན་པ་པུའུ་ཀྲང་གཞོན་པ། ལི་ཅིན་ཙའོ།
ཏང་ཙུའུ་ཡི་ཁོངས་མི་པུའུ་ཀྲང་གཞོན་པ། ལི་ཆུན།
ཏང་ཙུའུ་ཡི་ཁོངས་མི(གཞོན་པ)དང་གནའ་བོའི་ཕོ་བྲང་རྟེན་རྫས་བཤམས་མཛོད་ཁང་གི་ཡོན་ཀྲང་། ཝང་ཞུས་ཏུང་།
ཏང་ཙུའུ་ཡི་ཁོངས་མི། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཏང་ཙུའི་ཧྲུའུ་ཅི། ཅུས་ཀྲང་། ལིའུ་ཡུས་ཀྲུའུ།
ཀྲུང་དབྱང་སྒྲིག་ཨུད་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའི་སྒྲིག་བཤེར་ཚོགས་ཆུང་གི་ཙུའུ་ཀྲང་དང་ཏང་ཙུའུ་ཡི་ཁོངས་མི།
ཏང་ཙུའུ་ཡི་ཁོངས་མི་པུའུ་ཀྲང་གཞོན་པ། ཀྲང་ཞུས།
ཏང་ཙུའུ་ཡི་ཁོངས་མི། ཝང་ཞའོ་ཧྥེང་།
དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ།